ASKON EKONOMİ RAPORLARI: 14 KÜRESEL KRİZDEN KIRILGAN ...

99
Ülkemizde altın üretimi son 5 yılda 3 kat artmış ve 5 tondan 15 tona yükselmiştir. 2009 yılında üretilen
15 ton altının ortalama değeri ise 515 milyon dolar civarındadır.
2001 yılından itibaren üretilmeye başlanan altının miktarı her geçen yıl artış göstermiş, 2001 yılında 1,4 ton ile
başlayan altın üretimi, 2006 yılında 8 ton, 2007 yılında 10 ton, 2008 yılında 11 ton, 2009 yılında ise 15 ton oldu. Bu
yılın sonunda üretilecek altın miktarının ise 20 tonu aşması beklenmektedir. Türkiye’de yer altında 6 bin 500 ton,
yastık altında 5 bin ton altın olduğu tahmin edilirken, toplam 11 bin 500 tonluk bu altının değeri yaklaşık 400 milyar
dolar olarak hesaplanmaktadır.
Altın üretimi her geçen yıl artan Türkiye, 2006 yılından bu yana Avrupa ülkeleri arasında en büyük altın üreticisi
konumundadır. Ülkemiz Dünyada altın talebi en yüksek ülkeler arasında 4. sırada yer almaktadır. Bunun bir sonucu
olarak ortalama 6-7 milyar dolarlık altın ithalatı faturamız oluşmaktadır. Dolayısı ile bu potansiyelin kullanılması
durumunda bu döviz ödemesi yapılmayacak, belki üretilen altının da ayrıca ihracatı ile katma değeri daha da yüksek
bir şekilde satışı mümkün olacaktır.
3.5.5.2 Finansal Kiralama
2008 yılı başında leasing işlemlerinde uygulanan KDV’nin yüzde 1’den yüzde 18’e çıkarılması uygulamasına
küresel krizin yarattığı olumsuz etkiler de eklenince sektördeki erime hızlanmış ve iş hacmi ilk dört ayda yüzde
74 azalmıştır. 2007 sonunda 8.2 milyar dolar gibi yüksek cirolara ulaşan sektör KDV’nin yüzde 18’e çıkarılması
ile birlikte 2008 sonunda 5.3 milyar dolara inmiştir. KOBİ’lere destek olmak amacı ile birtakım önlemler ve
teşvikler uygulanmaktadır; Leasing sektöründeki KDV oranlarının yeniden düzenlenmesi de KOBİ’lere finansman
sağlamanın, krediye ulaşmayı kolaylaştırmanın başka bir şekli olacaktır.
2009 yıl sonu itibari ile leasing sektörünün 2008 rakamlarının bile yarısını elde etmesi zor gözükmektedir.
Leasing uygulamasının 4-5 yıllık kredi sağladığını düşündüğümüzde bu sektörün ayakta kalmasının yüzde 99’u
KOBİ olan ülkemiz ekonomisi açısından anlamlı olduğu görülecektir.
Sektörün bu kadar sıkıntı çekmesinin sebebi alınan kararın hemen uygulamaya konulması ve geçişin kademeli
yapılmasıdır. Yüzde 5’i suistimal edilen KDV indiriminin sektöre yüzde 100’lük ceza verilerek uygulanması hakkı
aşan bir eylem olmuştur..
Eylül 2009 itibarıyla finansal kiralama sektörünün aktif büyüklüğü, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde
4,9 oranında azalarak 15,4 milyar TL’ye gerilemiştir. Söz konusu gerilemenin ana nedeni, finansal kiralama
alacaklarının Eylül 2008’e göre yüzde 9,5 oranında azalmasıdır. Alacakların bilanço payındaki son yıllardaki düşüş
de sürmektedir. Takipteki alacaklardaki artış, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 90 civarında gerçekleşirken, söz
konusu kalemin bilanço payı yüzde 11,8’e ulaşmıştır. Reel sektördeki durgunluğun da etkisiyle son bir yılda tutarı
yüzde 27 oranında bankalara yapılan plasmanların, bilanço payı da yüzde 8,7’ye yükselmiştir. Kaynak yapısına
bakıldığında ise, sektördeki şirketlerin kullandıkları kredi miktarının geçen yılın aynı dönemine göre azaldığı,
özkaynakların ise bilanço payının artarak yüzde 21,5’e ulaştığı görülmektedir.
Finansal kiralama alacaklarının sektörel dağılımına bakıldığında, sanayi ve hizmetler sektöründen alacakların
ağırlıkta olduğu görülmektedir. Eylül 2009 itibarıyla, bu sektörlere ilişkin takibe düşen alacaklar, geçen yılın aynı
dönemine göre yaklaşık yüzde 96 oranında artış göstermiştir. Küresel krizin reel ekonomiye etkileri nedeniyle
finansal kiralama sektöründe de artan, alacakların takibe dönüşüm oranı tarım sektöründe diğer sektörlere göre daha
yüksek olup, Eylül 2009 itibarıyla sektörde takibe dönüşüm oranı yüzde 21 civarındadır. Alacakların fonksiyonel
dağılımı incelendiğinde ise, finansal kiralama hizmetlerinden en çok KOBİ’lerin ve ticari şirketlerin yararlandığı
görülmektedir. Hanehalkı ve bireysel işletmelerle yapılan kiralama işlemlerinde takipteki alacaklar son bir yılda
yüzde 100, ticari şirketlerle yapılan kiralama işlemlerinde takipteki alacaklar yüzde 106 civarında artmıştır. Sektörün
toplam alacakları karşılığında alınan teminatlar ise söz konusu dönemde yüzde 15 oranında azalmıştır.
TÜRKİYE EKONOMİSİ 2010