yorum-ilkeleri

More documents

Recommendations

Info

Kemal Gözler, “Yorum Đlkeleri”, Kamu Hukukçuları Platformu Toplantısı, Ankara, 29.9.2012 28 3. Đstisna, Kaideyi Koyan Makamın Açıkça Yetkilendirdiği Bir Başka Makam Tarafından da Konulabilir Kamu Hukukçuları Platformunun toplantısında “istisna, kaideyi koyan makam tarafından konulabilir” ilkesine yönelik olarak Dr. Ozan Ergül, bazı durumlarda istisnanın kaideyi koyan makam tarafından değil, bir başka makam tarafından konulabildiği düşüncesini ileri sürdü ve bu düşüncesini desteklemek için Anayasayla tanınmış olan oy hakkının sınırlandırılması olarak bizden ve ABD’den çeşitli örnekler verdi. Örneğin anayasada öngörülmemiş olmasına rağmen oy hakkının kullanılması için, seçmen listesine kayıtlı olmak, oyunu listede yazılı olduğu sandıkta kullanmak, sandık kuruluna kimlik kartı göstermek gibi anayasayla değil, anayasa altı düzenlemeler ile getirilmiş çeşitli sınırlamalar söz konusu. Ozan Ergül bu örneklerde, söz konusu sınırlamaların Anayasadan kaynaklanmadığını, bununla birlikte söz konusu sınırların Anayasaya aykırı olmadığını düşünüyor. Çünkü Dr. Ergül’e göre bunlar adil ve serbest seçimler için yapılan haklı/meşru sınırlamalardır. Bu tür sınırlamalar kuralı koyan makam tarafından veya onun yetkilendirmesiyle konulmamıştır. Ozan Ergül’e göre istisnanın kaideyi koyan makam dışında bir başka makam tarafından da konulduğu ve üstelik de konulan bu istisnanın haklı ve hukuka uygun bulunduğu haller olabilir. Ozan Ergül’ün verdiği örneklerdeki sınırlamalar, oy hakkı konusundaki genel kuralın istisnası niteliğindedir. Dolayısıyla oy hakkı konusundaki kaidenin anayasayla konulduğunu, ancak bu kaideye istisnaların kanunla getirilmiş olduğunu söyleyebiliriz. Biz, kaideyi koyan makamın yetkilendirmesi olmadan makamlar hiyerarşisinde alt bir makamın üst makamın koyduğu kaideye istisna getirebileceği düşüncesini kabul etmiyoruz. Bununla birlikte, kanımızca, kaideyi koyan makam, kendi koyduğu kaideye istisna getirme yetkisini bir alt makama vermiş olabilir. Böyle bir durumda, alt makam da, üst makamdan aldığı yetkiye dayanarak üst makamın koyduğu kaideye istisna getirebilir. Örneğin Anayasamızın 67’nci maddesinin 4’üncü fıkrasında yer alan “bu haklarının kullanılması kanunla düzenlenir” hükmü, kanımızca, Anayasamızın 67’nci maddesinin ilk üç fıkrasında seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları konusunda konulan kaidelere istisna getirme yetkisini kanun koyucuya vermektedir. Diğer bir ifadeyle, Anayasamızın 67’nci maddesi, seçme seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları konusunda kaideleri belirlemekte, ama istisnaları belirleme yetkisini 4’üncü fıkrasında “bu haklarının kullanılması kanunla düzenlenir” diyerek kanun koyucuya bırakmaktadır. Kanun koyucu da bu fıkraya dayanarak bu hakların kullanılması konusunda, seçmen listesine kayıtlı olmak, oyunu listede yazılı olduğu sandıkta kullanmak, sandık kuruluna vatandaşlık numarası olan bir kimlik kartı göstermek ve
