Türkeli Dergisi 4. sayı - turan-sam

mûzûn VÛ ÿsrèndÿ Romada yaøayan èskèt mÿnøÿlè rahèbKè÷èk Dèonèsè tÿrÿfèndÿn èølÿnèlèb (Àëåêïåð Àëåêïåðîâ.«Âñå äîðîãè âåäóò ê Òåíãðèàíñòâó» // Sosèal bèlgèlÿr.2001, VII 2, s.3-10). Rahèb tÿrÿfèndÿn hÿmèn tarèxèn se -÷èlmÿsè èsÿ tÿsadöfö sayûla bûlmÿz. Rahèbèn èskèt/Törkmÿnøÿlè olmasû, bèr ÷ox faktlarla yanaøû, hÿmèn hadè sÿ -nèn Tanrû÷ûlûqdan qèdalanmasûnûn tÿcÿssömödör.Yÿhyÿnèn Möjdÿsèndÿ Èsanûn anadan olmasû haq -qûnda deyèlèr: “Bèr ènsan var èdè, Allah (c.c.) tÿrÿfèndÿngþn dÿrèlmèødè, onun adû Yÿhyÿ èdè. O øÿhadÿt etmÿkö÷ön gÿlmèødè, Èøûq ö÷ön øÿhadÿt etmÿyÿ... O Èøûq haq -qûnda øÿhadÿt etmÿyÿ gÿlèb...” (ßhdè Cÿdèd. “Yÿh yÿ nènmöjdÿsè”. Û: 7,8). Belÿlèklÿ Èsanûn “Nur”la baülû ol masû,onun ad gönönön dekabrûn 24-dÿn 25-nÿ se ÷èlmÿsèastrolojè cÿhÿtdÿn dÿ tÿsdèqlÿnèr. Mÿhz hÿmèn gecÿdÿn“Èøûq/Nur” sanèyÿ-sanèyÿ artmaüa baølayûr. Èlahè qèsmÿtÿgþrÿ, Hz. Mÿhÿmmÿd (s.ÿ.s.) peyüÿmbÿrlèk sèlsèlÿsènèta mamladûüû kèmè, ona èlk vÿhyèn mÿhz Uølan (Novruz)gönö verèlmÿsè, bÿøÿrèy yÿtdÿ “Nur /Èøûüûn” “zölmÿt /qa -ranlûüûn” özÿrèndÿ tam qÿlÿbÿsènèn tÿsdèqèdèr.Bu cör mölahèzÿlÿr bèr daha dènèmèzèn ÿn kamèldèn olmasûnû vÿ peyüÿmbÿrèmèzèn (s.ÿ.s.) bu dönya -nûn peyüÿmbÿrlÿrèndÿn sonuncu olmasûnû tÿsdèqlÿyèr.Möqÿddÿs “Quran”a ÿsasÿn Hz. Mÿhÿmmÿdèn(s.ÿ.s.) zöhuru Èsa Mÿsèh tÿrÿfèndÿn möjdÿlÿnmèødèr.Bu barÿdÿ “Quran”ûn LXÛ, yÿnè “ÿs-Sÿff” surÿsènèn 6-cûayÿsèndÿ deyèlèr: “Ey Èsraèl oüullarû! Hÿqèqÿtÿn, Mÿnþzömdÿn ÿvvÿl nazèl olmuø Tþvratû tÿsdèq edÿn vÿMÿndÿn sonra gÿlÿcÿk ßhmÿd adlû bèr peyüÿmbÿrlÿmöjdÿ verÿn Allahûn el÷èsèyÿm”. Qÿrb/rusèyalû tarèx÷è -lÿrèn mölahèzÿlÿrènÿ gþrÿ “Quran”ûn bu xÿbÿrè Èncèl dÿkèYÿhyÿnèn Möjdÿsènÿ ÿsaslanûr kè, orada Èsa Mÿ sèhènanclûlara “Paraklet/Tÿskènverècènèn” gÿlmÿsèn dÿnxÿbÿr verèr (Ïåòðóøåâñêèé È.