ASKON EKONOMİ RAPORLARI: 14 KÜRESEL KRİZDEN KIRILGAN ...

46
3.1.1 Tarım ve Hayvancılık Sektörü
Ülkemizde tarım ve hayvancılık sektörünün ciddi sıkıntıları, yapısal sorunları üzerinde daha önceki
raporlarımızda durmuştuk. Tarım sektörü ile ilgili tüm üretim ve kalkınma planları; sadece coğrafi bölgeler ve
idari sınırlar esas alınarak yapılmıştır. Şimdiye kadarki uygulamalara bakıldığında mevcut durumu şu şekilde
özetleyebiliriz:
• Tarım sektöründe ülkemizin arz ve talep dengesi istenilen düzeyde sağlanamamıştır.
• Üretim açığı veya arz fazlası ekonomiye yük olmuştur.
• Tarımla ilgili çok veri üretilmiş, ancak bu veriler bir arada kullanılmadığından yapılan planlamalar
eksik kalmıştır.
Tarım sektörü ve beraber düşünülmesi gereken hayvancılık maalesef ülkemizin kanayan yarası olmaya
şimdiye kadar devam etmiştir. Ancak, 2009 yılının bu anlamda bir milad olduğunu kabul etmemiz gerekecektir.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı “Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli’ni hayata geçirmek için
faaliyete geçmiş ve uzun çalışmalar neticesinde hazırlanan proje 23 Temmuz 2009’da Resmi Gazete’de yayınlanarak
yürürlüğe girmiştir.
Bu projenin dolaylı sonuçları olarak daha önceden dile getirilen eleştirilerden tarım politikasının
olmaması, üretim planlamamasının yapılmaması ve tarım envanterinin bulunmaması durumları ortadan
kalkmış olacaktır.
Mevcut modelde önce 190 tarım havzası belirlenmiş, daha sonra belirli kriterler kapsamında 190 havza
birleştirilerek 30 temel havza tespit edilmiştir. Havzaların isimlendirilmesinde ise coğrafya ve bölgenin özellikleri
dikkate alınmıştır. Bu otuz havzadan en büyüğü 7 milyon 171 bin 254 hektar alanı olan Ankara, Eskişehir, Konya,
Karaman, Aksaray, Niğde ve Afyon’u içeren “Orta Anadolu, Sakarya, Selçuklu Havzası” iken en küçüğü ise 784 bin
765 hektarlık alanı ile Ağrı, Iğdır ve Kars’ı kapsayan “Büyük Ağrı, Iğdır Havzası” olmuştur.
Kutu 4: Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli
Sözkonusu modelin oluşturulmasında 527 milyon veri kullanılmış, ülkemizin iklimi, toprakları, topoğrafyası, canlı
varlıklar, ürün desenleri ile ilgili veriler kapsamında belirleme yapılmıştır. Üç yıl süren çalışmada 200 kişilik bir uzman
ekip bu haritanın çıkarılmasında çalışmıştır. Türkiye, 2.5 dönümlük alanlar halinde bölünmüş ve veriler bu alanlara
işlenmiş, en çok verim alınacak ürünlerin nerelerde yetiştirilmesi gerektiği bu çalışma ile tespit edilmiştir.
Temel olarak bakıldığında ilgili Havza Üretim ve Destekleme Modeli ilk olarak prim desteği verilen ürünler arasında yer
alan arpa, çay, kuru fasulye, yağlık zeytin gibi toplam on altı adet ürün için geçerli olacak ve 2010 yılı başından itibaren
uygulanacaktır. 2010 yılından itibaren, çiftçifler sadece bu ürünlerin desteklendiği havzalarda üretim yaparlarsa destek
alabilecek, bunun dışındaki ürünlerde ise destek alamayacaklardır. Ödemeler ise 2011 yılında yapılacaktır.
Tarım Bakanlığı’nca da belirtildiği üzere bu modelin amacı ve hedefleri şu şekilde sayılabilir:
• Tarım havzalarını belirlemek
• Sağlıklı tarım envanteri hazırlamak
• Üretim planlamasına imkan sağlamak
o Hangi ürünün, nerede, ne kadar üretilebileceğini belirlemek
o Çiftçinin gelirini artırmak
• Geleceğe ait talep projeksiyonları yapmak
• Destekleri rasyonel, yönlendirici ve etkin bir şekilde kullanmak
• Arz açığı olan ürünlerde üretim artışı sağlamak
• Doğal kaynakları korumak ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak
• Havza bazlı planlama ve yönetimle ilgili sektör talebini karşılamak
• Muhtelif senaryolara göre üretimi planlamak
Bu Modelin Uygulanması ile
Etkin üretim planlaması yapılabilecektir.
Biyolojik çeşitlilik, toprak ve su kaynaklarının korunması sağlanabilecektir.
Verimlilik artacaktır.
TÜRKİYE EKONOMİSİ 2010