ASKON EKONOMİ RAPORLARI: 14 KÜRESEL KRİZDEN KIRILGAN ...

54
milyar dolar, 2005 yılında yüzde 15 artışla 1.5 milyar dolar, 2006 yılında yüzde 35’lik artış ile 2 milyar dolar, 2007
yılında yüzde 30.5 artışla 2.715 milyar dolar olmuş, 2008 yılında ise yüzde 30 civarında artış yaşanmıştır.
Bugün Dünya üzerinde yıllık 1.5 trilyon dolar değerinde 10 milyar ton üzerinde maden üretilmektedir.
Bu pazar içinde ülkemizin 132 ülke arasında toplam üretim değeri itibariyle 28., maden çeşitliliği itibariyle
10. sırada yer almaktadır. Dünyada ticareti yapılan doksan çeşit madenden yetmiş yedisinin ülkemizde var olduğu
tespit edilmiştir. Ancak bunlardan 60 civarında maden ve mineralin üretimi yapılmaktadır. Bu madenlerin varlığı bir
araştırma konusu iken bunların çıkarılması ve satışı ise bambaşka bir konudur. Ülkemizde bir an evvel derin
maden aramacılığı ve işletmeciliğine geçilerek bu madenlerin gerçek potansiyelini ve çıkarma maliyetlerini
detaylı bir şekilde analiz etmeliyiz.
Ülkemizde toplamda 150 milyon tonu bulan maden üretimi büyük oranda inşaat, sanayi sektöründe hammadde
olarak tüketilmekte ve yıllık 5-6 milyar dolarlık bir katma değer sağlamaktadır.
Önemli ithal kalemlerinden birisi olan altının ülkemizdeki teorik potansiyeli 6.500 ton civarındadır.
Şu ana kadar yapılan çalışmalarla 600 ton altın varlığı görünür hale getirilmiş, ancak 50 ton civarında altın ancak
üretilebilmiştir. Ülkemizde ortalama her yıl 300 ton altın ithal edilmekte ve bunun da 100-150 tonu işlenerek ihraç
edilmektedir. Dolayısı ile ülkemizdeki iç tüketimi yapılan altın tutarı yaklaşık olarak 2-3 milyar doları bulmaktadır.
Mevcut rezervlerin kullanılır hale getirilerek dış ticaret dengesini bozan bu altın ithalatının engellenmesi
gerekmektedir.
Enerji
Jeotermal enerji, yer kabuğunun çeşitli katmanlarında bulunan ısı ile oluşan, buhar, gaz ve kimyasal maddeler
içeren sıcak su kaynaklarından elde edilen yenilenebilir ve sürdürülebilir bir enerji türü olarak tanımlanabilir. Bu
enerji ile işletilen elektrik santrallerinin kurulum maliyeti düşük, inşaat süreleri kısa ve yakıt maliyetleri nerede ise
sıfırdır.
Dünyada yirmi beş ülke bu enerjiden elektrik üretmektedir. Jeotermal ısı ve kaplıca uygulamalarında, Çin,
Japonya, ABD ve İzlanda’dan sonra beşinci sırada olmamıza rağmen jeotermal elektrik kurulu gücümüz çok kısıtlı
kalmaktadır. Bu tür santrallerin yapımına yönelik lisans alınıp inşaatlarına başlanmış bile olsa henüz yeteri kadar
yaygınlaşamamıştır. Ülkemizdeki potansiyel yılda 16 milyar KWh elektrik üretimini yakalayacak kapasitededir. Bu
ise iki nükleer santrale eşdeğer enerji üretimi ve yılda yaklaşık on milyon ton karbondioksitin çevreye salınımını
engellemek demektir.
Bu enerji türünün fosil enerji kaynakları ile yarışmasına gerek bulunmamaktadır. En azından bina ısıtması,
seracılık, kültür balıkçılığı ve kaplıcalar gibi direk ısıl uygulamalarında rahatlıkla kullanılabilmektedir. Örneğin
ülkemizdeki potansiyel 1 milyon konutun bu enerji ile ısıtılmasını sağlayabilecek güçtedir. Ancak henüz yeteri kadar
yaygın olmayan bu enerjinin yaygınlaştırılması için gerekenler yapılmalıdır. Bunlar;
Jeotermal enerjinin çevre dostu olarak kalmasını sağlayacak yasal düzenlemenin yapılması, reenjeksiyonun
jeotermal kaynak kullanımında gerekli ve vazgeçilmez bir parça olması sağlanmalıdır.
Elektrik üretimine elverişli ise bu kaynaklar, ihaleler hızlı yapılmalı, bürokrasi minimuma indirilmeli,
alım garantileri ile teşvikler sağlanmalı ve kısacası bu yatırımlar cazip hale getirilmelidir.
Toplu konut ısıtmasında kullanılacak ise bir standart getirilmeli ve keyfi yapılanmaya izin verilmemelidir.
Jeotermal enerji kullanımındaki maliyetlerin doğalgaz kullanımına veya diğer yöntemlere göre düşük kalması
sağlanmalıdır. Bu durum, gerçek dışı veya sabit fiyat gibi verimsiz uygulamalar yapılmalı anlamı taşımamaktadır.
Ev ve iş yerlerinde kullanılan hava kaynaklı klimalar yerine toprak kaynaklı ısı pompalarının kullanılması
yönünde gereken teşvikler sağlanmalıdır. Her ne kadar ilk kurulum maliyetleri yüksek olsa bile binalarda düşük enerji
maliyetli ısıtma ve soğutmanın sağlanmasında ve gürültü kirliliğinin oluşmamasında çok faydaları da görülecektir.
Jeotermal projelerin karşılaştığı engelleri ortadan kaldırmak, teşvikte bulunmak ve talep ve gereç temininde
artış sağlamak amacı ile kurulan GeoFund, Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin jeotermal projelerine destek vermektedir.
TÜRKİYE EKONOMİSİ 2010