— 228 —mąki razowej, ugotowanej i posiekanej skórki pomarańczo*wej, dodać po 3 g goździków, imbieru, pieprzu i angielskiegoziela, 6 g anyżu i kopru włoskiego. To wszystko polaćwrzącym miodem (naturalnie po zalaniu spirytusu), mieszaćwarzechą tak silnie, aż masa zbieleje, (to ledwow dwie godziny nastąpić może). Mając przygotowane formypapierowe (których nie należy masą całkowicie napełniać),bierze się masę rękami, które należy wprzód umaczaćw piwie, przygotowanem z miodem i temże masę z wierzchuposmarować. Foremki papierowe, napełnione masą ustawiaćna blasze, aby trochę pierniki podrosły, potem przystroićz wierzchu migdałami i cykatą i wstawić je do piecapo upieczonym chlebie razowym. Wkońcu po upieczeniupostawić je w miejscu chłodnem, aby cokolwiek zwilgły.46. Pierożki kruche.Litr mąki, łyżkę masła, 7 żółtek, 7s 1 mleka zagnieśćrazem, rozwałkować, nadziewać konfiturami, wykrawaćszklanką jak zwykle zwyczajne pierogi i na klarownem maśle,lub smalcu smażyć w rądlu jak pączki po kilka razem.47. Placuszki z kapustą (kapuśniaki).Robi się ciasto drożdżowe na zwykłe placki, a gdy odpowiedniowyrośnie, zrobić placuszki i nakładać kapustą,przyrządzoną w następujący sposób. Wziąć główkę kapusty,uszatkować, drobno posiekać, osolić i niech tak ze dwie godzinypostoi. Potem dobrze wycisnąć ze soli, włożyć dokamiennego garnka, dodać łyżkę masła, 1 / i1 mleka słodkiegoi gotować do miękkości. Wkońcu dodać trochę cukru, pieprzu,wymieszać, przedusić jeszcze wszystko parę minut — potemwyłożyć na półmisek, aby przestygła, i dopiero taką nakładaćplacuszki do środka, brzegi ciasta ściągnąć razem,aby kapusta pozostała w środku. Nadać im kształt okrągły,lub podłużny, poukładać na blasze, wysmarowanej masłem,postawić na chwilę do wyruszenia i piec do zarumienienia.Na wydaniu ciepłe jeszcze kapuśniaki posmarowaćświeżem masłem i polać słodką śmietanka.48. Ptysie parzone.Zagotować l / i1 wody z 1 / 8. 1 klarownego masła, gdy sięzagotuje, wsypać powoli, mieszając ciągle l / i1 pięknej mąkii wyrobić, aż od rądla odstanie. Gdy przystygnie, wbijaćP° jednemu 4[Wo pulchne.troci,,,C i asta— 229jaj całych, mieszając dobrze, aby ciastoMaczać łyżkę w roztopionem maśle, braćwielkości' orzecha włoskiego i rzucać n; a goposypaćpocukrem.^cy smalec. Usmażone układać na nim,Podać lui stół z sosem szodonowym.49. Rolada czokoladowa.Utrzyj dwa cale jaja i 4 żółtka z 10. dkg cukru na pianę,jlodaj 7 dkg tartych migdałów, dwie tabliczki dobrej tarte].ezokolady i pianę z 4.' białek. Wymieszawszy dobrze doüaJ tartej bułeczki (z jednego cale»«') maślanego rożka, w ru-Pzeususzonego) i posmarowawszy blachę dobrze masłem^zdziel tę masę ładnie równo, rozsmarowując ją szerokimn°żem, piecz powoli i posmarowawszy morelową marmeladą^vijaj vv roladę. Krajać na grubość dużego palca — ocu-Jfi"owawszy z wierzchu, lub polukrowawszy !50. Racuszki.Hozezynić '/> ' mąki z 2. dkg drożdży i trochą mleka,j?dy się ruszy, wbić 4 żółtka, dodać łyżki' masła, tyleż cupU,trochę soli -- wymieszać dobrze, niech podrośnie, potomna gorącą fryturę, lub