— 312 —zwolna w jedne stronę, zdejmując nieco szumowin, gdy siępokażą, aż płyn całkiem czysty zgęstnieje; potem wlaćw garnek i ciepłe płótnem nakryć.Owoce - - suszone w cukrze. Najkorzystniej używać zeszło-rocznychkonfitur na suszone owoce, zwłaszcza takich,które zaczynają cukrzeć, ułożywszy na sicie suszyć je należyw ciepłym pokoju. Każdy owoc usmażony można z syropuosaczyć dobrze na sicie i posypany miałkim cukremsuszyć w bardzo wolnym piecu, powtarzając to kilkakrotnie,aby usechł odrazu, ale żeby owoc tylko powiądł.17. Agrest — suszony w cukrze.Agrest, usmażony na konfiturę wyjmuje się z syropu,układa na sito, lub półmisek, aby osiąkł całkowicie. Po 24.godzinach nadziać go na cienko połupane trzcinki i poukładawszyna sicie, lub przetaku postawić w dobrze ciepłemiejsce, lub nawet do pieca — zupełnie wolnego, w którymsię rano paliło.18. Ananas.Ten owoc smażyć należy najpierw na konfiturę, krajaćna kawałki wielkości małego włoskiego orzecha. Potempowyjmować je na półmisek dla osiąknięcia z syropu — urządzasię przytem bardzo gęsty syrop (z x j i. kg cukru i pół szklankiwody), bo ananasowego szkoda, wrzuca się do niego ananasi zaraz zdejmuje z ognia, miesza srebrną łyżką, aż zacznieosychać. Układa się kawałki obok siebie na drewnianemsicie, lub na miedzianej blasze — pozostawiony w ciepłympokoju na godzinę, będzie suchj.19. Brzoskwinie.Suszy się zupełnie tak jak ananas, używając brzoskwiń,usmażonych poprzednio na konfiturę w syropie brzoskwiniowym,do którego się dodaje nieco cukru.20. Gruszki.Obrane i oczyszczone w połówkach gotować pod pokrywąw lekkim syropie ostrożnie, aby się nie rozgotowały,potem wyjąć je łyżką durszlakową na przetak, do syropudobrać cukru odpowiednio do ilości gruszek, zagotować na313gęsty syrop i zalać nim — gdy wolny, gruszki. To polewanepowtarzać przez trzy dni i to coraz gorętszym syropem,Potem je z niego wyjąć, osaczyć na przetaku, posypać miałkimcukrem, powtarzając to przez kilka dni i obsuszać nawierzchu ciepłego pieca.Chcąc mieć gruszki, skrystalizowane wierzchem, najeżyje smarować za każdem sadzaniem ich do pieca w gęstymsyropie i osypywać po wierzchu miałkim cukrem nasitach, lub miedzianych blachach, a nigdy na żelaznych!Po zastygnięciu układać je w suche słoje.21. Innym sposobem.Sapieżanki lub cukrówki obrać ze skórki i wrzucićdo zimnej wody, przepłukać, zalać świeżą wodą, dodaćtrochę cynamonu i goździków i gotować do miękkości t. j.:aż słomką przekłuć się dadzą. Potem zrobić gęsty syropz cukru i wody, w której się gruszki gotowały, zasmażyćw nim gruszki i zostawić je w tym syropie na 24 godziny.Wkońcu ułożyć na blachę, lub fajansowy półmisek i obsuszyćw letnim piecu.22. Jabłka.Należy je gotować jeszcze ostrożniej, aniżeli gruszki,na wolnym ogniu, aby się nie rozgotowały, i to nie zupełniedojrzałe, obsuszyć je zaś najlepiej na sitach — zresztąpostąpić tak samo jak z gruszkami.23. Jabłka suszone — zaparzane.Obrać jabłka winne, rozkroić na cztery części, wybraćziarnka i łuski ze środka i wrzucać do zimnej wody,aby nie zczerniały, i dopóki się wszystkie nie obierze. Potemwyjąć z zimnej wody, odcedzić na przetaku, oparzyćje wrzątkiem, przełożyć na suchy przetak i postawić nakilka dni na słońcu, a przez noc przechowywać je w Suchernmiejscu dla ochrony od rosy i wilgoci. Aby ze wszystkichstron dobrze z wierzchu oschły, należy je codzieńprzewracać. Gdy się te jabłka utrzymuje w suchem miejscu,to lat kilka tym sposobem można je przechować.24. Melon, lub kawon, smażony na sucho.Soczysty nieprzejrzały melon obrać ze skórki i pokrajaćw paski. Potem odważyć -biorąc na l ] tkg melonu
