STRAHOTE NDH - Centar za prirodnjacke studije

vatskoj su taj radikalni antisemitizam {irile, tako|e, uz pomo}
dela {tampe koji je bio pod njihovim uticajem.
Ali, nisu samo frankovci, kako su pristalice Paveli}a nazivane,
bili antisemiti. Mnogi hrvatski politi~ari i li~nosti koje su pripadale
Hrvatskoj selja~koj stranci (koja je predstavljala ve}inu
naroda), tako|e su bili antisemiti. Njihov vo|a Stjepan Radi}
javno je hu{kao protiv Jevreja, ali je svoj stav kasnije promenio.
Mi smo i kao deca ose}ali antisemitizam. Tako, kada smo se
nedeljom vra}ali iz {kole (u jevrejskoj {koli nije bilo poduke subo -
tom, mesto toga smo u~ili nedeljom ujutro) s torbama na le|ima,
druga deca su se vra}ala iz crkve. Tada se moglo jasno raspoznati
ko je Jevrejin, a to je bila i prilika za obra~un s njima. Dovikivali
su nam svakojake pogrdne re~i i kletve, a ~esto smo se be`anjem
morali spasavati od batina.
Generalno, u dana{njoj Republici Hrvatskoj vlada konsenzus:
“Hrvati nikada nisu bili antisemiti! Za vreme rata bili smo
nema~ki saveznici, jer su nam oni dali dr`avu. Dakle, morali smo
s njima sara|ivati i tako|e ‘ne{to’ u~initi protiv Jevreja, jer su to
Nemci od nas zahtevali.”
Eto, kako se sa lako}om mo`e banalizovati i, ~ak opravdati,
okrutan pokolj desetina hiljada nedu`nih, `ena, staraca i dece.
Nemci su zahtevali od Hrvata protivjevrejske mere i zakone,
ali nisu zahtevali da ovi ubijaju Jevreje. Postupak prema Jevre -
jima u sa telitskim dr`avama je na po~etku bio prepu{ten vladama
tih zema lja. Hrvatska je bila jedina satelitska dr`ava koja je na
svojoj teritoriji uspostavila koncentracione logore u kojima su
masovno istrebljivani Jevreji.
Tek nakon odluke o “kona~nom re{enju jevrejskog pitanja”, u
janu aru 1942. godine, Nemci su po~eli zahtevati od svojih satelita
izru ~enje Jevreja, koji su potom slani u logore smrti. Tako su prvi
hrvat ski Jevreji krajem 1942. bili slani u te logore. Njihov broj nije
bio veliki, jer je tada ve}ina hrvatskih Jevreja bila zato~ena, ili ve}
ubijena u hrvatskim logorima.
U Slova~koj su Jevreji bili sa~uvani od onog najgoreg do 1942,
u Ma|arskoj do 1944, u Bugarskoj su svi Jevreji sa~uvani, osim
onih na podru~jima koje je Bugarska prisvojila i anektirala, a koji
55