olunsun, tÿhlökÿsèzlèk tÿmèn olunsun, ÿmèn-amanlûqolsun, dönyada möharèbÿlÿr olmasûn vÿ sèvèlèzasè ya -lar arasûnda aparûlan dèaloq daha da mþhkÿm olsun,daha da yaxøû nÿtècÿlÿr versèn. Bÿzè hallarda sèvèlèzasèyalarasûdèaloq haqqûnda ÷ox danûøûlûr, ancaq dahada ÷ox èølÿr gþrölmÿlèdèr. Azÿrbaycanûn bu èølÿrdÿrolu getdèkcÿ artmaqdadûr.Èslam qardaølûq dènèdèr, tolerantlûq, dþzömlölök dè -nè dèr. Dönyada bèzèm möqÿddÿs dènèmèz olduüu kèmètÿqdèm edèlmÿlèdèr. Bötön Èslam Dönyasûnûn þzönötÿq dèm etmÿsè ö÷ön atûlan addûmlar mÿdÿnèyyÿt sa -hÿ sèndÿ dÿ þzönö böruzÿ vermÿlèdèr. ×önkè ÈslamDön yasûnûn ÷ox zÿngèn tarèxè, ÷ox zÿngèn mÿdÿnèyyÿtèvardûr. Bèzèm mÿdÿnèyyÿtèmèz dönya bèrlèyènÿ olduüukèmè tÿqdèm edèlmÿlèdèr.Azÿrbaycan qÿdèm tarèxÿ vÿ mÿdÿnèyyÿtÿ malèkolan bèr þlkÿdèr. Bayaq qeyd etdèyèm kèmè, baxmaya raqkè, bèz möstÿqèl þlkÿ kèmè cÿmè 17 èldèr yaøayûrûq, ancaqAzÿrbaycan ÷ox bþyök mÿdÿnè èrsÿ malèk olan þlkÿdèr.ßsrlÿr boyu ènsanlar Azÿrbaycanda yaøayûb-yaratmûølar.Bèzèm tarèxè abèdÿlÿrèmèz buna ÿyanè sö butudur.Bèzèm ÿdÿbèyyatûmûz, musèqèmèz, èncÿsÿnÿtèmèz, tarèxèabèdÿlÿrèmèz, doüma Azÿrbaycan dèlèmèz — bunlardûrAzÿr baycan xalqûnûn mÿnÿvè ÿsaslarû. Bu mþhkÿm ÿsas -lar özÿrèndÿ bèz möasèr dþvlÿt qururuq. Dþvlÿt qu ru cu -luüu fÿalèyyÿtèmèz buna yþnÿlmèødèr kè, mþhkÿm tarèxè,mÿnÿvè ÿsaslar özÿrèndÿ möasèr dþv lÿt quraq, dþv lÿt -÷èlèyè, möstÿqèllèyè mþhkÿmlÿndèrÿk, ÿbÿdè, dþnmÿz edÿkvÿ belÿlèklÿ, Azÿrbaycanûn hÿr tÿ rÿflè ènkèøafûna naèl olaq.Bu èølÿrdÿ bèzèm bþyök uüurlarûmûz var. Bu gön bþyökqörur hèssè èlÿ deyÿ bè lÿrèk kè, Azÿr ba y can tam øÿkèldÿmöstÿqèl þlkÿdèr, þz möstÿqèllèyènè qo ruyub saxlaya,daha da mþhkÿmlÿn dèrÿ bèlmèødèr. Bu gön Azÿrbaycanèstÿr xarècè sè ya sÿtdÿ, èstÿrsÿ dÿ daxèlè èølÿrdÿ, möstÿqèlsèyasÿt apa ran þlkÿdèr. Bèzèm bötön èm kanlarûmûz sÿ -fÿr bÿr olu nub dur. Azÿrbaycanûn bþlgÿdÿkè rolunun artmasû,dön yadakû mþvqelÿrènèn mþh kÿmlÿndèrèlmÿsè,Azÿr bay canûn ÷ox etèbarlû tÿrÿfdaøa ÷evrèlmÿsè èølÿrè —bun lar uüurla davam etdèrèlèr. Azÿr baycan dönyada etè -barlû tÿrÿfdaø