Ï. «Èñëàì â Èðàíå...” ñ.69). On -lar dan fÿrqlè olaraq mösÿlman alèmlÿrè hesab edèrlÿr kè,Möjdÿnèn mÿtnè tÿhrèf olunub vÿ “Parak le tos / Tÿs kèn -ve rècè” sþzö hÿqèqÿtdÿ Perèklètos/Øÿrÿflè/Tÿrèflè” olma -lûdûr kè, hÿmèn sþzön ÿrÿb dèlènÿ tÿrcömÿsè “ßh mÿd-Mu hammÿd” demÿkdèr. Möjdÿ èlÿ razûlaømaq èstÿmÿ -yÿn bèr ÷ox ènadkar Qÿrb/rusèyalû tÿdqèqat ÷û la rûnûn nÿ -tècÿlÿrèndÿn fÿrqlè olaraq, “Quran”ûn “ÿs-Sÿff” surÿsènèbèr daha tÿsdèqlÿyÿn vÿ mèladûn 492-dÿ Ro ma kèlsÿsètÿrÿfèndÿn yasaq edèlÿn vÿ apokrèfèk (kèlsÿ tÿrÿfèndÿnqÿbul edèlmÿyÿn) adlanan “Barnaba Èn cèlè”nè xösusèolaraq qeyd etmÿk olar. Orada yenÿ dÿ Èsa Mÿsèhpeyüÿmbÿrèmèz Hz. Mÿhÿmmÿdèn (s.ÿ.s.) gÿlèøènèmöjdÿ edèr. Bötön bunlar èsÿ artûq VÛÛ ÿsrdÿ cÿrÿyanedÿn cèddè èdeolojè mö barèzÿlÿrdÿn xÿbÿr verèr.Ömumèyyÿtlÿ, Èslamdan ÿvvÿlkè dènè mÿlumatlarûntoplanûb qorunmasûnda yÿhudè ravvèlÿrèn vÿ dènøönaslarûnxèdmÿtlÿrè danûlmazdûr. Onlarûn tÿrcömÿlÿrèvÿ yaratdûqlarû dènè prènsèplÿr èsÿ èndèyÿ kèmè bþyökmöbahèsÿlÿr predmetèdèr.Qeyd olunmalûdûr kè, bèzÿ ÷atan “Bèblèya” (tÿrcö -mÿ dÿ “Beø Kètab”) èkè hèssÿdÿn èbarÿdèr — ßhdè ßtèqvÿ ßhdè Cÿdèd. ßhdè ßtèq, yaxud yÿhudèlÿrdÿ “Tanah”adlanan bu Möqÿddÿs Kètab masoretlÿr tÿrÿfèndÿnmÿcÿllÿødèrèlmèø vÿ 39 kètabdan èbarÿtdèr. Artûq era -mûzûn ÛÛ-ÛÛÛ ÿsrlÿrèndÿ dèaspora yÿhudèlÿrènèn kötlÿvèhal da yunan dèlènÿ ke÷mÿsè èlÿ, Kètab hÿmèn dèlÿ tÿr -cö mÿ edèlÿrÿk, Septuagènta adlandûrûldû. Bu ad èsÿKètabûn 70 øÿrh÷è tÿrÿfèndÿn tÿrcömÿsè èlÿ baülû èdè.Lakèn bu tÿrcömÿ “Tanah”dan fÿrqlè olaraq 10 kètabdan(!!! — ß.