sił powietrznych - Polska Zbrojna

Zakładka: Kwartalniki na portalu: www.polska-zbrojna.plSZKOLENIE i blZasada naczyń połączonychSmutna statystykaPolskie lotnictwo wojskowe w latach 1918–1920 zestrzeliłow walkach 43 samoloty, 59 załóg zginęło natomiastw wypadkach lotniczych. Od stycznia 1921 roku do końcasierpnia 1939 roku z powodu wypadków lotniczych zginęło502 członków załóg lotniczych. Taka sytuacja wymagałakonkretnych działań, więc problem bezpieczeństwa zacząłzyskiwać coraz większą rangę.[J. Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa1989, s. 18]– wysoką wrażliwością silników lotniczych naciała obce;– bardzo wysoką manewrowością, automatyzacją,wielowariantowością uzbrojenia;– powstawaniem coraz doskonalszych statkówpowietrznych, co sprawia, że załoga wykonujecoraz bardziej skomplikowane zadania w coraztrudniejszych warunkach;– komputeryzacją i automatyzacją procesu kierowaniastatkiem powietrznym, co doprowadzado tego, że w pewnych sytuacjach samolot możewykonać manewry bez udziału lub nawetwbrew woli pilota;– brakiem standaryzacji kabin. Dotyczy toproblemów w czasie szkolenia na kolejnych typachstatków powietrznych. W lotnictwie wojskowymwydarzyło się kilka niebezpiecznychsytuacji z powodu różnych typów sztucznychhoryzontów (rys. 2), montowanych na tym samymtypie samolotu. Dochodziło też do tragicznychwypadków związanych z pomyłkowymodczytem wysokości przed wprowadzeniemdo pionowej figury pilotażu. Zdarzają się sytuacje,kiedy pilot musi działać szybko, automatycznie,zgodnie z wytrenowanymi nawykami.W takich wypadkach każda różnica, wynikającaz braku standaryzacji, może powodowaćwzrost możliwości wystąpienia pomyłki lubbłędnego działania;– naruszaniem przez załogi zasad wykonywanialotów, przeoczeniami w technicznej obsłudzestatków powietrznych oraz błędami w kontrolilotów;– środowiskiem, w którym jest wykonywanezadanie lotnicze. Bardzo często zdarzają się wypadki,których pośrednią lub bezpośrednią przyczynąsą zagrożenia wynikające z nieodpowiednichdo danego zadania warunkówatmosferycznych. Dzieje się tak, ponieważ możliwośćzmniejszenia wpływu oddziaływania warunkówatmosferycznych na sposób wykonaniazadań jest ciągle bardzo ograniczona.Statek powietrzny, jako jeden z głównych elementówomawianego układu, aby nie powodowaćzagrożeń, powinien być przystosowany domożliwości człowieka i posiadać wysoki stopieńniezawodności. Wyposażenie samolotóww nowoczesną awionikę i uzbrojenie spowodowałododatkowy wzrost liczby wskaźników informującycho stanie samolotu, uzbrojenia i sytuacjizewnętrznej. Te wskaźniki jednak nieograniczyły liczby występowania wypadkówlotniczych.Ułatwienia sterowania, oferowane przez wysokozautomatyzowane systemy, powodują poczucienadmiernej pewności u załogi, którajednak nie posiadła odpowiedniej wiedzy o samolocie,który pilotuje. Taka sytuacja stanowiistotne zagrożenie, ponieważ im większyudział automatyzacji w obsłudze statku powietrznego,tym większe wymagania są stawianepilotowi, który musi znać możliwościi działanie systemów, aby w sytuacjach szczególnychmóc samodzielnie rozwiązywać pojawiającesię problemy, nieprzewidziane przezkonstruktorów.Automatyzacja ułatwia pilotowanie samolotui umożliwia skrócenie czasu potrzebnego dopoczucia się specjalistą lotniczym na danym typiestatku powietrznego, zmusza jednak załogędo opanowania wiedzy o możliwościach systemów,w które jest wyposażony pilotowany przeznią samolot.22 przegląd sił powietrznych 2012/02