sił powietrznych - Polska Zbrojna

Zakładka: Kwartalniki na portalu: www.polska-zbrojna.plDOŚWIADCZENIAPrzywary homo sapiensnie zabijać, działając zgodnie z ogólnie przyjętyminormami, a przy tym bez narażaniasię na potępienie. Wojna bowiem, choć traktowanajako coś złego, jest akceptowana niemalw całym świecie jako sposób rozstrzyganianierozwiązywalnych na drodze mediacjikonfliktów.Przyjęło się zakładać, że wojna jest zjawiskiemcharakterystycznym tylko dla ludzi. Takjednak nie jest. Brytyjska badaczka w dziedzinieprymatologii Jane Goodall opisała w latachNic wyjątkowegoZbrodnie, jakich dopuściły się Niemcy i ZwiązekRadziecki na przedstawicielach innych nacji, nie byłyczymś niespotykanym w historii świata. Hiszpanie niemaldoszczętnie wytępili cywilizację Majów i Azteków, także milionyzabitych rdzennych Indian Ameryki Północnej to przykłady,które dowodzą, że rodzaj ludzki na przestrzeni wiekówdoskonalił się w zabijaniu przedstawicieli własnegogatunku, gdy ci różnili się pochodzeniem, rasą czy religią.siedemdziesiątych ubiegłego wieku wojnę czteroletnią,która wybuchła między dwiema grupamiszympansów. Konflikt ten doprowadził dowyniszczenia jednej z nich i zajęcia terytoriumprzez grupę zwycięską.Charakterystyczne było przy tym to, że jednaz tych grup była złożona z osobników wyróżniającychsię agresją, które atakowały i mordowałypojedyncze osobniki większej, alepokojowo nastawionej grupy. Przedstawicielepsychologii ewolucyjnej dostrzegli w tym wydarzeniu,że spośród tych dwu grup swoje genyprzekażą właśnie osobniki agresywne,co w świetle badań nad dziedzicznością zachowańbędzie rzutować na dominujący typ zachowańprzyszłych pokoleń szympansów 1 .Za kluczowe do przetrwania danej grupy osobniczejsą uważane dwa rodzaje zachowań: altruistycznei agresywne. Społeczeństwo złożonez osobników nastawionych pokojowo, nieskłonnychdo zachowań altruistycznych, nie przetrwaw konfrontacji z grupą agresywną, której przedstawicielesą gotowi do poświęcenia własnegożycia dla dobra grupy. To właśnie ci drudzy przekażąswoje geny i staną się grupą dominującąna danym terenie 2 .Agresja między przedstawicielami tego samegogatunku jest powszechna, zwłaszcza w wypadkutych zwierząt, które z powodu złożonegosystemu społecznego, opartego na podziale ról,nie mogą opuścić zajmowanego przez siebie terenu.Przykładem będą tu owady tworzące zorganizowanespołeczności, a więc mrówki,pszczoły, osy. Spotkanie przedstawicieli dwóchobcych gniazd prowadzi do pojedynczych starć,w których trakcie zwierzęta wydzielają substancjechemiczne przyciągające do walki kolejneosobniki. Wyniszczające masowe potyczki mogątrwać całymi tygodniami i prowadzić dośmierci setek tysięcy osobników i tym samymzagłady jednego z gniazd 3 .Pozytywna (jednak)motywacjaZachowania typowe dla danego gatunku ewoluująw drodze naturalnej selekcji i idą w kierunkutakich, które pozwalają przetrwać w określonymotoczeniu. Natura nie ocenia ichz etycznego punktu widzenia, lecz kieruje sięmożliwością przekazania genów potomstwu.Wskazuje się przy tym na zachowania takie, jakskłonność do agresji i altruizmu, a także na te,które opierają się na uległości wobec agresora,jak choćby syndrom sztokholmski czy maltretowanejżony. Stan psychiczny, który pojawia sięu ofiar porwania lub przemocy, wyrażający sięw odczuwaniu sympatii i solidarności z opraw-1J. Goodall: Through a Window. My thirty years with the chimpanzeesof Gombe. New York 2010.2R.W. Sussman, C.R. Cloninger: Origins of Altruism and Cooperation.New York 2011, s. 285.3J. Hołówka: Etyka w działaniu. Warszawa 2001, s. 411.56 przegląd sił powietrznych 2012/02