— 314 —kilogram miałkiego cukru, którym melon pokrajany w naczyniufajansowym rzędami cukrem przesypywać należyi przez noc z cukrem pozostawić. Nazajutrz zlać ten sok,który melon z siebie wypuścił, podsmażyć go i tym zastudzonymsyropem zalać znów melon. To samo powtórzyćjeszcze przez dwa dni — a za czwartym razem pozagotowaniu syropu włożyć bardzo ostrożnie melon, lubkawon do gorącego syropu, podsmażyć go — nie mieszając,ani też przewracając — bo łatwo się rozpuszcza. Jeszczejedne ostrożność trzeba także zachować, a to, aby go smażyćw szerokiem, a plaskiem naczyniu, iżby jeden kawałekna drugim nie leżał. Po dostatecznem usmażeniu wyłożyćna płaski półmisek i w najlżej-ciepłym piecu osuszyć.25. Skórki pomarańczowe.Obrać skórki z pomarańcz i moczyć je przez tydzień,zmieniając wodę rano i wieczór. Następnie ugotować domiękkości i położyć na sitko, aby ociekły. Wkońcu zrobićsyrop gęsty do woli i smażyć, aby skórki dobrze syropemnaszły i dobrze się wysmażyły.Gdy się skórki drugi raz do smażenia dokłada, należytakże i syropu dodać.26. Śliwki na patyczkach.Śliwki delikatnie rozłupać, wyjąć pestki, nawieszać nadrewniane, lub trzcinowe pręciki, posypać anyżem, lub drobnoutłuczonemi migdałami z cynamonem i cukrem i suszyćw wolnem piecu.27. Śliwki suszone — nadziewane.Śliwki węgierki rozłupać wzdłuż z jednej strony, wyjąćpestki, a na ich miejsce włożyć niżej podaną nadziewkę.Usiekać drobno słodkich migdałów, dość dużo pomarańczowejskórki, trochę surowych śliwek — przesmażyćto wszystko w gęstym syropie, dodać na końcu tłuczonegocynamonu i trochę goździków. Po wystudzeniu tej masynałożyć nią śliwki i suszyć w piecu, lekko napalonym nablacie, podesłanym ze spodu słomą. To powtórzyć należykilka razy — dopokąd nie będą zupełnie suche (lecz nieprzesuszone), bo gdyby się je do gorącego pieca dało, to łatwomogłyby się przesuszyć.— 315 —28. Śliwki — węgierki.Dojrzałe obciera się z barwy, przekrawa z jednej strony tyle, aby można było wyjąć pestkę.Syrop przyrządza się z pół litra wody i kilograma cukru— i w stanie wolnym nalewa się nim śliwki w szerokiejmisce polewanej. Syrop powinien je całkiem zakryć;Po 24. godzinach odlewa się go, dokłada na każdy litrwody 7 4kg cukru, przegotowywa go kilkakrotnie i ciepłymPolewa powtórnie śliwki.Czwartego dnia ocedza się śliwki z syropu, którysię nieco wygotuje, śliwki wrzuca na wrzący syrop i jedenraz zagotowuje. Gdy jest dużo śliwek, lepiej je na częścipodzielić, wrzuciwszy najpierw jedne część, przesmażyć^wyjąć łyżką durszlakową, następnie drugą część smażyćw tym samym syropie i tak dalej.Gdy już przesmażone i wystudzone, brać dwie razemi wkładać jedne w drugą, a tak uformuje się ogromnaśliwka; owoc układa się na przetakach, lub miedzianychWachach i suszy w letnim piecu. Suszenie powtarzać należykilkakrotnie i przewracać często śliwki.Tak osuszone śliwki przechowają się kilka lat w szklannychsłojach.29. Winogrona, lub pomarańcze w „kopertach" lukrowych.Pół kilograma cukru zalać szklanką wody i gotowaćsyrop w niepobielanem rądelku, obmywając ciągle zmaczanemiw wodzie palcami brzegi rądelka, aby lukier się nieprzypalił. Czy lukier gotowy, próbuje się tak: przygotowujew osobnem naczyniu lód z wodą, macza w tern palec,chwyta gorący syrop w dwa palce i znowu do zimnej wodyz lodeni wstawia — potem próbuje się w zębach —jeżelikruchy i łatwo pęka, nie pozostawiając śladów, odstawiasię natychmiast i macza przygotowane winogrona, lub pomarańcze,obrane ze skórki i podzielone na części, biorącje zgrabnie podwójną szpilką tak, aby nie pękły i nie puściłysoku. Wkońcu układa się na blachę, wysmarowanątopionem masłem, lub oliwą i przetartą płótnem (aby tłustościnie było) i suszy.
