ÏßÖéÈÑèÌâÂìñÜÃÎñà ÁÜÃÈíà åÌ à ÎÎ Öà × - LAD - nafri

ãÝÃÃàÌËêñåÆòåÌÀàÌâÀèÍ ÂÎÈໂດຍອີງໃສ່ແຫຼ ່ງຂໍ ້ມູນຕ່າງໆ (Baudran, 1999; Morris & Ketphanh, 2002; Mollot, 2004) Foppes& Ketphanh (2004a) ໄດ້ຄາດຄະເນວ່າ ປະຊາຊົນໄດ້ໃຊ້ແຮງງານ ແລະ ເວລາເຂົ້າໃນການເກັບແລະ ປຸງແຕ່ງ ຄປດ ຈາກປ່າ ແລະ ຈາກນ້ຳ ຫຼາຍກວ່າໃຊ້ເຂົ ້າໃນການລ້ຽງສັດ ແລະ ການຜະລິດກະສິກຳອື່ນຫຼາຍ. ໃນຊີວິດປະຈຳວັນຂອງຊາວຊົນນະບົດ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ເກັບຟືນ ແລະ ຫາອາຫານຈາກປ່າ ເປັນແຕ່ລະວັນ ສ່ວນວັດສະດຸສຳລັບປຸກສ້າງ ສ້ອມແປງເຮືອນ ແລະ ເຮັດອຸປະກອນຮັບໃຊ້ກໍໄດ້ເກັບກັນຢ່າງເປັນປົກກະຕິເຊັ ່ນກັນ. ແຮງງານສຳລັບເກັບ ຄປດ ສ່ວນໃຫຍ່ຈະໃຊ້ໃນຊ່ວງນອກລະດູການປູກເຂົ້າ. ຢ່າງໃດກໍດີ, ກໍມີຢ່າງນ້ອຍ ສະມາຊິກຄອບຄົວຜູ້ນຶ່ງ ທີ່ໄປເກັບ ຄປດໃນແຕ່ລະວັນ ໂດຍສະເລ່ຍ. Morris & Ketphanh (2002) ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ການເກັບໝາກແໜ່ງ ແລະ ໜໍ່ຂົມ ແມ່ນສາມາດມີລາຍຮັບດີກວ່າ ການໄປຮັບຈ້າງເຮັດໄຮ່ ໄດ້ຢ່າງສະການເກັບ ຄປດ ເປັນແຫຼ່ງສະໜອງວຽກເຮັດງານທຳ ທີ່ສຳຄັນ ຂອງປະຊາຊົນ ຊົນນະບົດລາວ.ບາຍ. ຢູ ່ແຂວງສະຫວັນນະເຂດແຮງງານທີ່ໃຊ້ໃນການເກັບຄປດ ແມ່ນສູງ ທຽບກັບການໃຊ້ແຮງງານທີ່ບໍ່ຊຳນານງານໃນການຜະລິດ ກະສິກຳ ແຕ່ກໍໄດ້ຜົນຕ ອ ບ ແ ທ ນ ຄ ້ າ ຍ ຄ ຽ ງ ກ ັ ນ(Hansen & Jeppesen, 2004).ໃນຄອບຄົວທີ່ທຸກຈົນນັ້ນ, ມັກຈະມີແຮງງານຈຳກັດສະເໝີເນື່ອງຈາກສຸຂະພາບບໍ່ສົມບູນຫຼ ື ມີການຕາຍຫຼາຍ ຈຶ ່ງເຮັດໃຫ້ຈຳພວກນີ້ ບໍ່ໄດ້ຜົນປະໂຫຍດເຕັມສ່ວນ ຈາກ ຄປດ.ÀîñÓËêñÊìÀÓÜÃÁòàÓ/ÁàÈäÜÀàÈ ãÖß ÂÎÈປະຊາຊົນຜູ້ທຸກຈົນ ແລະ ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນຜູ້ຍິງ ແລະ ຊົນເຜົ່າຕ່າງໆ ໂດຍທົ່ວໄປເປັນກຸ່ມທີ່ເອື່ອຍອີງໃສ່ ຄປດ ເພື່ອບໍລິໂພກ ແລະ ສ້າງລາຍຮັບ ຫຼາຍກວ່າໝູ່. ການຫາປາ, ຫາກົບ,ເກັບໝາກໄມ້, ຜັກ ແລະ ພືດເສັ້ນໄຍຕ່າງໆ ສຳລັບບໍລິໂພກໃນຄອບຄົວ ເກືອບວ່າແມ່ນ ຜູ້ຍິງເປັນຜູ້ເຮັດທັງໝົດ ໂດຍມີພວກເດັກຊ່ວຍ (Foppes & Ketphanh, 1997; Somnasang, 1998;Haren, 2003; Mollot, 2004). Ireson (1991) ໄດ້ລາຍງານວ່າ ການເກັບ ຄປດ ໂດຍຜູ້ຍິງ29NTFP handbook.indb 2903/05/2009 8:46:23 AM