ASKON EKONOMİ RAPORLARI: 14 KÜRESEL KRİZDEN KIRILGAN ...

127
sebebi sayan finansal uygulamaların ortadan kaldırılması, önlenmesi yönünde ciddi çalışmalar yapılmalıdır.
Vahşi kapitalizmin geldiği noktada acı ve sorun daha fazla can yakmaktadır.
Reel ekonominin desteklenmesi gerektiği ve buna yönelik enstrümanların oluşturulması gerektiği aşikardır. Bu
noktada reel sektöre destek veren faizsiz bankacılık uygulamalarının geliştirilmesinde fayda bulunmaktadır. Örneğin
İslam Konferansı Teşkilatı bünyesinde oluşturulacak fonlarla IMF benzeri bir yapı oluşturulup reel sektör ile daha
iç içe bir uygulama gerçekleştirilebilir. Mikro kredi uygulamaları dünya çapında giderek önem kazanmakta ve
uygulamalardan başarılar elde edilmektedir. Bu anlamda ülkemizde de belirli alanlarda mikrokredi uygulanmaktadır.
Sistemli ve yöntemli bir şekilde bu kredinin tabana yayılmasının belirli alanlarda hem sosyal hem ekonomik olumlu
sonuçlar doğuracağı kesindir. Bu nedenle bu tür uygulamalara da ağırlık verilmelidir.
Küresel kriz ortamında sadece kamu kesimi değil özel kesimde de avantajlı olan büyük firmalarımız olmuştur.
Ancak KOBİ’ler açısından üretimde, istihdamda küçülmenin yaşandığı dönem geçmiş olup şirket birleşmelerine ve
verimlilik artışına odaklanılması gerekmektedir.
Diğer taraftan, ABD küresel finans krizi ile ilgili kendi çerçevesinde ve ABD ekonomisi açısından önemli
destek paketlerini uygulamaya koydu. Başka bir ifade ile kriz ile ilgili çözümünü eksik olmakla birlikte uygulamaya
koydu. Ancak AB henüz olumlu etkiler doğurabilecek politika değişikliklerini yapabilmiş değildir. Zira AB özellikle
kamu finansmanı ciddi sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır. AB ekonomileri 2010 ve 2011 yıllarında yakından
takip edilmelidir. Çünkü, AB ekonomilerinde yaşanacak bir krizin, Türkiye Ekonomisi’ni “teğet” geçeceği asla
beklenmemelidir. Öte yandan Çin ekonomi’sinde 2009 yılında bankaların verdiği kredilerdeki artışın (kredi
şişkinliği) sonuçlarını dikkatle izlemek gerekmektedir.
GENEL EKONOMİK DURUM
Ülkemizin genel ekonomik durumuna bazı rakamlarla bakacak olursak, Türkiye, satınalma gücü paritesine
göre dünyanın 16. büyük GSYH’sına sahip ülkedir. Avrupa’nın en büyük ekonomileri arasında yine aynı kritere göre
Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya ve İspanya’dan sonra gelmektedir.
Ülkemizin demoğrafik yapısına baktığımızda genç ve orta kuşak bir nüfusa sahip olduğumuz görülecektir.
Bu avantajımızı iyi kullanmak ve yukarıda belirtilen küresel sıralamalarda daha yukarı çıkmak için gerekenleri
yapmamız elzemdir. Ülkemizde hali hazırda 60 yaş ve üzeri olan nüfusun toplam nüfusa oranı yüzde 25 iken
bu oran Avrupa’da yüzde 35 olup, diğer AB ülkeleri ile de yaklaşık yüzde 10-15’lik farklar bulunmaktadır.
Mevcut çalışabililir işgücünün istihdam edilmeden israfı ülkemiz kaynaklarının israfı anlamında en önemli
tehlikelerden birisidir. Bu sadece makro düzeyde değil, mikro düzeyde de çok ciddi etkilere, psikolojik sorunlara,
sosyal tehlikelere yol açmaktadır. Ülkemizin 2016 yılında 80 milyonluk nüfusa sahip olacağını düşünürsek, belirtilen
sorun her yıl katlanarak aynı zamanda kendini artıran bir sorun olarak karşımıza çıkacaktır.
İstihdam yapımıza baktığımızda 2002 yılında yüzde 42.1 hizmet sektöründe iken 2009’da yüzde 49.5’i hizmet
sektöründe çalışmaktadır. İnşaatın payı yüzde 4.5’ten yüzde 5.9’a, sanayinin payı yüzde 18.5’ten yüzde 21’e çıkarken
tarımın payı ise yüzde 34.9’dan yüzde 23.7’ye inmiştir.
İşsizlik ve yoksulluk ile bağlantılı olarak TEPAV, UNICEF ve DB tarafından gerçekleştirilen Türkiye Refah
İzleme Anketi sonuçlarına göre Ekim 2008-Haziran 2009 tarihleri arasında ailelerin dörtte üçünün gelirinin düştüğü
tespit edilmiştir. Bu aileler, eğitim gibi yaşamsal giderlerini korumak için gıda harcamalarını azalttığı ve bu şekilde
gelirdeki düşüşe uyum sağladığı belirlenmiştir. Anket çalışması, hanehalkının en yoksul yüzde 10’unun nakdi ve ayni
yakacak ile gıda desteği gibi kamu sosyal güvenlik ağı programlarından yararlandığı tespit edilmiştir. Hükümetin
sosyal sorumluluk kapsamında yoksul kesime yardım etmesi olumlu bir konu olmakla birlikte aslolanın yeni
istihdam alanları meydana getirmek olduğu da gözden kaçırılmamalıdır.
Ülkemiz son dört çeyrekte küçülmüş, GSYİH düşmüştür. Buna rağmen dönem ortalaması ele alındığında
1987-2001 yılları arasında yüzde 1.5 ortalama büyümeye sahip olan GSYH 2002-2008 dönemlerinde yüzde 6.9’luk
bir büyüme kaydetmiştir. 2009’daki küçülme ile birlikte bu ortalama biraz aşağı düşmüş olsa bile izleyen yıllarda
TÜRKİYE EKONOMİSİ 2010