ßlÿkbÿrov) artûq oldu. Sonralar, ÛV ÿsrènsonunda “Tanah”ûn latûn dèlènÿ tÿrcömÿsè èlÿ ÿlavÿola raq Yezdranûn ö÷öncö kètabû da peyda olur (ka -tolèklÿrdÿ èsÿ o dþrdöncö va beøèncè kètablara bþlönmöødö)kè, bu èsÿ nÿ yÿhudè, nÿ dÿ kè yunan dèllÿrèndÿyox èdè. O kè qaldû Èncèlÿ, bu da hÿvarèlÿrèn Èsa haqqûndabÿzÿn bèrè-bèrèl èlÿ uzlaømayan hekayÿlÿrèdèr. Gþ -röndöyö kèmè, “Quran”dan fÿrqlè olaraq, bèzÿ ÷atan“Tþv rat” vÿ “Èncèl”ÿ ènsan möÿyyÿn dÿrÿcÿdÿ “ÿl gÿz -dèrmèø”dèr. Nÿtècÿdÿ èsÿ onlar orèjènalla ÿvvÿlkè ÿlaqÿlÿrènèètèrmèødèlÿr. Tÿsadöfö deyèl kè, Hz.Mÿhÿmmÿd(s.ÿ.s,) yÿhudèlÿrè dÿfÿlÿrlÿ Möqÿddÿs Kètabûn saxta -karlûüûnda gönahlandûrûr (“Quran”, ÛÛ:39, 40, 64, 79, 136).Yÿhudèlÿrlÿ peyüÿmbÿrèmèz (s.ÿ.s.) arasûndamöbahèsÿlÿr Hz. Mÿhÿmmÿdèn (s.ÿ.s.) MÿkkÿdÿnMÿdènÿyÿ kþ÷mÿsèndÿn sonra baøladû. Mÿdènÿdÿ ausvÿ xÿzrÿc tayfalarûndan ÿvvÿl orada amalèka tayfasûyaøûyûrdû. Aus vÿ xÿzrÿc tayfalarû bura YÿmÿndÿkèMa arèb sÿddè aødûqdan sonra kþ÷dölÿr. Hÿmèn vaxtMÿdènÿdÿ ö÷ yÿhudè qÿbèlÿsè var èdè. Onlarûn oralaranÿ vaxt vÿ haradan gÿlmÿsè bÿllè deyèl. Yÿhudèlÿrèntècarÿt vÿ faèz÷èlèklÿ mÿøüul olmasû onlarû zÿngènlÿø -dèrmèødè. Aus vÿ xÿzrÿc nömayÿndÿlÿrènèn coxu on -lardan borcla pul alûrdûlar. Mÿdènÿdÿkè yÿhudèlÿr bu èkèÿrÿb qÿbèlÿsènè bèr-bèrènÿ döømÿn edèb “Busa mö ha -rèbÿsènÿ” sÿbÿb oldular. Èslam ÿrÿblÿr arasûnda ya yûl -dûüû vaxt adû ÷ÿkèlÿn tayfalar yÿhudèlÿrèn ÿxlaqè tÿsèrlÿrèaltûnda èdèlÿr. (Dr. Nuru Önlö. “Èslam tarèhè”, c. Û,Baø langû÷tan Osmanlûlara kadar. Èstanbul. 1992. s.36-37). Mÿhz bu øÿraètdÿ aus vÿ xÿzrÿc tayfalarû Hz.Mÿhÿmmÿdèn (s.ÿ.s.) Èslama dÿvÿtènè qÿbul etdèlÿr.Mÿdènÿyÿ kþ÷dökdÿn sonra, mösÿlmanlar arasûndabèrlèyè qoruyan vÿ mönafèqlÿrèn bu bèrlèyè pozmaüacÿhdlÿrènèn qarøûsûnû alan Hz. Mÿhÿmmÿd (s.ÿ.s.)øÿhÿr ÿtrafûnda yaøayan bÿnè kureyz, bÿnè nadèr vÿbÿnè kaynuka yÿhudè qÿbèlÿlÿrè èlÿ bÿrabÿrlèk ÿsasûndaqurulan anlaøma ÿldÿ etdè. Bu anlaømaya gþrÿÒÖÐÊ EËÈ / APREL-2009, No:413