PRACA DOKTORSKA Zale ność własności strukturalnych ...

I.5. Własności elastyczne azotków A IV N V (A = Si, Ge)Poszukiwanie danych literaturowych o rozszerzalności termicznej α–Si 3 N 4 oraz α i β–Ge 3 N 4 nie dałopozytywnych rezultatów. Publikacje dotyczące rozszerzalności termicznej β–Si 3 N 4 zawierają wynikiotrzymane różnymi metodami. Williams i in. w roku 1980 pokazał, że dla tego materiału występujeanizotropia współczynnika rozszerzalności [55]. Slack i in. określili rozszerzalność termiczną β–Si 3 N 4dylatometrycznie w zakresie temperatur od 300 do 1300 K [56]. W roku 2003 Swift i in. zbadalirozszerzalność tego materiału za pomocą dyfrakcji neutronowej [57]. Dla γ–Si 3 N 4 zmiany parametrusieciowego i rozszerzalności termicznej z temperaturą, za pomocą dyfrakcji rentgenowskiej byływyznaczone przez Jianga i in. oraz Hintzena i in. w zakresach wysoko temperaturowych odpowiednio295 – 1075 K i 300 – 1000 K [58] [59]. Dla zakresu niskotemperaturowego łącznie zwysokotemperaturowym zostały wykonane obliczenia teoretyczne [60].Badania ściśliwości i zmian parametrów sieciowych ze wzrostem ciśnienia dla α i β–Ge 3 N 4przedstawili w 2004 r. Soignard i in. [61]. Pomiary wykonano w zakresie ciśnień od 0.1 MPa do 23GPa z krokiem 2.5 GPa. W cytowanej pracy pokazano zmiany stosunku osiowego c/a z ciśnieniem,oraz na podstawie tych danych obliczono z modelu Bircha-Murnaghana moduły ściśliwości dlabadanych materiałów.Jak widać z przedstawionych w tym rozdziale prac, istnieje potrzeba szczegółowego zbadaniatemperaturowych i ciśnieniowych zależności parametrów sieci i stosunku osiowego oraz określeniarozszerzalności termicznej, której wartości i przebieg dla wymienionych wyżej materiałów różnią sięistotnie, jeśli porównywać prace różnych autorów. Warto wspomnieć, że większość z wymienionych wrozdziale I prac nie zawiera wyników dotyczących zmian struktury (położenia atomów) w funkcjitemperatury.9