Číslo 1 - Slavistický ústav Jána Stanislava SAV

ordinat ante prævisa illius demerita ad æternam damnationem. [DHP 248] / CorTh / DuC ~
peccatum, culpa, Gallis Demerite (ako prameň sa uvádza aj Magister Rogerius, De destructione
Hungariæ, cap. 10) / Bartal [Pelb.]
de novo znova, opäť, denuo – a) jam ad enumerationem... Hæresum... hoc sæculo Christi
Decimo Septimo de novo suscitatarum, & resuscitatarum, veniamus [DHP 67] b) postmodum
fidem Catholicam amplecteretur, velletque de novo cum altera vel tertia persona Catholicum
matrimonium inire [DHP 105] c) Cæremonias abolere, quæ tantùm de novo emerserunt [DHP
142] / OLD: a novo (novus 7c) / Nolte, Index syntacticus: de novo incipere barbarum
designationes, um f plány (zámer, predstava) – totos se tradiderunt explendis animi affectibus,
ut non legi DEI... sed suis concupiscentijs, & designationibus obsequerentur. [DHP 262]
/ OLD: designatio ~ „vymedzenie, náčrt, usporiadanie“ / Kirsch (zdá sa, že lexému neregistruje
v tomto význame)
dictamen, inis n (vnútorný) hlas – Omnes has Sectas... non aliunde ortum habere, quàm
quòd unusquisque velit Scripturam Sacram pro suo libitu & arbitrio, juxta dictamen privati sui
Spiritûs interpretari. [DHP 286] / Lewis-Short – nesk. / Kirsch † ~ dictum, Wort, Rede (slovo,
reč) / Krebs – nl. za dictum, praescriptum, praeceptum
difformis, is, e s dat. nesúhlasný, nezhodujúci sa s čim – → conformis / Bartal [Pázmaň] /
NLW
dioecesanus, i m príslušník diecézy – Prælati, qui suorum Diœcesanorum, Parochi, qui suorum
Parochianorum... conversionem ad fidem Catholicam in postremis habent. [DHP 254/255]
/ Du Cange ~ proprius dioecesis episcopus (diecézny biskup) / Kirsch ~ ordentlicher
Bischof (riadny biskup) / (Dostupné slovníky lexému registrujú len vo význame diecézny biskup.)
dispensare cum alquo udeliť komu dišpenz, povoliť – Quòd Pontifex dispensaverit cum Sacerdotibus,
ut liberè, & sinè peccato possint fornicari, & adulterari. [DHP 211] / CorTh / Nolte:
dispensare ~ legibus solvere / Kirsch † / CroALa
dispositio, onis f predpoklad, uspôsobenie, dispozícia – a) hæresis... prima dispositio, &
via, ad æternam damnationem [DHP 8] b) vita bona est proxima dispositio, ad eandem (i. e.
fidem catholicam) cognoscendam, & amplectendam [DHP 201] / OLD ~ „priestorové usporiadanie;
usporiadanie slov, argumentov; rozvrh času, aktivít“ / CorTh / Kirsch (registruje len odlišné
významy) / Du Cange (registruje len odlišné významy)
doctoratus, us m doktorát – Ratione verò accepti Doctoratûs Theologiæ... potuit quidem
docere, sed non aliam doctrinam, quàm Catholicam [DHP 232] / Wagner ~ doctoris gradus,
dignitas, munus / Gemma / Nolte vocabulum nove confictum / NLW: doctoratus 2
dogmatizo, are učiť, predkladať čo ako náuku – Dogma verò falsum, est omnis enunciatio,
seu propositio falsa, sive quis eam dogmatizet, sive mente tantum retineat. [DHP 4] / Lewis-
-Short [Aug. Ep. 175, 6] / CorTh / Kirsch ~ lehren (učiť)
dubium, i n pochybnosť – a) motum fuit dubium ab aliquibus, de Continentia Diaconorum
[DHP 64] b) Berengarius movit novum dubium, de reali præsentia Corporis Christi [DHP 65] /
CorTh / Du Cange ~ timor, metus, periculum / Kirsch ~ der Zweiffel (pochybnosť) / (Klas. iba
adj. dubius; subst. dubium vzniklo azda substantivizáciou adjektíva dubius v spojeniach non est
dubium quin, non est dubium quod, non est dubium + AcI.)
elucidatio, onis f vysvetlenie – cogitabam addere pro majori rei elucidatione Synopsim Chronologicam
[DHP 292] / CorTh / Kirsch: elucidare ~ klar werden (vyjasnievať sa) / Nolte: elucidare
[Vulg.: Eccles 24, 31] / Bartal ~ illustratio, explicatio / (Krebs uvádza elucidare iba 1 výskyt v Itale.)
evangelizo, are hlásať (evanjelium) – Quid autem Evangelizaverit S. Joannes Evangelista, constare
illis poterit, ex ejusdem Evangelio, Epistolis, ac Apocalypsi. [DHP 159] / Lewis-Short [Vulg.]
66