- Page 1 and 2:
mPOWSZECHNAKUCHNIAopartana wielolet
- Page 3:
3.4.5.67,8.9.10.11.12.13.14.15.16.I
- Page 6 and 7:
— VIII —DZIAŁDrób.StronicaEoz
- Page 8 and 9:
1. Budyń mączny z dozwolonemiodmi
- Page 10 and 11:
21.22.23,24.25.26.27.28.29.30.31.32
- Page 12 and 13:
— XX —DZIAŁ XXXIII.Toaleta —
- Page 14 and 15:
— IVNiechaj się nam przeto godzi
- Page 16 and 17:
— 8 —Eównie śmiesznie wygląd
- Page 18 and 19:
— 12 —Porządek zaś bywa nast
- Page 20 and 21:
— 16 —Dzisiejsi młodzieńcy »
- Page 22 and 23:
— 20 —Czyszczenie naczyń rogow
- Page 24 and 25:
— 24 —już niemożliwe jak przy
- Page 26 and 27:
— 28 —wielkim stole; albo panie
- Page 28 and 29:
— 32 —1 kwaterkapół kwarty1 k
- Page 30 and 31:
— 36 —nach łagodzi zbyteczny p
- Page 32 and 33:
— 40 —Gdy się zagotuje, posoli
- Page 34 and 35:
— 44 —20. Zupa wiosenna.Młode
- Page 36 and 37:
— 48 —się nie przypaliła. Mie
- Page 38 and 39:
— 52 —46. Żur czyli zupa owsia
- Page 40 and 41:
— 56 —13. Makaron i płateczki.
- Page 42 and 43:
— 61 —DZIAŁ III.Pasztety, przy
- Page 44 and 45:
— 64 —mały rądelek wystarcza
- Page 46 and 47:
— 68 —gurkami ubrać można kap
- Page 48 and 49:
— 73DZIAŁ TV.Sosy,Przyrządzanie
- Page 50 and 51:
— 70dobrego octu i wyciągnąć t
- Page 52 and 53:
— 8031. Sos tatarski do święcon
- Page 54 and 55:
— 84dzone łopatki okłada się p
- Page 56 and 57:
— 88 —kryć mocno, zalepić cia
- Page 58 and 59:
— 92grzybka, pietruszki, selera i
- Page 60 and 61:
— 96 —zalawszy trochę rosołem
- Page 62 and 63:
— 100 —51. Zrazy w kapuście.Mi
- Page 64 and 65:
— 104 PIPlïtrochę cytrynowej sk
- Page 66 and 67:
— 108 —— 109 —n^stółP i
- Page 68 and 69:
— 112 —na to położyć warstw
- Page 70 and 71:
— 1169. Pieczeń barania.Oczyści
- Page 72 and 73:
— 120 —ft p r S T à s A y ffi-
- Page 74 and 75:
— 124 —II. Kiełbasy, kiszki
- Page 76 and 77:
— 128 —prosię kilkakrotnie moc
- Page 78 and 79:
132 —37. Wieprzowina ze skórką
- Page 80 and 81:
— 136 —bułką, kawałkiem mas
- Page 82 and 83:
— 140 —20. Sarna na sucho.Zabit
- Page 84 and 85:
144wnętrzności otacza. Od gęsi,
- Page 86 and 87:
148lać masłem, ściekłem na pods
- Page 88 and 89:
— 152 —masła i nieco poddusić
- Page 90 and 91:
— 156 —przewracając na obie st
- Page 92 and 93:
— 160 —Drugi sposób (delikatni
- Page 94 and 95:
— 164nie bardzo kwaśnego, dodać
- Page 96 and 97:
— 16833. Śledzie, marynowane —
- Page 99 and 100:
— 174 —przegotowanego, parę ł
- Page 101 and 102:
— 178 —jąć na półmisek, zro
- Page 103 and 104:
— 182 —młodego masła, potrzą
- Page 105 and 106:
— 186 —5. Sałata włoska.Czter
- Page 107 and 108:
— 191 —taki i postawiwszy przet
- Page 109 and 110:
— 194 —studzonym octem z korzen
- Page 111 and 112:
— 199 —DZIAŁ XVI.Nabiał.I. Go
- Page 113 and 114:
202 —Dla polepszenia seru można,
- Page 115 and 116:
— 206 —7. Jajecznica.Kozbié cz
- Page 117 and 118: — 210 —mezańskiego, kwiatu mus
- Page 119 and 120: — 214 —masa od rądla nie zaczn
- Page 121 and 122: — 218 —8. Grzanki, przekładane
