Türkeli Dergisi 4. sayı - turan-sam

Mÿhÿmmÿd peyüÿmbÿr (s.ÿ.s.)tarèxè øÿxsèyyÿt kèmèSaleh KazûmovBÿøÿr tarèxèndÿ nadèr øÿxsèyyÿtlÿr olur kè, onlar ta -rèxèn bötön dþvrlÿrèndÿ anûlûr vÿ hamû onu tanûyûr.Döz dör bu cör ènsanlarûn hamûsû mösbÿt cÿhÿtlÿrè èlÿdeyèl bÿzÿn qÿddarlûüû èlÿ dÿ tarèxdÿ èz qoyub getmèø -dèr. Bÿzè ènsanlar da xalqûnûn, mèllÿtènèn gÿlÿcÿyè ö÷önhÿyatûnû baüûølamûødûr. Bu cör adamlara xalqlarûn÷oxunda rast gÿlmÿk mömköndör. ×èndÿ Konfutsè,Lao Tszu, Hèndèstanda Budda, Mahavèra, ÈrandaZÿrdöøt, èlahè dènlÿrdÿ bþyök peyüÿmbÿrlÿrdÿn olan,Hz.Èbrahèm (s), Hz.Musa (s), Hz. Davud (s), Hz.Sö ley -man (s) vÿ baøqalarû bunlara nömunÿ ola bèlÿr. Lakènbunlar è÷ÿrèsèndÿ þz xarakterèk xösusèyyÿtlÿrè èlÿ fÿrq -lÿnÿn, hÿyatûnû bötön bÿøÿrèyyÿtèn xoøbÿxt gÿlÿcÿ yè -nÿ hÿsr etmèø, se÷èlmèø bèr xösusèyyÿt vardûr kè, o pey -üÿmbÿrlÿrèn sonuncusu, xatèmul-ÿnbèya, gþr kÿmlè dènvÿ dþvlÿt xadèmè olan Hz. Mÿhÿmmÿddèr (s.ÿ.s.). 569-cu èldÿ ßrÿbèstan yarmadasûnda Abdul mutallèbèn oüluAbdullahûn aèlÿsèndÿ dönyaya gþz a÷an Hz. Mÿhÿm -mÿdèn (s.ÿ.s.) hÿyatû ÷ox èbrÿtamèzdèr. Uøaq èkÿn hÿyatûnbötön acûlarûnû yaøayan, gÿnclèyèndÿ dÿ döröst lö -yö èlÿ hÿr bèr ènsanûn dèqqÿtènè cÿlb edÿn Hz.Mÿ hÿ m -mÿdèn (s.ÿ.s.) bÿøÿr tarèxèndÿkè ÿn bþyök xèdmÿtè 610-632-cè èllÿr arasûndakû 23 èllèk tarèxè bèr dþvrdÿ Èslamdènènèn ÿsas mÿnbÿyè, bÿøÿrèyyÿt tarèxèndÿ möhömbèr yer tutan “Quranè-Kÿrèm”è hèssÿ-hèssÿ ènsanlara÷atdûrmasû olmuødur. Mèllèyyÿtèndÿn, dènèndÿn, mÿnsubolduüu etnèk qrupdan vÿ yaxud yaøadûüû coürafèÿrazèdÿn asûlû olmayaraq hÿr bèr ènsanûn maraq gþs -tÿrdèyè vÿ þyrÿnmÿk èstÿdèyè, ènsanlara yol gþstÿrÿnbèr hèdayÿt kètabû olan “Quran”da Hz. Mÿhÿmmÿdèn(s.ÿ.s.) þrnÿk bèr øÿxsèyyÿt olmasû èlÿ baülû belÿ buy -rulur: “(Ey ènsanlar) Sèzèn ö÷ön, Allah vÿ axèrÿt gö -nönÿ qovuømaüû arzu edÿnlÿr vÿ Allahû ÷ox zèkr edÿnlÿrö÷ön Allahûn el÷èsèndÿ gþzÿl bèr nömunÿ vardûr”.(ßhzab 33/21). Hècrÿtèn 5-cè èlèndÿ qöreyølèlÿr Mÿdè -nÿ yÿ höcum etdèkdÿ øÿhÿrèn ÿtrafûnda xÿndÿk qazûl -dûüû èlÿ özlÿødèlÿr. Belÿlèklÿ bèr ay möddÿtèndÿ øÿhÿrÿdaxèl ola bèlmÿyèb onu möhasèrÿ vÿzèyyÿtèndÿ saxla -dûlar. Bèr möddÿt ÿrzèndÿ ÿtrafla ÿlaqÿsè kÿsèlÿn Mÿ dè -nÿdÿkè mösÿlmanlar ÷ox ÷ÿtèn bèr vÿzèyyÿtdÿ qal mûø -dû. Bu sûxûntûlû gönlÿrdÿ peyüÿmbÿr (s.