kèmè tanûnûr. Bè zèm hÿm sèyasè addûmla -rûmûz, hÿm dÿ regèonal mös tÿ vèdÿ atdûüûmûz addûmlar,èrÿ lè sörölmöø tÿøÿbböslÿr dost lu üa, ÿmÿkdaølûüa yþ -nÿlèbdèr. Bèz èstÿyèrèk kè, bþlgÿdÿ sölh olsun, tÿhlökÿsèzlèkol sun. Belÿ olan halda, ènkèøaf ö÷ön daha da ÷oxèm kanlar olcaqdûr.Bakûnûn ÷ox gþzÿl memarlûq abèdÿlÿrè var. ßmè -nÿm kè, øÿhÿrèmèzèn qonaqlarû bu abèdÿlÿrlÿ tanûø ol -caqlar. Bu abèdÿlÿr Azÿrbaycan dþvlÿtè tÿrÿfèndÿn la -zûmè sÿvèyyÿdÿ qorunur vÿ bundan sonra da qo ru na -caqdûr. Eynè zamanda, Azÿrbaycanûn dègÿr bþlgÿ -lÿrèndÿ ÷oxsaylû tarèxè vÿ dènè abèdÿlÿr mþvcuddur vÿonlar da dþvlÿt tÿrÿfèndÿn qorunur. Ancaq Ermÿ nès -tanûn Azÿrbaycana tÿcavözö nÿtècÿsèndÿ èøüal edèl mèøtorpaqlarda bèz þz tarèxè èrsèmèzè qoruya bèlmèrèk. ×önkèbèzèm torpaqlarûmûz ermÿnè èøüalû altûndadûr. Bu tÿca -vöz vÿ etnèk tÿmèzlÿmÿ sèyasÿtè nÿtècÿsèndÿ bè zèm ÿrazèmèzèn20 faèzè èøüal altûna döøöb vÿ bèr mèl yondan ar -tûq soydaøûmûz qa÷qûn-kþ÷kön vÿzèyyÿtèndÿ yaøayûr.Bu nunla bÿrabÿr, orada bötön tarèxè abè dÿ lÿ rèmèz er -mÿnèlÿr tÿrÿfèndÿn daüûdûlûbdûr. Bötön muzey lÿrèmèz ta -lan edèlèb, bötön dènè mÿbÿdlÿrèmèz, mÿscèd lÿrèmèz da -üûdûlûbdûr. Bunu eynè zamanda, beynÿlxalq möøa hè dÿ -÷èlÿr dÿ vurüulayûrlar. 2005-cè èldÿ ATßT-èn faktlaø -dûrûcû mèssèyasûnûn Daülûq Qarabaüa vÿ èøüal olunmuødègÿr ÿrazèlÿrÿ sÿfÿrè zamanû hazûrlanan mÿ ruzÿdÿbötön bunlar gþstÿrèlèbdèr. Gþstÿrèlèb kè, Er mÿnèstan tÿ -rÿfèndÿn hÿr øey daüûdûlûbdûr. Yÿnè budur ermÿnè vandalèzmènènnÿtècÿlÿrè, budur tÿcavözkar èø üal÷û sèya sÿ -tèn nÿtècÿsè. Øöbhÿ yox kè, torpaqlarûmûz èø üal altûndan÷ûxandan sonra bèz bötön tarèxè abè dÿ lÿrèmèzè bÿrpaedÿ cÿyèk. Bötön øÿhÿrlÿrè yenèdÿn bÿr pa edÿcÿyèk,bö tön bènalarû tèkÿcÿyèk. Ancaq bunu et mÿk ö÷ön mö -naqèøÿyÿ son qoyulmalûdûr. Ermÿnès tan-Azÿrbay can,Daülûq Qarabaü mönaqèøÿsè bètmÿ lèdèr. Azÿrbaycanûnÿrazè bötþvlöyö bÿrpa olunmalû vÿ bè zèm vÿtÿndaølarûmûzþz doüma torpaqlarûna qayûtma lûdûrlar.Ke÷ÿn èlèn mart ayûnda Bèrlÿømèø Mèllÿtlÿr Tÿø kè la -tûnûn Baø Mÿclèsèndÿ Azÿrbaycanûn èøüal edèlmèø