smalec łyżką rzucać okrągłe kawałki.Wyjmować łyżką durszlakową (dziurkowaną), abyłuszcz dobrze osiąkł, posypać zaraz cukrem i podać na stółZeśmietdną, lub sokiem.51. Ryż z bitą śmietaną.Ugotować '/.i kg ryżu na jedne formę zwyczajną w mlekun& sypko. Wymieszać z cukrem, cynamonem, wanilią, lubskórką pomarańczową, włożyć w formę, wysmarowaną oliwą,mb wylaną zimną wodą i obsypaną miałkim cukrem i postawićna lodzie, lub w piwnicy w zimnej wodzie do ostudzenia.Ubić piane ze słodkiej", lub bardzo świeżej kwaśnejśmietany z cukrem, lub wanilią, wyłożyć ryż na półmisek,obłożyć go śmietaną ubitą i oblać konfiturami. Kto"ie ma formy, może ostudzony ryż ułożyć w kształcie rantullilpółmisku, a w środek włożyć pianę w postaci piramidy.52. Sago ze śmietaną na zimno.Ugotować Vi kg saga w takiej ilości mleka, by po ugoi«»waniu można było odcedzić mleko przez sitko. Potemubić litr dobrej śmietany z cukrem i wanilią, dobierając po
— 230 —trochu wystudzonego saga, a gdy wszystko ze śmietaną sięwymiesza, ułożyć na półmisku i ubrać konfiturami.53. Sztrudel jabłczany.Zagnieść litr mąki saraemi żółtkami jak na makaron,przykryć ciasto gorącym radiem i po 10. minutach rozwałkowaćszeroko i cienko: o ile można — położyć to ciasto naszerokim stole, przykryć obrusem i na palcach coraz bardziejrozciągać, nie zważając, choćby się gdzie przerwało.Przytem kłaść zawsze palec pod ciasto i tak ściągnąć jedo siebie ze wszystkich boków z kolei. Gdy już jest takcienkie jak błonka, pozostawić w spoczynku na pół godziny,aby przeschło, wtedy wziąć w rądelek młodego masła, rozpuścić,ale nie gotować i tom masłem suto polać ciasto,wszędzie rozciągnięte na obrusie. Poszatkować drobno winkowatychjabłek, wymieszać je z cukrem, cynamonem, tureckiemirodzynkami i posypać całe ciasto wszędzie temijabłkami, potem zwinąć ciasto, odwilżone masłem i jabłkami,nie zważając, że gdzie-niegdzie będzie się rozrywało, w jedenduży wałek, który się składa w ślimaka w rądlu — niebardzo głębokim, wysmarowanym bardzo grubo masłemklarownem. Na spód nawet należy położyć trochę masła,a włożony sztrudel pokropić także masłem i wstawić w piecgorący, zważając, aby się nie przypiekł. Taki sam sztrudelmożna robić z masą migdałową, wymieszaną z tartą bułką,cukrem, rodzynkami i małą ilością wody różanej. To daniewystarcza na 10 osób.54. Sztrudel swojski.Wziąć litr mąki, jedno jaje, kawałek masła — wyrobićto dobrze, dolewając wody zimnej, aby ciasto nie twardniało,a odstawało od rąk i stolnicy,' potom na wygrzanąmiskę włożyć i przykryć, aby się ruszyło, serwetę mąką posypać,rozwałkować, lub rękami rozciągnąć, (to jest dalekolepiej), masło rozpuścić na wolnym ogniu ze śmietaną, zmieszaćrodzynków i migdałów, nałożyć serem tartym, jabłkamii konfiturami, ciasto zwinąć w trąbkę, rądel wysmarować,wysypać bułką tartą, w piecu upiec i wydać.55. Sztrudel ze świeżych owoców.Nastrugać jabłek winnych (lub jakie są, byle nie słodkich,gdyż się ani upiec, ani ugotować nie dadzą), licząc na— 231 —° s obę jedno duże, lub dwa małe jabłka. UszatkowawszyleQiutko te jabłka usmażyć sporo bułki w maśle, obrać°dzynków, utłuc dosyć cukru z cynamonem, a gdy ciaston aobrusie rozciągnięte, posypać je smażoną bułką, potemP°i'Ozrzucać jabłka, na nie rodzynki, można dodać i jakichkonfitur, posypać wkoło cukrem i cynamonem, zwinąć i daćwWolny piec, albo prysk na godzinę, zważając, aby nieP^epalić. Następnie wyłożyć sztrudel na półmisek, pocukrowaći wydać. Zamiast jabłek można użyć śliwek.56. Sztrudel z makiem.