ÿ.s.) ÿfÿndèmèzèndavranûølarû, baø verÿn hadèsÿlÿr qarøûsûndakû qö rur -luluüu, tÿlaøa döømÿmÿsè, sÿbèr vÿ tÿmkènè ha mû da ruhyöksÿklèyè yaradûrdû. Qeyd olunan bu ayÿdÿ Mÿhÿm -mÿd peyüÿmbÿrèn (s.ÿ.s.) ènamû, cÿsarÿtè, zÿkasû vÿqÿrarlûlûüû nömunÿ gþstÿrèlèb. Burada o dþvrdÿkè Mÿ -dènÿ mödafèÿ÷èlÿrènÿ xètab edèlmÿklÿ yanaøû, ÿslèndÿo dþvrdÿn tutmuø tarèxèn bötön mÿrhÿlÿlÿrè ö÷ön mö -sÿlmanlarûn nömunÿ gþtörÿ bèlÿcÿyè, þrnÿk bèr øÿxsèyyÿtènhÿyatûndan bÿhs olunur. XVÛÛÛ ÿsrdÿ yaøamûømÿøhur fransûz fèlosofu Volterèn Èslam peyüÿmbÿrè Hz.Mÿhÿmmÿd (s.ÿ.s.) haqqûndakû fèkèrlÿrè dÿ, onun xa -rakterèk xösusèyyÿtlÿrènè a÷ûq gþstÿrèr: “Hz.Mÿhÿm mÿ -dèn (s.ÿ.s.) dènè ÿn parlaq dèndèr. Mþvcudluüunu zÿfÿrlÿrÿborclu olan bu dèn, yarandûüû göndÿn etèbarÿnTanrû tÿrÿfèndÿn hèfz olunmaqdadûr. O vaxtdan 1200 èlke÷mÿsènÿ baxmayaraq, o vaxt nÿ cör èdèsÿ èndè dÿelÿdèr. Mÿhÿmmÿd peyüÿmbÿr (s.ÿ.s.) tÿrÿfèndÿn qo -yulmuø qaydalar hal-hazûrda da dÿyÿrlÿrèndÿn he÷ nÿètèrmÿmèødèr. Mÿhÿmmÿd (s.ÿ.s.) Èsgÿndÿr kèmè cÿ -sur, Numa kèmè dÿ aüûllû èdè”.“Quranè-Kÿrèm” vÿ Hz. Mÿhÿmmÿd (s.ÿ.s.) haq -qûnda Almanèyanûn gþrkÿmlè dþvlÿt xadèmè Bèsmarkûndedèyè fèkèrlÿr dÿ ÷ox maraqlûdûr: “Möxtÿlèf vaxtlarda èn -sanlarû èdarÿ etmÿk ö÷ön Allah (c.c.) tÿrÿfèndÿn gþn -dÿrèldèyè deyèlÿn sÿmavè kètablarû tam vÿ ÿtraflû tÿdqèqetsÿm dÿ he÷ bèrèndÿ hèkmÿt vÿ sÿrrastlûq gþrmÿdèm.Bu qanunlar nÿènkè cÿmèyyÿtèn, hÿtta bèr evèn adam -larûnûn sÿadÿtènè tÿmèn edÿ bèlÿcÿk qövvÿdÿ deyèldèr.Bu fèkèrlÿr “Quranè-Kÿrèm”ÿ aèd edèlÿ bèlmÿz. Mÿn “Qu -ran”û hÿrtÿrÿflè araødûrdûm. Hÿr sþzöndÿ bþyök hèk -mÿtlÿr gþrdöm. Mösÿlmanlarûn döømÿnlÿrè bu kètabûnMÿhÿmmÿd (s.ÿ.s.) tÿrÿfèndÿn yazûldûüûnû èddèa et sÿlÿrdÿ, mökÿmmÿl, hÿtta ÿn mökÿmmÿl bèr zÿkaya malèkolan adamûn belÿ bèr xarèqÿ yaratdûüûnû èddèa etmÿk,reallûüû qÿbul etmÿyèb kèn vÿ qÿrÿzlÿ mÿsÿlÿyÿ yanaømaqdemÿkdèr kè, bu da elm vÿ hèkmÿtÿ zèddèyyÿttÿøkèl edèr. Mÿn èsÿ èddèa edèrÿm kè, Mÿ hÿm mÿd10 ÒÖÐÊ EËÈ / APREL-2009, No:4