Türkeli Dergisi 4. sayı - turan-sam

dþyöøkÿn vÿ ÿzmkar olan Törklÿrèn o dþvrön ÿn sonhÿrbè naèlèyyÿtlÿrèndÿn èstèfadÿ edÿn avropalûlarû gerèoturtmasû, ke÷mèø dþvrlÿrèn özbÿöz mÿrdlèk vÿ cÿ sur -luüunun, möasèr dþvrön hèylÿgÿrlèklÿrè özÿrèndÿ parlaqqÿlÿbÿsè kèmè qèymÿtlÿndèrmÿk olar. Xösusèlÿ ×a -naq qala möharèbÿlÿrèndÿ Törklÿrèn son dÿrÿcÿ alè cÿ -nablûüûnû döømÿn qövvÿlÿr belÿ etèraf etmèølÿr. Törk -lÿrèn ÿsèrlÿrlÿ amansûz davranmalarû haqqûnda øayÿlÿrbu dþyöødÿ he÷ÿ endèrèlmèø oldu. Törklÿr xÿstÿ vÿya yaralû bötön ÿsèrlÿrlÿ maraqlanmûø, hÿtta dèø aürû -larû olan bèr döømÿn ÿsgÿrè ö÷ön belÿ hÿkèm ÷aüûrmûølar.Gþrÿsÿn döømÿn qövvÿlÿr olan èngèlèslÿr, fransûzlar,ruslar da ÿsèrlÿrlÿ belÿ humanèstcÿsènÿ davra -nûb mû? Bax bu mÿsÿlÿ artûq xeylè øöbhÿ doüurur.×anaqqalada Törk ÿsgÿrlÿrènèn gþstÿrdèyè mÿtènlèkvÿ cÿsarÿt döømÿn generallarûnû vÿ sèyasè xadèmlÿrènèbelÿ heyrÿtÿ gÿtèrmèødè. Èngèltÿrÿnèn baø nazèrè Uènston×þr÷èll “Törklÿr ×anaqqalada ÿn möasèr sè lah larla sè -lahlanmûø göclÿr qarøûsûnda bèr qala kèmè dayanmûø dû -lar”, èngèlès generalû Oqlander èsÿ “Törk ÿs gÿrlÿrènèn dþ -yöødÿ gþstÿrdèklÿrè ègèdlèklÿrèn nÿzÿrÿ alûnmamasû èngèlèslÿrö÷ön fÿlakÿt oldu” demèølÿr. Ya pon professor Hè -deo Mèkènèn fèkrè dÿ dèqqÿtè cÿlb edèr: “×anaqqala sa -vaølarû, modern savaø tarèxèndÿ bèr lÿø mèø quru vÿ dÿnèzsavaølarûnûn baølanüûcû vÿ èlk þr nÿ yèdèr”.Belÿlèklÿ bu amansûz dþyöøön parlaq xatèrÿlÿrènèoxuduqca ènsanûn heyrÿtènè saxlaya bèlmÿsè mömkönsözgþrönör. Hÿqèqÿtÿn dÿ ×anaqqala savaøûnda ba -balarûmûzûn gþstÿrdèyè øöcaÿt vÿ ègèdlèklÿr bu gön þr -nÿk olaraq anûlmaqdadûr vÿ 100 èl þncÿyÿ nÿzÿr sa -landa sankè nömunÿvè qÿhrÿmanlûq portretènÿ tamaøaedèrsÿn. Bu portretddÿ qadûn nèøan÷ûlardan, saü ÿlènèètèrèb, sol ÿlè èlÿ vuruøandan tutmuø, 276 kq-lûq mÿrmènèènanûlmaz formada topa qoyub atÿø a÷an vÿ döø mÿngÿmèsènè pÿrÿn salan Seyèd ×avuøa qÿdÿr hÿr kÿs ÿksolunmuødur. Fÿxrlÿ demÿk olar kè, bu portretdÿkè sè -malar vÿ øöcaÿtlÿr ×anaqqala savaøûnû qeyd-øÿrtsèzolaraq bþyök qÿhrÿmanlûq dastanûna ÷evèrmèø vÿ budastan sonrakû nÿsèllÿrèn vÿ tÿbèè kè, bèzlÿrèn mèllè ruh -da, cÿsurluq ruhunda tÿrbèyÿ almaüûmûza bèr mÿktÿbolmuø vÿ olacaqdûr. ×anaqqala savaøû tarè xènèn vÿ butarèxèn þzöndÿ gèzlÿtdèyè bèr ÷ox qaranlûq mÿqamlarûna÷ûlmasû, bötön Törk þlkÿlÿrèndÿ kötlÿvè øÿkèldÿ yayûmlanmasûvacèb mÿqsÿdlÿrdÿn olmalûdûr. ×önkè bu bè -zèm tarèxèmèzdèr, Törk Dönyasû tarèxènèn øanlû sÿhè fÿ sè -dèr. Bèz bu tarèxè araødûrmasaq, þyrÿnmÿsÿk sonralarbu qörur bÿxø edÿn tarèxèmèzè satûn almaq belÿ bèzlÿrÿmöyÿssÿr olmayacaqdûr. ×önkè ×a naqqala Törk mö -ba rèzlèyènèn sèmvoludur. Törklÿr èsÿ ènsanlûq möbarè zÿ -sènèn sèmvolu olaraq qalmaqdadûr. n30 ÒÖÐÊ EËÈ / APREL-2009, No:4