Zakładka: Kwartalniki na portalu: www.polska-zbrojna.plLOGISTYKAByć przewidującymFOT. piotr laskowskiFOT. 2. PODOBNE WYMOGI BEZPIECZEŃSTWA obowiązują podczas dostawy energii elektrycznej do samolotukażdych drzwiach. W statkach <strong>powietrznych</strong>,w których są wykorzystywane przejścia (rękawysamolotowe, nosowe pojazdy schodkowe) niejest konieczne stosowanie schodków integralnychlub zewnętrznych schodków pasażerskich.Gdy jest dostępne tylko jedno przejście lubschodki, główne drzwi nie powinny mieć przeszkódw postaci sprzętu naziemnego tak, by pozwalałyna użycie ślizgów ewakuacyjnych przydrzwiach. Obsługa kabiny powinna być dostępnado obsługi tych ślizgów na wypadek sytuacjialarmowej. Na statku powietrznym powinnaprzebywać odpowiednia dla danego typu liczbaobsługi kabiny lub personelu właściwie przeszkolonegow procedurach sytuacji alarmowychi pozostawać w łączności z załogą dowodzącąstatku powietrznego, by kierować ewakuacjąw zaistniałej sytuacji alarmowej.Jeśli w czasie tankowania paliwa zostaniewykryta wewnątrz przedziałów obecność oparówpaliwowych lub pojawi się jakieś inne zagrożenie,tankowanie oraz wszystkie działaniazwiązane z czyszczeniem, z wykorzystaniemsprzętu elektrycznego w obrębie statku powietrznego,powinny być wstrzymane do czasu,gdy warunki pozwolą na ich wznowienie.Naziemne czynności obsługowe oraz pracew obrębie statku powietrznego powinny byćtak przeprowadzone, by nie zastawiały wyjść(fot.1).W wypadku, gdy pasażerowie wchodzą i wychodząz samolotu w trakcie tankowania, ichdrogi powinny unikać stref, gdzie prawdopodobniemogą się pojawić opary paliwowe,a wszelki ruch pasażerów powinien się odbywaćpod nadzorem odpowiedzialnych osób.W czasie takiego ruchu pasażerów powinna byćprzestrzegana zasada zakazu palenia, utrzymywaniadwukierunkowej łączności przez wewnętrznysystem łączności, tak zwany intercom,lub inne odpowiednie środki łączności międzyzałogą naziemną nadzorującą tankowanie a wykwalifikowanympersonelem na pokładzie samolotu.Sprzęt naziemny powinien być takrozmieszczony, by pozwalał na użycie wystarczającejliczby wyjść dla ewakuacji. W czasiesytuacji alarmowej należy użyć gotowych drógewakuacyjnych dla każdego z wyjść.90 przegląd sił <strong>powietrznych</strong> 2012/02
Zakładka: Kwartalniki na portalu: www.polska-zbrojna.plByć przewidującymLOGISTYKAStatek powietrzny nie powinien być opróżnianyz paliwa, gdy pasażerowie pozostają napokładzie, wchodzą do niego lub z niego wychodzą.Normalnie stosowane w czasie tankowaniakomory wyrównawcze i urządzenia automatycznegoodcięcia paliwa nie są włączonew urządzeniach opróżniania paliwa. Stanowi towiększe zagrożenie wypadkiem niż ze stronyźródeł opisanych poniżej.Źródła rozproszeniaenergii elektrycznejW czasie tankowania możliwe jest powstanieróżnego typu różnicy potencjału elektrycznego.W sprzyjających warunkach może się pojawiaćładunek elektrostatyczny, który gromadzisię na powierzchni statku powietrznego lubpojazdu tankującego. Zagrożenie ze stronyiskrzenia można wyeliminować dzięki umasieniupojazdu tankującego ze statkiem powietrznymw ten sposób, by nie mogła wystąpić międzynimi różnica potencjałów. Jest to praktykaprzyjęta na całym świecie.Umasienie między pojazdem tankującym jestwykonywane za pomocą przewodnika międzywyznaczonymi punktami o czystych i niepomalowanychpowierzchniach metalowych statkupowietrznego i pojazdu tankującego. Wężepożarnicze przewodzące prąd zapewniają zwykleprzewodzącą ścieżkę zabezpieczającą dlaprzepływu każdego możliwego ładunku elektrostatycznego,ale procedury tankowania zalecają,by nie używać ich jako odpowiedniegoumasienia między pojazdem tankującym.Tam gdzie jest stosowane tankowanie paliwanad skrzydłem, dysza – końcówka węża (nasada)jest zwykle umasiona do statku powietrznegoprzed zdjęciem korka paliwowego. Jednaktam, gdzie stosuje się tankowanie pod skrzydłem,automatyczny kontakt metal–metal międzyłącznikiem lub oprawą samolotu a nasuwkąsprzęgającą eliminuje potrzebę oddzielnegoumasienia.Łańcuchy antystatyczne pojazdów tankującychlub opony przewodzące statku powietrznegoi pojazdów tankujących są używane jakododatkowe zabezpieczenia, lecz same nie sąuważane za efektywne. Są jednak użyteczne –w wypadku gdy umasienie statku powietrznego/pojazdtankujący jest przerwane lub wadliwe,ładunek elektrostatyczny mógłby być rozładowanyze statku powietrznego lub pojazdutankującego przez odpowiednie opony lub łańcuchyantystatyczne.Wśród innych, dodatkowych kroków zabezpieczających,wylicza się indywidualne uziemienieelektryczne statku powietrznego i pojazdutankującego. Zabezpieczenie to zapobiegniejakimkolwiek możliwym zagrożeniom powodowanymprzez zerwane lub wadliwe umasienie,szczególnie gdy jest przeprowadzana odpowiedniakonserwacja i kontrola przewoduużytego do celów umasienia między statkiempowietrznym a pojazdem tankującym.Tam gdzie nie jest zastosowane uziemienieelektryczne, w celu wyeliminowania rozładowaniaelektrostatycznego w czasie operacji tankowaniastatku powietrznego stosuje się następującyporządek proceduralny:– wzajemne umasienie z pojazdem tankującym,– umasienie dyszy paliwowej w wypadku tankowanianad skrzydłem.Tam gdzie zastosowano uziemienie elektryczne,porządek proceduralny jest następujący:– uziemienie pojazdu tankującego,– uziemienie statku powietrznego,– wzajemne umasienie z pojazdem tankującym,– umasienie dyszy paliwowej w wypadku tankowanianad skrzydłem.Po zakończeniu operacji tankowania rozłączaniepowinno być wykonane w odwrotnej kolejności.Ładunek elektrostatyczny, który może narastaćw paliwie podczas tankowania statku powietrznego,jeśli ma odpowiedni potencjał, możepowodować iskrzenie w obrębie zbiornikapaliwa. Uziemienie oraz umasienie statku powietrznegoi pojazdu tankującego nie mająwpływu na masę właściwą ładunku w paliwiei możliwość iskrzenia wewnątrz zbiorników.Producenci oraz dostawcy paliwa analizują tenproblem od dłuższego czasu i doszli do wniosku,że użycie dodatków antystatycznych w paliwiemoże przyczynić się do zmniejszeniazwiązanego z tym ryzyka. Podsumowując,można wyciągnąć wniosek, że zagrożenia wy-2012/02 przegląd sił <strong>powietrznych</strong>91