Transport,ubezpieczenia i spedycja w handlu miedzynarodowym.pdf

6.2. Transport morski
Konosament – B/L (Bill of Lading)
Konosament jest podstawowym dokumentem przewozowym wykorzystywanym w transporcie morskim.
Jest potwierdzeniem zawarcia umowy o przewóz oraz potwierdzeniem przyjęcia do przewozu morskiego
towaru w nim oznaczonego i jednocześnie zobowiązaniem przewoźnika do wydania towaru w porcie
przeznaczenia posiadaczowi oryginału konosamentu.
Jeżeli korzystamy z usług spedytora, otrzymamy albo konosament wystawiony przez armatora, albo przez
samego spedytora – tzw. house bill of lading (np. jeżeli spedytor konsoliduje ładunki). Aby odebrać towar
z portu, należy zdeponować oryginały konosamentów u armatora lub jego agenta, albo u spedytora
(w przypadku konosamentu spedytorskiego) w porcie docelowym.
Konosament, po spełnieniu odpowiednich kryteriów, może być papierem wartościowym, który może podlegać
obrotowi (czyli jest zbywalny). Ważny jest fakt, że w przypadku zagubienia konosamentu, przewoźnik
może wstrzymać wydanie towaru.
Droga, którą przebywa konosament jest długa, przy czym zasadą jest, że nie towarzyszy on przesyłce. Kolejne
czynności przedstawiono poniżej.
1. Wystawienie konosamentu przez armatora lub spedytora.
2. Przesłanie konosamentu do załadowcy.
3. Załadowca po uregulowaniu należności przez odbiorcę, przesyła temu odbiorcy konosament (lub
składa go w banku, zależnie od formy płatności).
4. Zdeponowanie przez odbiorcę oryginałów konosamentów w biurze armatora albo spedytora.
5. Odebranie przesyłki.
Konosament jest wystawiany w kilku oryginałach. W takim wypadku do odbioru ładunku potrzebne są wszystkie
oryginały (w niektórych przypadkach wystarczają np. 2 z trzech oryginałów). Zamiast tradycyjnego konosamentu
można zastosować morski list przewozowy, który jest przesyłany jedynie w formie elektronicznej.
Możliwe jest również zastosowanie metody telex release. Polega ona na tym, że w momencie gdy odbiorca
ureguluje należność za towar, załadowca składa u armatora lub jego agenta w porcie wysyłki posiadany
przez siebie oryginał konosamentu. Agent kontaktuje się z biurem w miejscu przeznaczenia w celu potwierdzenia,
że towar może być wydany odbiorcy. Metodę taką można zastosować np. wtedy, gdy szybko
trzeba odebrać towar, a przesłanie oryginału konosamentu trwałoby zbyt długo.
Konosament, na którym naniesiono uwagi dotyczące wad lub uszkodzeń produktu i opakowania, nazywany
jest konosamentem nieczystym (foul/claused B/L). Jeżeli takich uwag nie naniesiono, mamy do czynienia
z konosamentem „czystym” (clean B/L).
Banki, które obsługują płatności za towar, wymagają, aby przedkładane konosamenty były czyste. Aby zatem
uniknąć trudności, w praktyce, pomimo istnienia zastrzeżeń co do ładunku, wystawia się konosamenty
czyste, w zamian za list gwarancyjny (tzw. rewers) wystawiony przez załadowcę, w którym zobowiązuje się
on do wypłaty odszkodowania.
Ze względu na sposób wystawienia wyróżniamy konosamenty 40 :
– imienne – wystawione na imiennie określonego odbiorcę, przenoszone są przez cesję praw;
– na zlecenie załadowcy lub wskazanej przez niego osoby, przenosi się go przez indos;
– na okaziciela, przenosi się go poprzez wręczenie.
50
40
Podręcznik spedytora, op.cit.