17.06.2013 Views

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

7.6.- Toribio Etxebarria (1887-1968)<br />

1887an Eibarren jaioa, oso gazterik hasi zen irakurtzen, idazten <strong>eta</strong> politikan parte<br />

hartzen. Sozialista, alderdi horrek 1910-1936 bitartean Eibarren izan zuen buru<br />

nagusi<strong>eta</strong>koa, guztien lider intelektuala, <strong>eta</strong> ziurrenik herrian maitatuena. 1936an<br />

gerra hasi <strong>eta</strong> Espainiako Gobernuarekin batera alde egin behar izan zuen, lehenengo<br />

Valentziara, handik Bartzelonara <strong>eta</strong>. Azkenik, Frantziara. Frantzian pare bat<br />

urte igaro ondoren, Caracasera joan zen <strong>eta</strong> hantxe hil zen, erbesteraturik, 1968an.<br />

Autodidakta <strong>eta</strong> irakurle amorratua, oso ikask<strong>eta</strong> gutxi izan arren kultura <strong>eta</strong> jakintza-maila<br />

izugarria izan zituen. Bere lanik gehienak atzerrian idatzi zituen,<br />

Caracasen. Gai politikoak, sozialak, filosofikoak <strong>eta</strong> erlijiosoak landu zituen, baina<br />

bere lan guztien artean Eibarri buruzko hirurak nabarmentzen dira: Viaje por el país<br />

de los recuerdos (bere gazte-denborako Eibar azaltzen digun kontakizun liburua), <strong>eta</strong><br />

<strong>euskara</strong>z, <strong>Eibarko</strong> <strong>euskara</strong>z idatzi zituen lan biak: Ibiltarixanak olerki-bilduma<br />

(1967) <strong>eta</strong> Lexicon del euskera dialectal de Eibar (1966). Etxebarriaren lanak mugarri<br />

izan ziren, ez bakarrik <strong>Eibarko</strong> <strong>euskara</strong>ren azterk<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> bilk<strong>eta</strong>n, baizik <strong>eta</strong> euskalkien<br />

azterk<strong>eta</strong>n oro har, herri-hizkeren ikerk<strong>eta</strong>n aitzindari izan zelako.<br />

Ondorengo lerro<strong>eta</strong>n aurkezten ditugun testuak itzulpenak dira, horr<strong>eta</strong>ra mugatu<br />

zen <strong>eta</strong> gure herkidearen prosa-lana <strong>euskara</strong>z. Bere itzulpenak zenbait aldizkaritan<br />

argitaratu zituen, baina hemen aurkezten ditugunak bere eskuizkribu<strong>eta</strong>tik ateratakoak<br />

dira, <strong>Eibarko</strong> idazlien <strong>eta</strong> idazlanen antologixia libururako berreskuratu zirenak.<br />

Senar begi-bakarra <strong>eta</strong> emazte ariña<br />

408<br />

<strong>Eibarko</strong> <strong>euskara</strong>z idatzitako testuak<br />

Alenzon-go Dukiak (Margaritan lehenengo senarra) eban zerbitzari bat<br />

begi-bakarra ordu gaizto bat ezkero. Baiña nahiz da akats hau arpegixan<br />

<strong>eta</strong> urtiak aurrera, ezkondu zan emakume gazte ederragaz. Eta Dukiak<br />

<strong>eta</strong> Dukesiak gura ebenetik zerbitzari hau bere kidekuen artian gehixen,<br />

sarri eban honek etxetik huts egin biharra Jauregixan, emaztiak alperrik<br />

ohia berotzen zetzala.<br />

Eta hau izan zan okasiñua, andrakume ariñak begixa joteko bere<br />

sasoiko gazte bati; zeiñegaz ederto konpontzen zan behiñ alkar aittu<br />

ziranetik. Baiña ez zan izan hau ixileko ipoiña, auzuak be konturatu ziran<br />

erebixen tratuagaz <strong>eta</strong> zurrumurrua heldu zan senarran belarrix<strong>eta</strong>ra.<br />

<strong>Eibarko</strong> Euskara. <strong>Gure</strong> <strong>hizk<strong>eta</strong>ren</strong> <strong>doinu</strong>ak <strong>eta</strong> <strong>berbak</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!