17.06.2013 Views

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Aditz sintagma<br />

• Gogoan izan aurrerago aipatutako puntu hau: baldintzan, izatez, ez da alokutiborik<br />

erabili behar, forma neutroa baizik. Hala ere, Eibarren asko darabilgu hitanoa<br />

baldintzan (esate baterako, balitzok esaten dugu, balitza adizkiaren ordez),<br />

<strong>eta</strong> taul<strong>eta</strong>n adierazi egin ditugu.<br />

• Aditz trinkoen kasuan, Nori duten adizkien taulak ez ditugu sartu (ez Nor-Nori,<br />

<strong>eta</strong> ez Nor-Nori-Nork). Nori-dun aditz laguntzaileak gutxi erabiltzen dira<br />

Eibarren, <strong>eta</strong> trinkoak are gutxiago (edo ezer ere ez). Formak ikusi nahi dituenak,<br />

«<strong>Eibarko</strong> aditza» liburuan ditu den-denak.<br />

• Aditz trinko<strong>eta</strong>n, Nor-Nork aditz<strong>eta</strong>n ere, taula guztiak ez ditugu jarri.<br />

Indikatiboan bai erabiltzen dira Nor-Nork formak (nahiz <strong>eta</strong> aditz batzuekin NI,<br />

HA <strong>eta</strong> HAREK kasuak bakarrik erabili). Gainontzeko adizkiak (baldintzaondorioa,<br />

ahalezkoa <strong>eta</strong> agintera) ez dira ia-ia inoiz erabiltzen Eibarren, <strong>eta</strong> ez<br />

ditugu hemen sartu. Adizki horien taulak ikusi nahi dituenak ere jo beza<br />

«<strong>Eibarko</strong> aditza» liburura.<br />

• Aginterako taul<strong>eta</strong>n agertzen diren forma asko subjuntibokoak dira izan, baina<br />

aginterako zentzuarekin ere erabiltzen direnez, adierazi egin ditugu taul<strong>eta</strong>n.<br />

• Gogoan izan, era berean, Eibarren hirugarren pertsonaren z- marka dantzan<br />

dabilela (ikus 4.1.8 puntua). Batzu<strong>eta</strong>n esan egiten da, <strong>eta</strong> beste batzu<strong>eta</strong>n ez.<br />

Esate baterako, eben zein zeben (‘zuten’), edo ekixen zein zekixen (‘zekiten’).<br />

Horrelako kasu<strong>eta</strong>n, taul<strong>eta</strong>n parentesi artean adierazi dugu (z).<br />

• Fonetika atalean aipatu dugun bezala, pluraleko 1. pertsonako adizki<strong>eta</strong>n oso<br />

erraz galtzen da -gu markako /g/ soinua ahozko hizkeran. Taul<strong>eta</strong>n forma<br />

osoak idatzi ditugu, baina kontuan izan berb<strong>eta</strong>n nekez entzungo ditugula.<br />

Ahoz, horr<strong>eta</strong>ra: dogu > dou, jonagu > jonau, gentsagun > gentsaun, detsugu ><br />

detsuu. Antzekoa gertatzen da egon aditzaren adizki gehien<strong>eta</strong>n, kasu hon<strong>eta</strong>n<br />

ere -g- ez delako ia inoiz ahoskatzen: dago > dao, zeguan > zeuan, balego > baleo,<br />

<strong>eta</strong> abar.<br />

• Ahozko jardunean, hitanoko j marka sarri leundu egiten da, <strong>eta</strong> batzu<strong>eta</strong>n baita<br />

desagertu ere (najetsan > naetsan), gehienbat -ajin- osagaitzat daukaten adizki<strong>eta</strong>n<br />

(najinduan > nainduan). Hala ere, taul<strong>eta</strong>n osorik idatzi ditugu.<br />

<strong>Eibarko</strong> Euskara. <strong>Gure</strong> <strong>hizk<strong>eta</strong>ren</strong> <strong>doinu</strong>ak <strong>eta</strong> <strong>berbak</strong><br />

265

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!