ASKON EKONOMİ RAPORLARI: 14 KÜRESEL KRİZDEN KIRILGAN ...

122
TÜRKİYE EKONOMİSİ 2010
Tablo 76: Ödemeler Dengesi Cari İşlemler ve Dış Ticaret Dengesi 2008-2009
Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Hesabı altındaki Hizmetler Dengesi’ne baktığımızda TÜİK’in turizmle ilgili olarak gerçekleştirdiği
anket çalışmalarının sonuçlarına göre, 2009 yılının on iki aylık döneminde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı
dönemine oranla yüzde 3,2 azalarak 21.250 milyon dolara, turizm giderleri de yüzde 18,3 artarak 4.147 milyon
dolara yükselmiştir. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 7,3 oranında azalarak
17.103 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Kriz ortamında turizm gelirlerindeki azalmanın aynı zamanda
giderlerdeki artışla daha da olumsuz hale getirilmiş olması önemli bir problem olarak gözükmektedir.
Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2008 yılında 134 milyon dolar net
çıkış olmuşken, 2009 yılında 1.021 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşmiştir. Taşımacılık kalemi alt kalemler
itibariyle incelendiğinde, 2009 yılının navlun kaleminde bir önceki yıla oranla yüzde 49,7’lik azalışla 1.587 milyon
doları net çıkış olmuşken, diğer taşımacılık kaleminde yüzde 13,7 oranında azalışla 2.608 milyon dolar tutarında net
giriş gerçekleşmiştir.
Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net
döviz girişi, 2008 yılına oranla yüzde 11,9 artarak 1.090 milyon dolar olmuştur.
Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta
hizmetleri kalemiyle ilgili olarak net gider, 2009 yılında yüzde 20,8 azalarak 542 milyon ABD doları olmuştur.
Bu gelişmeler sonucunda, 2008 yılında toplam 17.121 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi,
2009 yılında yüzde 5,3 azalarak 16.219 milyon dolar fazla vermiştir.
Cari işlemlerdeki Gelir Dengesi’ne baktığımızda ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir
dengesi kalemindeki net çıkış, 2009 yılında yüzde 6,3 oranında azalarak 7.646 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Yatırım geliri kaleminin altında büyük ölçüde kâr transferlerinden oluşan doğrudan yatırımlar ve faizlerden oluşan
diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkış, 2009 yılında sırasıyla yüzde 13,9 azalışla 2.248 milyon ve yüzde 13,9
azalışla 5.560 milyon dolar olurken; portföy yatırımlarından kaynaklanan net giriş yüzde 72,5 azalarak 267 milyon
dolar olarak gerçekleşmiştir.