(Hasto należy przyrządzić jak do powyższych, wprzódJednak mak przyrządzić, to jest: wziąć maku stosownie doUości ciasta np. dobrą szklankę, sparzyć gorącą wodą i nachwilę tak zostawić, potem zlać i przepłukać raz jeszcze,aby zupełnie był czysty, bez żadnych naleciałości; utrzeć8o bardzo miałko w donicy, dosypawszy dla smaku cukru,cynamonu, drobnych i dużych rodzynków, trochę siekanychMigdałów, skórki cytrynowej i wmieszać jedno jajko surowe.Wreszcie postępować tak jak z innem. Do takiego sztrudla"aje się sok wiśniowy i posypuje go suto cukrem.57. Sztrudel ze serem.Wziąć pięknej mąki półtora litra, jedno jaje, sporyKawałek masła i kilka skorupek z jaj, letniej wody, zrobićciasto, niezbyt tęgie i przykryć je rozgrzanem naczyniem.ödy się dobrze rozgrzeje, wyłożyć na serwetę, rozwałkowaći rozciągnąć jak najstaranniej, aby było cienkie — brzegiZ;tś dobrze rozwałkować, żeby nie były grube, i nieuformo-Wał się zakalec. Pokropić potem masłem roztopionom, a naniem rozciągnąć ser, w ten sposób przyrządzony. Rozpostrzećświeży ser, dobrze utarty, zmieszany z jajami, cukrem,cynamonem i rodzynkami, na blacie ciasta do grubości tylcaOd noża — gdy już tak całe ciasto będzie pokryte serem,Wziąć za brzegi serwetę i zwinąć ciasto w wałek, który potemułożyć w okrąg i włożyć do rądla, wysmarowanego majenidobrze i piec w piecu przez godzinę, a gdy się ładniezrumieni, wydać. Do tego sztrudla daje się kwaśną śmietanę,Ubitą z cukrem. Piec nie powinien być zbyt gorący.58. Suszone śliwki „w koszulkach."Zalać 'A kg śliwek wrzącą wodą, przykryć i zostawić,aby wybrzękły, odcedzić, wybrać pestki, a włożyć w ich
- Page 1 and 2:
mPOWSZECHNAKUCHNIAopartana wielolet
- Page 3:
3.4.5.67,8.9.10.11.12.13.14.15.16.I
- Page 6 and 7:
— VIII —DZIAŁDrób.StronicaEoz
- Page 8 and 9:
1. Budyń mączny z dozwolonemiodmi
- Page 10 and 11:
21.22.23,24.25.26.27.28.29.30.31.32
- Page 12 and 13:
— XX —DZIAŁ XXXIII.Toaleta —
- Page 14 and 15:
— IVNiechaj się nam przeto godzi
- Page 16 and 17:
— 8 —Eównie śmiesznie wygląd
- Page 18 and 19:
— 12 —Porządek zaś bywa nast
- Page 20 and 21:
— 16 —Dzisiejsi młodzieńcy »
- Page 22 and 23:
— 20 —Czyszczenie naczyń rogow
- Page 24 and 25:
— 24 —już niemożliwe jak przy
- Page 26 and 27:
— 28 —wielkim stole; albo panie
- Page 28 and 29:
— 32 —1 kwaterkapół kwarty1 k
- Page 30 and 31:
— 36 —nach łagodzi zbyteczny p
- Page 32 and 33:
— 40 —Gdy się zagotuje, posoli
- Page 34 and 35:
— 44 —20. Zupa wiosenna.Młode
- Page 36 and 37:
— 48 —się nie przypaliła. Mie
- Page 38 and 39:
— 52 —46. Żur czyli zupa owsia
- Page 40 and 41:
— 56 —13. Makaron i płateczki.
