STRAHOTE NDH - Centar za prirodnjacke studije

Jevreja kva li fikovano je kao prestup po Zakonu o javnom redu i
miru.
Ali, valja nazna~iti da kraj te antisemitske hu{ke – u kojoj su
u~estvovali, ili barem bili istomi{ljenici mnogi hrvatski politi~ari i
dr`avnici – nisu nijedna stranka, ili pokret, stavili u svoj program
smanjenje gra|anskih prava Jevreja, ili ~ak njihov progon. Za -
dovoljili su se izolacijom Jevreja i spre~avanjem njihovog upliva i
prodiranja u javni `ivot.
Prvi svetski rat dao je novi polet antisemitizmu. Trebalo je na}i
nekoga ko je kriv za te{ko}e i oskudicu koju je rat sa sobom
doneo. A ko bi to mogao biti drugi, nego Jevreji. Oni su bili
okrivljeni zbog {pekulacija i brzog boga}enja.
Ali, za Jevreje se javila i nova nada. Cionisti – koji su uvideli da
samo u svojoj dr`avi mogu na}i zaklon od antisemitizma, kojem
su bili izlo`eni i koji ih je progonio ve~nim optu`ivanjem, klevetama,
uvredama, sve do fizi~kog istrebljenja – sada su verovali da je
ostvarenje njihovih snova bli`e nego ikada. Naime, bila je to
deklaracija engleskog ministra spoljnih poslova Balfoura, u kojoj
je jevrejskom narodu obe}ana domovina u Izraelu. (Deklaracija
je izdana u ime Kraljevske britanske vlade, 2. novembra 1917.)
Po zavr{etku rata i raspadu Austro-ugarske i svakog dr`avnog
autoriteta, odigrali su se brojni izgredi protiv Jevreja i plja~ka njihove
imovine. Sudbinu mojih u tom razdoblju opisa}u jo{ na drugom
mestu.
Nakon ujedinjenja Hrvata sa Srbima i Slovencima u novu
dr`avu – Jugoslaviju, antisemitski ispadi su se znatno smanjili.
Novi talas antisemitizma buknuo je u tridesetim godinama pod
uticajem nema~ke nacisti~ke propagande.
Usta{ki pokret pod vo|stvom Paveli}a nema na po~etku
nikakve znakove antisemitizma. Taj pokret je nastavak stranke
advokata Fran ka. Njegovi sinovi i drugi Jevreji aktivno u njemu
sudeluju. Tek kasnije su usta{e prisvojile antisemitizam. Vre -
menom su Paveli} i njegove usta{e postajali sve radikalniji u svojoj
mr`nji prema Jevrejima.
Sr` usta{kog pokreta zajedno s Paveli}em, nalazila se u tri -
desetim godinama u inostranstvu, ali njihove pristalice u Hr -
54