Kemal Gözler, “Yorum Đlkeleri”, Kamu Hukukçuları Platformu Toplantısı, Ankara, 29.9.2012 29 hatta oy kullanınca parmağına mürekkep sürülmesi gibi çeşitli tedbir ve sınırlamalar öngörmektedir. Bunlar haliyle Anayasamızın 67’nci maddesinde konulmuş kaidelerin istisnası niteliğindedir. Ancak bu istisnalarda hukuka aykırı bir yön yoktur. Çünkü Anayasamızın 67’nci maddesi, seçme hakkı konusunda kendi koyduğu kaidelere istisna getirme yetkisini açıkça kanun koyucuya vermektedir. Yani bu istisnalar, kaideyi koyan makam tarafından konulmasa bile, bu makamdan açıkça yetki almış bir makam tarafından konulmaktadır. Tabir caiz ise, burada istisnayı belirleme konusunda usûlüne uygun bir yetki devri söz konusudur. Böyle bir durumda kanun koyucunun istisna koyma konusunda yetkisinin pozitif bir temeli vardır. Anayasamızın daha pek çok maddesinde, kaide anayasa koyucu tarafından konulmuş, ama istisnayı belirleme yetkisi “kanunla düzenlenir” denerek kanun koyucuya verilmiştir. Örnek olarak m.14, 18, 20, 26, 27, 29, 31, 32, 42, 43, 47, 50, 51, 52, 54, 61, 72, 82, 133’e bakılabilir. Mesela Anayasamızın 27’nci maddesi, ilk fıkrasında, “Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir” dedikten sonra son fıkrasında “bu madde hükmü yabancı yayınların ülkeye girmesi ve dağıtımının kanunla düzenlenmesine engel değildir” diyerek ilk fıkrasında koyduğu kaideye, yabancı yayınların ülkeye girmesiyle ilgili olarak kanunla istisna getirilebileceğini kabul etmiştir. Dikkat edileceği gibi Anayasa koyucu genel bir istisna koyma yetkisi vermemiş, sadece yabancı yayınların ülkeye girmesi konusunda sınırlı bir istisna koyma yetkisini vermiştir. Diğer bir örnek: 1982 Anayasa koyucusu, 54’üncü maddenin ilk fıkrasının ilk cümlesinde “toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptirler” diyerek işçilere grev hakkını vermekte, ikinci cümlesinde ise “bu hakkın kullanılmasının ve işverenin lokavta başvurmasının usul ve şartları ile kapsam ve istisnaları kanunla düzenlenir” diyerek bu hakkın istisnalarının kanun koyucu tarafından belirlenmesine yetki vermektedir. Bir başka örnek: Anayasa koyucu, 1982 Anayasanın 82’nci maddesinde TBMM üyeliği ile bağdaşmayan pek çok işi kendisi saymıştır. Yani TBMM üyelerinin istediği işi yapmakta serbest oldukları kaidesinin istisnalarını kendisi belirlemiştir. Ancak bununla da yetinmemiş, 82’nci maddenin son fıkrasında “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği ile bağdaşmayan diğer görev ve işler kanunla düzenlenir” diyerek bu kaideye kanunla da istisna getirilebileceğini kabul etmiş, yani kanun koyucuya kendi koyduğu kaideye istisna getirme yetkisini vermiştir. Dolayısıyla “istisna, kaideyi koyan makam tarafından konulabilir” ilkesine “istisna, kaideyi koyan makamın açıkça yetkilendirdiği bir başka makam tarafından da ko-
Page 1 and 2: Bu metin, Kamu Hukukçuları Platfo
Page 3 and 4: Kemal Gözler, “Yorum Đlkeleri
Page 27: Kemal Gözler, “Yorum Đlkeleri
Page 77 and 78: SONUÇ Kemal Gözler, “Yorum Đlk
Page 79 and 80:
BĐBLĐYOGRAFYA Kemal Gözler, “Y
Page 81:
Kemal Gözler, “Yorum Đlkeleri
show all

yorum-ilkeleri

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?