- Page 123 and 124: — 222 —mieszać ostrożnie, wla
- Page 125 and 126: — 226ka, dać kawałek masła wie
- Page 127 and 128: — 230 —trochu wystudzonego saga
- Page 129 and 130: — 234: —diu, zważając pilnie,
- Page 131 and 132: — 238 —20. Krem pomarańczowy n
- Page 133 and 134: «ranili".242 —4y, lub blamanże
- Page 135 and 136: — 246 —podaje się natychmiast,
- Page 137 and 138: — 250 -10. Bułki do kawy.Jeden k
- Page 139 and 140: — 254 —21. Ciasteczka zwyczajne
- Page 141 and 142: — 258 —w ciepłe miejsce, po na
- Page 143 and 144: — 26248. Pączki zapustne.Ciasto
- Page 145 and 146: — 266 —dobrze wyciśnięty ser
- Page 147 and 148: — 270 —dzeniu przekrajać je na
- Page 149 and 150: — 274 —pieprzu, 18 żółtek, m
- Page 151 and 152: 278 WÊÊÊÊÊÊÊÊÊBÊcukru i p
- Page 153 and 154: — 282 • —3. Innym sposobem.Tr
- Page 155 and 156: — 286 —studzić, włożyć do s
- Page 157 and 158: — 290Takie pomarańcze można wyj
- Page 159 and 160: — 294 —46. Konfitura z truskawe
- Page 161 and 162: — 298 —dżiny — a gdy wychłu
- Page 163 and 164: — 303 —DZIAŁ XXIV.Konserwy owo
- Page 165 and 166: — 306 —Albo: oparzone śliwki b
- Page 167: — 311Na litr soku bierze się l /
- Page 171 and 172: — 318 —ze słodką, dobrą śmi
- Page 173 and 174: — 322 —Wycisnąć 8 zielonych n
- Page 175 and 176: — 326 —27. Podwójna czereśni
- Page 177 and 178: — 330 —się rozpaliło bez pale
- Page 179 and 180: — 334 —Po roku takiej maceracyi
- Page 181 and 182: — 338 —do butelek, zakorkować
- Page 183 and 184: — 343 —DZIAŁ XXX.Sposoby tucze
- Page 185 and 186: — 346 — V^Rff'^lsznie uważają
- Page 187 and 188: — 350 —15. Maść na odmrożeni
- Page 189 and 190: — 354 —Albo: równe części go
- Page 191 and 192: — 35SUśmierza także zgagę mak
- Page 193 and 194: 362 —dzaé jedwabne i wełniane,
- Page 195 and 196: — 366 —nym kluczykiem) i zmywa
- Page 197 and 198: — 870 —zupa z ryb, przyjęta od
- Page 199 and 200: — 374 —Jeden —jedyny był tyl
- Page 201 and 202: — 378 —6. Eosół z grzybkiem.S
- Page 203 and 204: — 382 —Szodo z biszkoptami str.
- Page 205 and 206: — 386 —3. Zupa rumfordzka z kas
- Page 207 and 208: — 390 —28. Rosół z płateczka
- Page 209 and 210: — 394 —17. Rosół z kluskami z
- Page 211 and 212: — 398 —12. Rosół ï ziemniaka
- Page 213 and 214: — 4025. Rosół z makaronem.Sztuk
- Page 215 and 216: 406 —LIPIEC.Obiady i wieczerze mi
- Page 217 and 218: — 410 —2. Mamałyga, zwana kule
- Page 219 and 220:
— 414 —29. Zupa cytrynowa z ry
- Page 221 and 222:
— 418 —24. Zupa jabłczana, lub
- Page 223 and 224:
— 422 —20. Zupa cytrynowa z grz
- Page 225 and 226:
— 420 —15. Rosół z płateczka
- Page 227 and 228:
43Ô —11. Zupa rumiana z kluskami
- Page 229 and 230:
— 484 —c) Karp ze szarym sosem
- Page 231 and 232:
— 438 —Pasztet z wątróbek na
- Page 233 and 234:
— 442 —śnierską w ten sposób
- Page 235 and 236:
— 446 —Chołodziec— zupa dla
- Page 237 and 238:
— 450 —Łosoś i łososiopstrą
- Page 239:
— 454 —Zielenina surowa — nie