sił powietrznych - Polska Zbrojna

Zakładka: Kwartalniki na portalu: www.polska-zbrojna.plprawo i dyscyplinaOdpryski służbynieakceptowalnych społecznie form zachowań jednychżołnierzy względem drugich 2 , jak równieżincydentalnych zachowań będących nieuprawnionymwykorzystywaniem nadrzędnej pozycji w hierarchiiwojskowej.Ochrona prawnaW systemie ochrony prawnej przed tego typupraktykami znalazł się przepis w części wojskowejkodeksu karnego, penalizujący znęcanie się.Właściwie ocenićO uznaniu za znęcanie się zachowania sprawiającegoból fizyczny lub dotkliwe cierpienia moralne ofiary powinnadecydować ocena obiektywna, a nie subiektywne odczucieosoby pokrzywdzonej. Pewne jest to, że za znęcaniesię w rozumieniu art. 184 § 1 k.k. [obecnie art. 207 § 1 k.k.– przyp. autora] nie można uznać zachowania się sprawcy,które nie powoduje u ofiary poważnego bólu fizycznego lubcierpienia moralnego, ani sytuacji, gdy między osobą oskarżonąa pokrzywdzoną dochodzi do wzajemnego znęcaniasię. Przez znęcanie się w rozumieniu art. 184 § 1 k.k. [obecnieart. 207 § 1 k.k. – przyp. autora] należy rozumieć takżeumyślne zachowanie się sprawcy, które polega na intensywnymi dotkliwym naruszaniu nietykalności fizycznej lub zadawaniucierpień moralnych osobie pokrzywdzonej w celujej udręczenia, poniżenia lub dokuczenia albo wyrządzeniajej innej przykrości, bez względu na rodzaj pobudek.Jego treść brzmi następująco:Art. 352. § 1. Żołnierz, który znęca się fizycznielub psychicznie nad podwładnym, podlega karzepozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jestze stosowaniem szczególnego okrucieństwa,sprawca podlega karze pozbawienia wolności odroku do lat 10.§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonegow § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonegona własne życie, sprawca podlega karze pozbawieniawolności od lat 2 do 12.Zatem przestępstwo określone w przepisieart. 352 k.k. ma charakter indywidualny, gdyżjego zakres podmiotowy obejmuje trzy kategoriesprawców mających określone właściwości,tzn.:a) żołnierza będącego przełożonym;b) żołnierza, który nie jest przełożonym, ale jeststarszy stopniem (art. 353 k.k.);c) żołnierza, który jest równorzędny stopniem, jednakżedłużej pełni służbę wojskową (art. 353 k.k.).Konstrukcja prawna określona w art. 352 k.k.jest wzorowana na przepisie art. 207 k.k., typizującymprzestępstwo znęcania się nad osobą zależną.Jednak ze względu na to, że przedmiotowyprzepis ma charakter lex specialis, nie można stosowaćprzepisu art. 207 k.k. Nie ogranicza towszakże możliwości odwoływania się do ustaleńzawartych w tym artykule. Z tego też względu zapisydoktryny i judykatury dotyczące rozwiązańprzewidzianych w jego treści należy przyjąć odpowiedniodo konstrukcji przestępstwa ujętejw art. 352 k.k.Zachowanie sprawcy omawianego przestępstwapolega na znęcaniu się fizycznym lub psychicznym,co stanowi kluczowe znamię czynu ujętegow art. 352 k.k. Oznacza to, że ma ono charakterwielorodzajowy oraz że żołnierz może znęcać siętylko fizycznie albo tylko psychicznie bądź też jegozachowanie obejmuje obie formy (fot.).Gra sprawcy z ofiarąPojęcie „znęcać się” oznacza zadawanie komuścierpień fizycznych lub psychicznych, męczenie,dręczenie, pastwienie się nad kimś 3 .Znęcanie fizyczne będzie się łączyło zawsze z naruszeniemnietykalności ofiary. Do jego form zaliczasię m.in.: popychanie, poszturchiwanie, szczypanie,klapsy, wymierzanie policzków, uderzaniepięścią, obezwładnianie, ciskanie przedmiotamiw ofiarę, kopanie, gryzienie, drapanie, ciągnięcieza włosy, wykręcanie rąk, duszenie, przypalanie,podpalanie, ciosy nożem lub innym narzędziemsprawiające ofierze ból, wyrzucanie przez okno,topienie, polewanie wrzątkiem, strzelanie, otrucie,ograniczanie swobody, zamykanie, głodzenie, na-2Więcej na temat fali w wojsku: M. Jędrzejewski: Subkultury a przemoc.Warszawa 2001, s. 142–147.3O. Górniok, S. Hoc, M. Kalinowski et al.: Kodeks karny. Komentarz.Gdańsk 2002/2003, s. 1013. Zob. także na temat znęcania: H. Kolakowska-Przełomiec:Przemoc w rodzinie. „Ruch Prawniczy, Ekonomicznyi Socjologiczny” 1985 nr 1, s. 141–143.94 przegląd sił powietrznych 2012/02