ÿrazèlÿrèndÿvÿzèyyÿtlÿ ÿlaqÿdar qÿtnamÿ qÿbul edè lÿr kÿnbè zÿ sÿs verÿn bötön þlkÿlÿrè, Èslam þlkÿlÿrènè bu yöksÿkkörsödÿn bèr daha salamlayûram, onlara þz dÿ rènmènnÿtdarlûüûmû bèldèrmÿk èstÿyèrÿm. Bèr daha demÿkèstÿyèrÿm, baxmayaraq kè, bþyök dþvlÿtlÿr, bu möna qè -øÿ èlÿ bèlavasètÿ mÿøüul olan þlkÿlÿr qÿtna mÿ nèn qÿbulolunmasûna prîblemlÿr yaratmaq èstÿyèblÿr vÿ ÿleyhènÿsÿs vermèølÿr, ancaq bu qÿtnamÿ bþyök sÿs ÷oxluüuèlÿ qÿbul edèlèbdèr. 39 þlkÿ qÿtnamÿyÿ sÿs verdè vÿonlarûn è÷èndÿ ÿksÿrèyyÿtè mösÿlman þl kÿlÿrdèr. Bax,budur real Èslam hÿmrÿylèyènèn nÿtè cÿ lÿrè. Budur bèzèmmöøtÿrÿk sèyasÿtèmèzèn uüurlarû. Azÿr baycan da þztÿrÿfèndÿn bötön Èslam þlkÿlÿrènèn ma raqlarûnûn qorunmasûö÷ön tþhfÿsènè vermÿyÿ hazûrdûr vÿ bundan sonrada sèyasÿtèndÿ bu prènsèplÿrè rÿhbÿr tutacaqdûr.ßzèz dostlar! Hþrmÿtlè qonaqlar!Mÿn Sèzèn hamûnûzû bu gþzÿl hadèsÿ mönasèbÿtèlÿbèr daha örÿkdÿn tÿbrèk etmÿk èstÿyèrÿm. Bötön ÈslamDönyasûna sölh, ÿmèn-amanlûq arzulayûram. Bötönmösÿlman bacû-qardaølarûmûza xoøbÿxtlèk vÿ tÿrÿqqèarzulayûram.Saü olun. n4 ÒÖÐÊ EËÈ / APREL-2009, No:4
Rÿhmÿt peyüÿmbÿrèHz. Mÿhÿmmÿdè (s.ÿ.s.) sevmÿkvÿ ona tabe olmaqDr. Mözÿffÿr ØahènTöðêèéÿ Cüìùóðèééÿòèíèí Àçÿðáàéúàíäàêè Sÿfèrlèyènèn Dèn Xèdmÿtlÿrè möøavèrèHz. Mÿhÿmmÿd (s.ÿ.s.),ÿn östön bèr ÿxlaq sahèbèdèr. ßtrafûna èøûq sa÷an uca bèr øamdûr.Ona (s.ÿ.s.) tabe olanlarû daèm ÿn doüruya aparar. Bötön ènsanlar ö÷ön bèr rÿhmÿtgÿtèrmÿyÿ gþndÿrèlmèødèr.Hz.Peyüÿmbÿr (s.ÿ.s.) ÿn sonpeyüÿmbÿr olmasû sÿbÿ bèylÿ bö tönènsanlar ö÷ön gþndÿrèlmèø vÿ hÿr ba -xûmdan ÿn èdeal bèr ènsandûr. ×önkèUca Allah (c.c.) onu øÿx sÿn þzö se÷mèøvÿ tÿrbèyÿ et mèødèr. “Qur an”da -kû èfadÿlÿrlÿ O (s.ÿ.s.), ÿn östön bèrÿxlaq sa hè bèdèr. ßtrafûna èøûq sa÷anuca bèr øamdûr. Ona (s.ÿ.s.) tabe olan -la rû daèm ÿn doüruya aparar. Bö tönènsanlar ö÷ön bèr rÿhmÿt gÿtèrmÿyÿgþndÿrèlmèødèr. Bu sÿ bÿb lÿ Hz. Mÿ -hÿmmÿd (s.ÿ.s.) bötön ènsanlûq vÿxösusèlÿ mþmènlÿr ö÷ön ÿn mökÿmmÿlbèr nömunÿdèr. Bu mÿ qam ayÿ -dÿ a÷ûq øÿkèldÿ belÿ èfadÿ edèl mèø -dèr: "Sè zèn ö÷ön Allaha vÿ axèrÿt gönönÿ qovuøacaq -larûna ènananlar vÿ Allahû ÷ox xatûrlayûb ananlar ö÷ön,Allahûn Rÿ sulunda ÿn gþzÿl bèr nömunÿ vardûr".Hz. Peyüÿmbÿrèn (s.