Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

arinaren ondorio besterik ez, eta Euskal Herri gehienean aurkituko ditugunen pareko:
aiskidetu, baator (‘badator’), estaitt (‘ez dakit’)... Azken adibide horretan, ziurrenik,
hitz amaierako herskariak eragina izan dezake aurreko /k/ ahotsaren galeran
(Rotaetxe, 1978), adizki-sail bereko kideetan ez delako galtzen (estakisu, estakixe...).
2.2.1.2 Aldaera nagusiak
Herskarien arteko galtzeak eta txandakatzeak oso ugariak dira Euskal Herri osoan, eta
hemen ezin ditugu Eibarko aldaera guztiak aipatu. Nagusiak eta arau bezala finkatutakoak
bakarrik azalduko ditugu. Izan ere, Michelenaren hitzak hartuz, “No escasean los
casos de permutación entre oclusivas de distintos órdenes. Influye en unos la inseguridad inherente
a la posición inicial, en otros la articulación muy relajada entre vocales de las oclusivas
sonoras, que da lugar a desapariciones y falsas restituciones.” (Michelena, 1990).
Gure lan honetan, beraz, aldaera nagusiak besterik ez ditugu azalduko, Eibarko
hiztun guztien edo gehienen artean arau direnak.
• Ahoskabeen aldeko joera hitz hasieran
Badirudi Eibarko euskaran, berba hasieran, ahoskabeenganako joera garbia dagoela,
maileguetan behinik behin. Egia da Larrañagak Antzuolarako egiten duen ohar
berbera egin daitekeela Eibarren ere, hau da, nagusienek gaztelaniazko zenbait
hitzetan soinuak ahostun egiten dituztela (ganbixo, gorbata, dorniau...); baina, oro
har, ahoskabeak dira nagusi, euskararen jatorrizko legearen aurka. Hau da, latinezko
cella, causa edo corpus hitzek gela, gauza eta gorputz eman dute euskaraz. Eibarren,
ordea, mailegu zein euskal jatorrizkoetan ahoskabeak dira nagusi, batez ere hurrengo
silaban beste ahoskabe bat agertzen denean: pekatu, kolko, parkatu, tanboliñ, titi,
torniau, kurutze, titara, kako, kerispe, keixa, kollara, koltza, konbidautza, katibu, karsela...
Salbuespenak ere, jakina, badira: barre, golpe, bake, gorputz...
Joera horren eremua oso zabala da, eta Bizkaian eta Gipuzkoan, behintzat, arrunta
da. Iturainek (1995) eta Michelenak (1990) ere hainbat adibide eman dizkigute
Gipuzkoako beste muturrerako, Orio eta Errenteriarako, hurrenez hurren.
• Ahoskabeak gordetzeko joera n eta l ostean
Mendebal osoan bezala, n eta l ondoren ahoskabeak gorde dira zenbait mailegutan:
denpora, jente, txanka, altara... Dena dela, kontsonante ahostuna duten aldaerak ere
entzuten direla esan behar da.
84
Ezaugarri fonetikoak
Eibarko Euskara. Gure hizketaren doinuak eta berbak