- Page 42 and 43:
— 61 —DZIAŁ III.Pasztety, przy
- Page 44 and 45:
— 64 —mały rądelek wystarcza
- Page 46 and 47:
— 68 —gurkami ubrać można kap
- Page 48 and 49:
— 73DZIAŁ TV.Sosy,Przyrządzanie
- Page 50 and 51:
— 70dobrego octu i wyciągnąć t
- Page 52 and 53:
— 8031. Sos tatarski do święcon
- Page 54 and 55:
— 84dzone łopatki okłada się p
- Page 56 and 57:
— 88 —kryć mocno, zalepić cia
- Page 58 and 59:
— 92grzybka, pietruszki, selera i
- Page 60 and 61:
— 96 —zalawszy trochę rosołem
- Page 62 and 63:
— 100 —51. Zrazy w kapuście.Mi
- Page 64 and 65:
— 104 PIPlïtrochę cytrynowej sk
- Page 66 and 67:
— 108 —— 109 —n^stółP i
- Page 68 and 69:
— 112 —na to położyć warstw
- Page 70 and 71:
— 1169. Pieczeń barania.Oczyści
- Page 72 and 73:
— 120 —ft p r S T à s A y ffi-
- Page 74 and 75:
— 124 —II. Kiełbasy, kiszki
- Page 76 and 77: — 128 —prosię kilkakrotnie moc
- Page 78 and 79: 132 —37. Wieprzowina ze skórką
- Page 80 and 81: — 136 —bułką, kawałkiem mas
- Page 82 and 83: — 140 —20. Sarna na sucho.Zabit
- Page 84 and 85: 144wnętrzności otacza. Od gęsi,
- Page 86 and 87: 148lać masłem, ściekłem na pods
- Page 88 and 89: — 152 —masła i nieco poddusić
- Page 90 and 91: — 156 —przewracając na obie st
- Page 92 and 93: — 160 —Drugi sposób (delikatni
- Page 94 and 95: — 164nie bardzo kwaśnego, dodać
- Page 96 and 97: — 16833. Śledzie, marynowane —
- Page 99 and 100: — 174 —przegotowanego, parę ł
- Page 101 and 102: — 178 —jąć na półmisek, zro
- Page 103 and 104: — 182 —młodego masła, potrzą
- Page 105 and 106: — 186 —5. Sałata włoska.Czter
- Page 107 and 108: — 191 —taki i postawiwszy przet
- Page 109 and 110: — 194 —studzonym octem z korzen
- Page 111 and 112: — 199 —DZIAŁ XVI.Nabiał.I. Go
- Page 113 and 114: 202 —Dla polepszenia seru można,
- Page 115 and 116: — 206 —7. Jajecznica.Kozbié cz
- Page 117 and 118: — 210 —mezańskiego, kwiatu mus
- Page 119 and 120: — 214 —masa od rądla nie zaczn
- Page 121 and 122: — 218 —8. Grzanki, przekładane
- Page 123 and 124: — 222 —mieszać ostrożnie, wla
- Page 125: — 226ka, dać kawałek masła wie
- Page 129 and 130: — 234: —diu, zważając pilnie,
- Page 131 and 132: — 238 —20. Krem pomarańczowy n
- Page 133 and 134: «ranili".242 —4y, lub blamanże
- Page 135 and 136: — 246 —podaje się natychmiast,
- Page 137 and 138: — 250 -10. Bułki do kawy.Jeden k
- Page 139 and 140: — 254 —21. Ciasteczka zwyczajne
- Page 141 and 142: — 258 —w ciepłe miejsce, po na