ÿ.s.) nömunÿvè hÿyatû araø dû -rûldûüûnda gþrölÿcÿk kè, O (s.ÿ.s.), Allaha (c.c.) kþ nöl -dÿn baülanmanûn, ènsanlarûn èztèrabûna ortaq ol manûnvÿ yenÿ onlara sûrf ènsan olduqlarû ö÷ön sevgè vÿ hþrmÿtetmÿnèn, èntèqam almaüa göcö ÷atarkÿn ba üûø la -manûn ÿn gþzÿl nömunÿlÿrènè vermèødèr.Zölmÿ vÿ haqsûzlûüa qarøû dayanmanûn, haqq vÿÿdalÿt þl÷ölÿrèndÿn ÿsla ayrûlmamanûn ÿn canlû nö mu -nÿlÿrè onun hÿyatûndadûr. Mÿr hÿ mÿtèn, mÿsulèyyÿt duy -üusunun, uøaqlar, yetèmlÿr vÿ göcsözlÿrlÿ maraqlanma -nûn ÿn bÿnzÿrsèz nö munÿlÿrè onun hÿyatûndadûr.Belÿ bèr øÿraètdÿ ger÷ÿk bèr mþ mèn, þzönÿ nö mu -nÿ saya bè lÿcÿyè bu uca ènsanû - Al -lahdan (c.c.) sonra - þz canûndan,ma lûndan, hÿr øeydÿn, hÿr kÿsdÿndaha ÷ox se vÿcÿk vÿ onu þzönÿrÿhbÿr edÿ cÿk. ×ön kè Uca Allah(c.c.) mþmènlÿrdÿn, Hz.Peyüÿmbÿrè(s.ÿ.s.) þz canlarûndan þndÿ tutma -larûnû èstÿmèødèr: “Pey üÿmbÿr mþ -mèn lÿr ö÷ön þz canlarûndan èrÿlèdèr.Onun yol daølarû da onlarûn ana la -rûdûr".Demÿk kè, mþmènlÿr þz canla -rûn dan ÿvvÿl Hz.Pey üÿmbÿrè (s.ÿ.s.)döøönmÿ mÿcburèyyÿtèndÿdèrlÿr. Hÿt -ta bu, dþyöø meydanlarûnda olsa dabelÿ olmalûdûr. Necÿ kè, Tþvbÿ Su -rÿ sèndÿ mþmènlÿrèn Onun (s.ÿ.s.) ca nûndan ÿvvÿl þzcanla rû nûn qayüûsûna döømÿmÿlÿrè lazûm olduüu, ÿkstÿq dèrdÿ bunun þzlÿrènÿ ÿsla yaraømayacaüû a÷ûqøÿkèldÿ èfadÿ edèlmèødèr: "Nÿ Mÿdènÿ xalqûnûn, nÿ dÿon larûn ÿtrafûnda olan bÿdÿvè ÿrÿblÿrèn, Allahûn Rÿsu -lundan gerè qalmalarû vÿ Onun canûndan ÿvvÿl þzcanlarûnûn qayüûsûna döømÿlÿrè onlara yaraømaz".Hz. Peyüÿmbÿrèn (s.ÿ.s.) canûnû þz canûmûzûn þnö -nÿ ÷ûxara bèlmÿmèz dÿ ÿlbÿttÿ Onu (s.ÿ.s.) ÷ox sev -mÿyèmèzÿ baülûdûr. Bunun ö÷ön Hz. Peyüÿmbÿr (s.ÿ.s.)dÿ þzönön hÿr øeydÿn vÿ hÿr kÿsdÿn daha ÷ox se vèl -mÿsè lazûm olduüunu èfadÿ etmèødèr. Necÿ kè bèr hÿ dè -sèndÿ belÿ buyurmaqdadûr: "Sèzdÿn bèrènèz mÿnè ana -sûndan-atasûndan vÿ bötön ènsanlardan daha ÷ox sev -mÿdèkcÿ èman etmèø ola bèlmÿz".ÒÖÐÊ EËÈ / APREL-2009, No:45