Zakładka: Kwartalniki na portalu: www.polska-zbrojna.plSZKOLENIE i blIstotne narzędzieopanowanego materiału i trwałością jego zapamiętywaniawzrasta dzięki zastosowaniu filmuśrednio od 10 do 40 procent 5 . Aby skutecznośćta miała swoje odzwierciedleniew szkoleniu żołnierzy, nauczyciel (instruktor)powinien przed zajęciami zwrócić uwagę naczynności, które powinien wykonać, przygotowujączajęcia z wykorzystaniem filmu dydaktycznego.Najistotniejsze to:– wybór filmu i zapoznanie się z obrazemi dźwiękiem przed wyemitowaniem go szkolonym,– określenie celów, jakie film ma osiągnąć,– ustalenie sposobu jego projekcji (w całości,fragmenty),Filmem dydaktycznymnazywa się każdy rodzaj czygatunek filmowy, który wprowadzasię do procesu dydaktycznegow sposób celowyi metodyczny, powierzającmu określone zadania dydaktycznei obudowując zabiegamimetodycznymi.– zaplanowanieprojekcji,– opracowanie treścifilmu.Istotny wpływ nawyniki uczenia sięma określony poziomzainteresowania, nastawieniai uwagi,który powinien wytworzyćprowadzącyzajęcia dydaktyczneu ich uczestników. Toone wpływają ukierunkowująco i aktywizującona myślenie i spostrzegawczość kształconychi w konsekwencji na przyswajalność treścifilmu. W przygotowaniu do tego działaniaprowadzący zajęcia powinien pomóc szkolonemui zbudować dla niego konkretny repertuarnastawień i oczekiwań, podporządkowanyosiąganiu celów przedsięwzięcia szkoleniowego6 .Jeden ze sposobów przygotowania do odbiorutreści filmu przez słuchacza proponujeWacław Strykowski. Nauczyciel powinienwykonać następujące czynności metodyczne:– podać tytuł filmu,– zapowiedzieć film i polecić uczącym zwrócićuwagę na niektóre jego elementy,– sformułować pytania–problemy, które mająukierunkować recepcję treści filmu,– sformułować razem z uczącym się pytaniai problemy 7 .Duże znaczenie dla aktywizacji zajęć masam nauczyciel, który w zależności od poziomuintelektualnego szkolonej grupy musi staraćsię wybrać optymalny sposób projekcjifilmu.Można wyróżnić kilka sposobów postępowanianauczyciela (instruktora) w toku emisji:– wyświetla film w całości, bez żadnej ingerencjiw jego recepcję;– wyświetla film w całości, ale w czasie jegoprezentacji wygłasza uwagi ukierunkowującerecepcję;– przerywa projekcję, aby zwrócić uwagęna istotne elementy filmu lub je skomentować;– wyświetla film fragmentami odpowiedniodo wyróżnionych wcześniej problemów. Pokażdym fragmencie filmu wspólnie z uczestnikamiomawia jego treść;– wyświetla film fragmentami – zgodniez podanymi wcześniej fragmentami – problemami.Po każdej części uczący się, kierowaniprzez instruktora, opracowują treśćfilmu.wnioskiFilm dydaktyczny zajmuje wśród środkówaudiowizualnych pozycję wyjątkową. W nowocześnierozumianym procesie dydaktycznymposługujemy się wieloma środkami,w tym technicznymi środkami kształcenia,które ten proces usprawniają. Potrzebę stosowaniafilmu odczuwa się w praktyce dydaktycznejwyjątkowo często. Przykładem jestwykorzystywanie tego środka przez wykładowcówi instruktorów Centrum Szkolenia SiłPowietrznych.•Autor jest absolwentem WSOWOPL (1982) i studiów o kierunkachpedagogicznych i historii wojskowości. Służbę wojskową rozpocząłw 69 pplot. Długoletni pracownik CSSP w Koszalinie,następnie kolejno szef Sekcji Wydawniczej, Sekcji Personalneji specjalista Zespołu Badań Metodyki Nauczania CSSP. Obecniejest szefem Sekcji Badań i Metodyki Nauczania.5E. Jagodziński: Audiowizualne środki dydaktyczne. Warszawa1977, s. 205.6R.W. Wroński: Film…, op.cit., s. 94.7W. Strykowski: Z badań nad metodyką stosowania filmu dydaktycznego.Katowice 1982, s. 7.40 przegląd sił <strong>powietrznych</strong> 2012/02
Zakładka: Kwartalniki na portalu: www.polska-zbrojna.plOd teorii do praktykiSZKOLENIE i blpłk w st. spocz. pil. drJerzy szczygiełZanim zostanieszpilotemTrzeba wiedzieć, że tych sił, które tworzą opór, jest więcejniż powodujących wznoszenie.FOT. jarosław wiśniewskiMłody człowieku, zanim trafisz doszkoły lotniczej w Dęblinie lub jeślinie chcesz iść do wojska, alemyślisz o tym, co by tu zrobić, abymimo to latać, zanim zbierzesz odpowiednią kwotępieniędzy na zrealizowanie tego zamiaru, dowiedzsię, że każdy samolot jest urządzeniem składającymsię z połączonych części, które poddaneopływowi powietrza wytwarzają na swej powierzchnisiły aerodynamiczne. Jedne pozwoląunieść się maszynie w powietrze, inne będą temuprzeszkadzały. Dzieje się tak, ponieważ pod wpływemopływu powietrza na elementach samolotupowstaje siła aerodynamiczna, dzieląca się umowniena tę, która pozwala mu unosić się w powietrzui nazywa się siłą nośną, i tę, która przeszkadzatemu unoszeniu i nazywa się siłą oporu.Co to jest opór?Siłę oporu wytwarza każdy przedmiot trójwymiarowyumieszczony w strumieniu powietrza.Opór ten wynika z siły tarcia powietrza o powierzchnięelementów samolotu, czyli skrzydła,kadłub, podwozie, statecznik, cięgna i wszelkieinne wystające części. Głównym problemem konstruktorówlotniczych jest to, by opory te były jak2012/02przegląd sił <strong>powietrznych</strong> 41