PRACA DOKTORSKA Zale ność własności strukturalnych ...

Wszystkie wymienione prace dla GaN i InN (pomimo niewielkiej liczby punktów pomiarowych iniepełnych zakresów temperatury zbadanych w każdej z nich) wskazują, że stosunek osiowy c/amaleje z temperaturą, oddalając się od wartości idealnej (1.633), czyli anizotropia rozszerzalnościazotków III-V rośnie gdy T rośnie. Zjawisko takie jest typowe dla struktur wurcytowych. Iwanagaprzypisuje je anizotropii elastyczności i anharmoniczności [42].Dwie eksperymentalne prace opisujące ściśliwość InN oparte o pomiary dyfrakcyjne parametrówsieciowych tego materiału w warunkach wysokiego ciśnienia ukazały się w 1994 roku [43], [44].Prace te zawierają informacje o zmianach parametrów sieciowych azotku indu w zakresie ciśnieńodpowiednio od 0.1 MPa do 11 GPa, i od 0.1 MPa do 15 GPa (z przejściem fazowym mającymmiejsce pod koniec tych zakresów) oraz obliczone moduły ściśliwości dla InN. Wartości B, mimo żewyznaczone z bardzo małej liczby punktów eksperymentalnych, nie różnią się znacznie. Jednak małaliczba zmierzonych punktów (odpowiednio 8 w zakresie od 0.1 MPa do 11 GPa i 6 w zakresie od 0.1MPa do 15 GPa) powoduje konieczność weryfikacji wspomnianych wcześniejszych wynikówdotyczących wartości modułu ściśliwości.I.4. Struktura azotków A IV N V (A= Si, Ge)Istnieją cztery struktury krystaliczne azotków pierwiastków grupy IV oznaczane jako fazy α, β, γ i δ.Fazy α i β są najbardziej rozpowszechnione i stosunkowo łatwe do zsyntetyzowania, jednak zwykleudaje się je otrzymać jako materiał dwufazowy z dominującą zawartością składnika α lub β. Faza γmoże być otrzymana tylko w warunkach wysokiego ciśnienia (rzędu 20 GPa) [45], [46]. W pracy [47]stwierdzono istnienie drugiej fazy wysokociśnieniowej typu oliwin, δ-Si 3 N 4 (dla ok. 25 GPa).Faza α ma strukturę trygonalną (grupa przestrzenna P31c). Rysunek I.4.1 pokazuje budowękomórki elementarnej tej fazy. Komórka elementarna zawiera 12 atomów krzemu (lub germanu) i 16atomów azotu. Współrzędne atomów, na podstawie pracy [48], umieszczone są w tabeli I.4.1.Rysunek I.4.1. Komórka elementarna fazy α (P31c) azotków pierwiastków grupy czwartej.Czerwonym kolorem oznaczono atomy krzemu lub germanu, niebieskim – atomy azotu.6