ASKON EKONOMİ RAPORLARI: 14 KÜRESEL KRİZDEN KIRILGAN ...

19
Konut yatırım düzeyleri 2009 yılının ilk yarısında azalmaya başlamış olmakla birlikte bazı ülkelerde ve
OECD’de toplamda en son kriz döneminden daha da aşağı olan bir düşüş görülmemektedir. Geçmiş dönemlerdeki
konut yapım izinlerindeki düşüşlere ve fiyat hareketlerindeki zayıflıklara baktığımızda yatırımların en azından bir
müddet daha zayıf kalacağı tahmin edilmektedir. Birçok OECD ülkesinde, GSMH’ya kıyasla konut yatırımlarının
2010 yılında yükselmesi beklenirken Avrupa bölgesinde bu yükselmenin 2011 yılında olması beklenmektedir.
İşyerleri yatırımları da durgunluğun devam ettiği süreçte düşmeye devam etmiştir.
2009 yılının ilk yarısına bakıldığında azalan petrol arzı ve OPEC’in ham petrol üretim kotalarının
sıkılaştırılması ile birlikte petrol fiyatlarının tekrar yükselmesine neden olduğu görülmektedir. Ekonomik
zayıflıkların yakın dönem için petrol talebini yeteri kadar artırmayacağı öngörülebilir. Yapılan bazı arz ve talep
tahmin çalışmalarına bakıldığında 2010 ve 2011 yılları için petrol fiyatlarının 55-60 dolar civarında olacağı
beklenmektedir. Brent petrol fiyatlarının ise 77 dolar düzeylerinde kalması beklenmektedir. Yine 2009 yılı
başı itibariyle bakıldığında petrol dışı mal fiyatlarında da bir yükselme görülmektedir ve bunda da OECD üyesi
olmayan ülkelerdeki güçlü talep yapısının etkili olduğu söylenebilir.
TÜRKİYE EKONOMİSİ 2010
Şekil 3: Petrol Fiyatları (Brent, Ham Petrol, Kasım 2009 itibariyle, varil fiyatı)
in dolar in euro
Kaynak: OECD Economic Outlook No: 86
OECD ülkelerine baktığımızda yakın dönem için en azından geçici mali desteklerin de etkisi ile, talep yapısının
şekillendiğini söyleyebiliriz. Bu bağlamda talebin yapısının şekillenmesinde geçici mali desteklerin önemli etkisi
görülecektir. Ancak bu etkilerin belirsizliği nedeni ile kriz ortamı ve ekonomik istikrarsızlık beklenenden daha
da uzun sürebilecektir. 2011 yılına kadar destekleyici politikaların hem özel tüketimi hem de yatırım ortamını
iyileştirmesi ve bir hız kazanmasını sağlaması gerekmektedir.
Dünya ekonomisi ile ilgili gelişmiş ülkelere ve genel duruma baktığımızda şunları söylememiz mümkündür:
• Politik teşvikler sayesinde ABD’de kısmi bir büyüme ortamı yakalanabilmiştir. Finansal şartlar ve
talepteki değişim ile özel yatırımların 2010 yılından itibaren artması beklenmektedir.
• Japonya’ya bakıldığında 2011 yılında yaklaşık yüzde 2 büyümesi tahmin edilmektedir. Bu
hedef ise yeni hükümetin kamu harcamaları artırma kararı ile gerçekleşmektedir. Buna rağmen
işsizlik oranlarının 2010 ve 2011 yılları için aynı kalması beklenmektedir.
• Euro bölgesindeki büyüme hakkında ise farklı senaryolar bulunmaktadır. Bu bölgenin en geç
büyümeye başlayan bölge olacağı projeksiyonu yapılmaktadır. Hem iş ortamının hem de konut
yatırımlarının 2010 yılı için çok ümitvar olmadığı tahmin edilmektedir. Finansal şartlardaki iyileşme
ve destekleyici para politikası önlemlerinin ise 2011’den sonra büyümeye destek çıkabileceği tahmin
edilmektedir.