Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Hemen aldaera nagusiak besterik ez ditugu aurkeztuko. Aldaera gehiago ikusteko,
jo atal honen amaieran sartu dugun zerrendara. Eibarko Euskerian Ikastunidadia
(Sangroniz, 2001) eta Deba Ibarretik Euskararen Herrira (Zuazo, 2002) liburuetan ere
Eibarko eta inguruko hizkeretako bereizgarri diren hitzen zerrenda luzeak daude.
Eta nola ez, Eibarko hiztegietan: Flexiones verbales y lexicón del euskera dialectal de
Eibar (Etxebarria, 1998) eta Eibarko Hiztegi Etnografikoa (Basauri eta Sarasua, 2003).
2.1.4.1.- Amaierako -e > -a
Aurrerago ikusi dugun moduan, -a eta -e amaieradun berbek mugatzailea hartzen
dutenean emaitza berbera dute (-a/-e + -a > -ia). Horren ondorioz, sail bateko eta
besteko hitzen arteko nahastea sortu da, eta e amaieradun berba asko -a amaieradun
bihurtu dira (ikus 2.1.1.1. atala).
Hainbat eta hainbat berbatan gertatzen da irekidura hori. Hementxe batzuk:
agura, altara, andra, arata, basurda, bela, betula, erla, erpa, gixarra, golda,
kuma, laba, landara, lora, ota, otzara, sarda, satandera, suba, surda, titara,
tolara, txitxara, una...
Salbuespen dira, ordea, ez direlako -a amaieradun bilakatzen, bi berba hauek:
amandre (nahiz eta andra esan) eta ule (nahiz eta betula esaten den).
Mendebaleko hizkera guztien ezaugarri den bilakaera hori ondo finkatuta dago
Eibarren, dirudienez Bergara aldeko eta Elgoibar aldeko hizkeretan baino biziago,
horietan salbuespenak ugariak direlako (Larrañaga, 1998; Zuazo, 2002). Egia da
Eibarren ere nahaste handi samarra dagoela hitz batzuen kasuan, esate baterako:
erla, agura, basurda, suba... Horrelakoetan, hiztun berberak ere, sarri askotan, forma
biak darabiltza, edo forma bat singularrerako eta bestea pluralerako (adb. subé
baina súbak). Dena dela, berba gehienen kasuan (laba, andra, ota, arata, txitxara, betula...)
ez dago inolako alternantziarik.
74
Ezaugarri fonetikoak
Ori [harria] etara ta idixekin jun ta ekarri eitten eben! Ta aspixan sua eitteko
lekua lagatzen etzen ta..... otia badakisu ser dan, esta? Erderas es dakit
selan esaten jakon… Lora orixa dakana! Len ota asko seuan emen, ta otia
ebagi, sikatu ta otia sartzen jakon aspixan. Ta arekiñ arrixa erre eitten eben.
Eibarko Euskara. Gure hizketaren doinuak eta berbak