Elektronika 2009-11.pdf - Instytut Systemów Elektronicznych

Ochrona własności przemysłowej w Przemysłowym
Instytucie Telekomunikacji S.A. na przestrzeni 75 lat
Jego historii
inż. JERZY KOBIERZYCKI, WŁADYSŁAW KĘSKA (emeryt)
Przemysłowy Instytut Telekomunikacji S.A.
Artykuł ma charakter okolicznościowy z okazji 75 lat istnienia
Przemysłowego Instytutu Telekomunikacji S.A. i prezentuje
osiągnięcia Instytutu w obszarze ochrony własności przemysłowej.
Na wstępie zawiera rys historyczny, krótko charakteryzuje
politykę patentową PIT S.A. oraz służbę ochrony
własności przemysłowej. Zaprezentowano również osiągnięcia
patentowe PIT S.A., opisano konkurs „Mistrz Wynalazczości
i Racjonalizacji” - organizowany w Instytucie od 1979 roku. Pokazano
sylwetki 10 najbardziej wyróżniających się twórców.
Rys historyczny
Podstawą prawną podjęcia działalności w zakresie ochrony
własności przemysłowej w powołanym w 1934 roku Państwowym
Instytucie Telekomunikacyjnym było Rozporządzenie
Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 roku
o ochronie wynalazków, wzorów użytkowych i znaków towarowych
(Dz.U. RP Nr 39 poz. 384) oraz Obwieszczenie Prezesa
Urzędu Patentowego RP z dnia 27 marca 1931 roku
o przepisach obowiązujących przy zgłaszaniu wynalazków,
wzorów i znaków towarowych.
Pierwszym wynalazkiem zgłoszonym przez Państwowy
Instytut Telekomunikacyjny w Urzędzie Patentowym RP,
8 marca 1934 r. był Układ telefoniczny, pracujący z częstotliwościami
nośnymi, którego twórcą był Jerzy Kahan.
Na wynalazek ten uzyskano 25 listopada 1936 roku patent
Nr 24231, klasa 21a 4 , 58.
Natomiast pierwszym, uzyskanym przez PIT 6 listopada
1936 roku patentem, był patent Nr 24126, klasa 21a 3 , 63/01
na wynalazek: Układ połączeń elektromagnesów wybierakowych
w samoczynnych centralach telefonicznych, zgłoszony
w Urzędzie Patentowym RP w dniu 14 maja 1934 roku.
Twórcą tego wynalazku był Konstanty Dobrski.
Do roku 1939 Państwowy Instytut Telekomunikacyjny
zgłosił do Urzędu Patentowego 11 wynalazków.
Działalność Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego
została w okresie okupacji przerwana.
Jesienią 1944 roku Państwowy Instytut Telekomunikacyjny
wznowił działalność w bardzo trudnych warunkach - pomieszczenia
były zdewastowane, aparatura rozszabrowana,
kadra rozproszona. W kwietniu 1945 roku na stanowisko Dyrektora
powrócił prof. Janusz Groszkowski.
Pierwszym powojennym wynalazkiem, zgłoszonym przez
PIT 18 grudnia 1946 roku, na który uzyskano patent 24 listopada
1947 roku był: „Elektryczny termoregulator ze sprzężeniem”,
patent Nr 33369, którego twórcą był Juliusz Keller.
Polityka patentowa PIT S.A.
Ochrona własności przemysłowej w Przemysłowym Instytucie
Telekomunikacji (do 1951 roku Państwowym Instytucie Telekomunikacyjnym)
miała dwojaki charakter:
• ochrona własnych oryginalnych rozwiązań poprzez
zgłaszanie wynalazków i wzorów użytkowych do Urzędu
Patentowego;
• śledzenie zgłoszeń innych podmiotów i zgłaszanie przeciwstawień
w przypadkach stwierdzenia kolizji z rozwiązaniami
PIT.
Czasokres ochrony okresowej opatentowanych wynalazków
przyjęty w PIT obejmował w zasadzie 5 lat. Wynikało to
z założenia, że w ciągu pięciu lat technika światowa na tyle intensywnie
się rozwija, że opatentowane wynalazki przestają
już być atrakcyjne i konkurencyjne w stosunku do nowszych
rozwiązań.
Każdy projekt wynalazczy zgłaszany w Przemysłowym Instytucie
Telekomunikacji S.A. w ciągu kilkudziesięciu ostatnich
lat jest rozpatrywany i analizowany przez Komisję
Wynalazczości, powołaną przez Dyrektora jako organ opiniodawczy
i doradczy w obszarze działalności wynalazczej.
Komisja w obecności twórcy i recenzenta opracowującego
opinię techniczną, analizuje wartość techniczną zgłaszanego
wynalazku, jego nowość na tle techniki światowej oraz możliwości
i potrzebę zastosowania w rozwiązaniach projektowych i
konstrukcyjnych Instytutu i spodziewane z tego korzyści. Ponadto
komisja wypracowuje zalecenia ewentualnych uzupełnień
i poprawek w dokumentacji zgłoszeniowej wynalazków. Tak
skrupulatna ocena merytoryczna zgłaszanych projektów skutkuje
bardzo małą liczbą zgłoszeń kwestionowanych, lub oddalonych
przez Urząd Patentowy. Wskutek konstruktywnego,
pomocnego twórcom podejścia komisji, również liczba wynalazków
dyskwalifikowanych przez komisję nie była znacząca.
W odniesieniu do wynalazków zastosowanych w PIT S.A. komisja
szacuje ponadto i wnioskuje wysokość wynagrodzenia dla
twórców, biorąc pod uwagę uzyskane lub przewidywane efekty
ekonomiczne oraz niewymierne efekty techniczne.
Komisji Wynalazczości przewodniczyli kolejno: doc. mgr
inż. Jerzy Fiett, dr inż. Zbigniew Maik, mgr inż. Józef Bielski,
a od 1986 roku do chwili obecnej inż. Jerzy Kobierzycki.
Generalnie kierownictwo Przemysłowego Instytutu Telekomunikacji
przywiązywało zawsze dużą wagę do działalności
wynalazczej i racjonalizatorskiej w Instytucie, poszukując rozwiązań
pobudzających zainteresowanie potencjalnych twórców
oraz popierając zgłaszane w tym zakresie inicjatywy.
84 ELEKTRONIKA 11/2009