- Page 143 and 144: — 26248. Pączki zapustne.Ciasto
- Page 145 and 146: — 266 —dobrze wyciśnięty ser
- Page 147 and 148: — 270 —dzeniu przekrajać je na
- Page 149 and 150: — 274 —pieprzu, 18 żółtek, m
- Page 151 and 152: 278 WÊÊÊÊÊÊÊÊÊBÊcukru i p
- Page 153 and 154: — 282 • —3. Innym sposobem.Tr
- Page 155 and 156: — 286 —studzić, włożyć do s
- Page 157 and 158: — 290Takie pomarańcze można wyj
- Page 159 and 160: — 294 —46. Konfitura z truskawe
- Page 161 and 162: — 298 —dżiny — a gdy wychłu
- Page 163 and 164: — 303 —DZIAŁ XXIV.Konserwy owo
- Page 165 and 166: — 306 —Albo: oparzone śliwki b
- Page 167 and 168: — 311Na litr soku bierze się l /
- Page 169 and 170: — 314 —kilogram miałkiego cukr
- Page 171 and 172: — 318 —ze słodką, dobrą śmi
- Page 173 and 174: — 322 —Wycisnąć 8 zielonych n
- Page 175 and 176: — 326 —27. Podwójna czereśni
- Page 177 and 178:
— 330 —się rozpaliło bez pale
- Page 179 and 180:
— 334 —Po roku takiej maceracyi
- Page 181 and 182:
— 338 —do butelek, zakorkować
- Page 183 and 184:
— 343 —DZIAŁ XXX.Sposoby tucze
- Page 185 and 186:
— 346 — V^Rff'^lsznie uważają
- Page 187 and 188:
— 350 —15. Maść na odmrożeni
- Page 189 and 190:
— 354 —Albo: równe części go
- Page 191 and 192:
— 35SUśmierza także zgagę mak
- Page 193 and 194:
362 —dzaé jedwabne i wełniane,
- Page 195 and 196:
— 366 —nym kluczykiem) i zmywa
- Page 197 and 198:
— 870 —zupa z ryb, przyjęta od
- Page 199 and 200:
— 374 —Jeden —jedyny był tyl
- Page 201 and 202:
— 378 —6. Eosół z grzybkiem.S
- Page 203 and 204:
— 382 —Szodo z biszkoptami str.
- Page 205 and 206:
— 386 —3. Zupa rumfordzka z kas
- Page 207 and 208:
— 390 —28. Rosół z płateczka
- Page 209 and 210:
— 394 —17. Rosół z kluskami z
- Page 211 and 212:
— 398 —12. Rosół ï ziemniaka
- Page 213 and 214:
— 4025. Rosół z makaronem.Sztuk
- Page 215 and 216:
406 —LIPIEC.Obiady i wieczerze mi
- Page 217 and 218:
— 410 —2. Mamałyga, zwana kule
- Page 219 and 220:
— 414 —29. Zupa cytrynowa z ry
- Page 221 and 222:
— 418 —24. Zupa jabłczana, lub
- Page 223 and 224:
— 422 —20. Zupa cytrynowa z grz
- Page 225 and 226:
— 420 —15. Rosół z płateczka
- Page 227 and 228:
43Ô —11. Zupa rumiana z kluskami
- Page 229 and 230:
— 484 —c) Karp ze szarym sosem
- Page 231 and 232:
— 438 —Pasztet z wątróbek na
- Page 233 and 234:
— 442 —śnierską w ten sposób
- Page 235 and 236:
— 446 —Chołodziec— zupa dla
- Page 237 and 238:
— 450 —Łosoś i łososiopstrą
- Page 239:
— 454 —Zielenina surowa — nie