ASKON EKONOMİ RAPORLARI: 14 KÜRESEL KRİZDEN KIRILGAN ...

138
giderilmelidir.
Dış ticaret yapanlara her türlü kolaylık sağlanmalıdır. Hatta bu anlamda şirketlerin döviz kredilerine karşın
verdikleri ihracat taahhütlerinin ertelenmesi ya da affedilmesi düşünülmelidir.
Dış ticaretimizdeki yapısal riskler üzerinde orta ve uzun vadeli planlar yapılmalıdır. Örneğin ülkemizin
ihracatında genelde mal mukabili ödeme (paranın satıştan sonra tahsili) ve ithalatında da peşin ödeme (paranın
maldan önce ödenmesi) yöntemleri kullanılmaktadır. Bu durum ise hem kısa vadede kredi imkânları ihtiyacı
doğurmakta hem de ödeme ve malların temini noktasında riskli ödeme yöntemli olmaktadır. Bankaların ihracat
kredisi sağlamada isteksiz tavrı ve ek maliyetler de dış satış imkanlarını zorlayan faktörler arasına girmektedir.
Üretim faaliyetlerinin finansmanında şirket içi kaynaklarını kullanan firmalar ithalat talebindeki düşme ile fazlalaşan
döviz arzının TL’nin değer kazanmasına neden olması ve bunun de tekrar ihracata olumsuz etki etmesi de üzerinde
tartışılması gereken konulardandır. Başka bir ifade ile, kur riskine karşı bir koruma getirilmelidir.
Enerji projeleri faaliyete geçme yolunda hızla ilerlemektedir. Rusya ile Türkiye arasında hem gaz hem
de petrol alanında işbirliği protokollerinin imzalanmasına ek olarak nükleer güç mühendisliği alanında işbirliği
protokolü de imzalanmıştır.
Buna ek olarak Nabucco Doğalgaz Boru Hattı projesininin de imzalanması ile birlikte Türkiye’nin bölgesel
önemi ve stratejik konumu bir kez daha teyit edilmiştir. Bu proje ile birlikte ülkemiz enerji koridoru merkezinde bir
ülke halini almıştır.
Avrupa Topluluğu Adalet Divanı’nın, Türkiye ile AB arasındaki imzalanan ortak metinlerde yer alan bir
hakkı olarak vize uygulamasının bir an evvel kaldırılması gerekmektedir. Bu haksız vize uygulaması noktasında
hâlâ yavaş davranılması ise AB’nin bundan sonraki davranışları açısından da olumsuz beklentilere neden olmaktadır.
1970’de imzalanan ve 1973’de uygulamaya giren Katma Protokol hükümlerine göre bu tarihte AB’ye üye
olan Almanya ve diğer dokuz Avrupa ülkesi bu hükümlere uymak durumundadır. 1 Ocak 1973’te, yani protokolün
yürürlüğe girdiği tarihte, eğer Türk vatandaşlarına vize talep edilmiyor ise, bu tarihten sonra da vize kısıtlaması
getirilmesi yasaklanmıştır. İki Türk TIR sürücüsünün açmış olduğu davanın izlediği süreç itibariyle Avrupa Adalet
Divanı’na ulaşması ve dava neticesininTIR sürücüleri lehine sonuçlanması ile artık bu ülkeler açısından vizenin
kaldırılması bir şart olmuştur. Ancak buna ilişkin bir uygulama henüz bulunmamaktadır. Buradaki asıl sorun ise
Avrupa Adalet Divanı kararlarının bağlayıcı olmakla birlikte ülkeler açısından bu mahkeme kararlarını cebren
uygulatacak bir mekanizma bulunmamaktadır, üye ülkeler hukukun üstünlüğü ilkesine saygı çerçevesinde bu kararları
uygulamak durumundadır. Bu anlamda AB çalışmaları kapsamında ilgili Türk heyetleri tarafından bu hususun
her zaman gündemde tutulması ve üye ülkelere baskı yapılması gerekmektedir. Bu konunun çok detaylı hukuki
yansımaları ve farklı tezahürleri sözkonusu olmakla birlikte şu anda pratik düzeyde vizelerin kaldırılmasının ilerisi
için de anlamı olacaktır.
Dış siyasetteki etkinliğin dış ticarete de yansıması gerekmektedir.
Ülkemizin uyguladığı dış politikaya paralel olarak ve aynı zamanda küresel düzeyde güç dengelerinin gelişmiş
ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru kaydığının da bilinci ile yeni bir strateji uygulanması gerekmektedir.
Bulunduğu coğrafyada her tarafa uzanma imkanı bulan Türk yatırımcılarının ticaret ile birlikte, dostluk, kardeşlik ve
kalkınmayı da sağlayacak bir vizyona ve misyona sahip olmaları gerekmektedir.
Bu anlamda, hem finansal anlamda ellerindeki ülke varlık fonları ile dünyanın en büyük yatırım fonlarına sahip
olan Körfez ülkeleri hem de petrol ekonomisinin merkezi olan Suudi Arabistan ve yüksek kamusal harcamaları
ile oluşan pazarı çok parlak beklentilerin olduğu alanlar olarak ortaya çıkmaktadır. Hükümet tarafından ele alınan
insiyatiflerde aşağıdaki hususların sağlanması bu ilişkilerin karşılıklı olarak gelişmesine fayda sağlayacaktır.
• Körfez ülkelerinde yapılan ihalelerde, Türk firmaları ve Avrupa firmalarının eşit olduğu kabul
edilmeli,
• Türk bankalarından alınan teminat mektupları direkt ve araçsız olarak teslim alınmalı,
TÜRKİYE EKONOMİSİ 2010