Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Txakurrak horra behera lagundu eskunian eta txakurra ikusi genduanian,
bueno, jo-ta zapatia jaurti gentsan amorruakin.
Baiña barrittan… geur ein ta bixar… ha epela dagon artian… artua oso gozua
da e!
Umia nitzala hasi nitzan ni kazan.
Sintaxia
Txokolatia ta ogixa hartu ta Elgoibarrera goiazela kamiñuan jateko, bidian jaten
txokolatia ta ogixa, “taparra, taparra” Elgoibarrera.
Eta harek, ni bautizau ninduanian, despedidia izaterakuan, “ai, ume. Ze leku
txarretan lagatzen haut”.
Ba, bazkalostian, “da!” taillarreruzkuan, kafiori ta zigarro-puruakin, fariasakin
taillarrera!
Eta haruzkuan, ordu bete inguru han fronteran euki ginduazen geldirik, horixe
papelori dala eta ez dala.
Ez, ez… beheruzkuan oiñez jun bihar zan… Gero, gero! Etxerutzien!
Beherutzien astua kargauta […] ta gorutzien geu jarritta!
Amaierako adibideetan ageri diren hiru formak (-rakuan, -ruzkuan, -rutzian) apur
bat bereziak direla esan beharra dago. Lehenengo bi kasuetan, -rakuan eta -ruzkuan
egituretan, denborari erreferentzia egiten dion hitzen bat ezabatu dela ematen du.
Hau da, azpian ‘-rako orduan’ edo ‘-rako unean’ bezalako egituraren bat dugula dirudi.
Azken kasuan (-rutzian), ostera, aditza dela ezabatu dena ematen du: ‘etxerutz
goiazenian’. Beste ezaugarri batek ere bereizten ditu lehenengo bi kasuak azken
horretatik: bi hauek aditz-izenei nahiz izenei lotuak joan daitezke. -rutzian forma,
ostera, ezin da aditz-izen bati lotuta erabili. Adibideetan ikus daitekeenez, azkenengo
forma hau ez dela besteak adina erabiltzen ematen du.
Azkenik, egitura edo forma hauetatik aparte, gisa honetako denborazko perpausak
sortzeko beste hainbat perifrasi ere badirela esan behar da. Esaterako, -en momentuan
edo -en denporan.
Ekintzak bata bestea baino lehen gertatzen direnean:
Bueno, herrittik urten baiño lehenao, lehelengo alkatiagana noia.
Diskua grabauta dakat nik. ‘Amparito Roca’ eta ‘Silencioso’ eta. Orduan, e!
Ameriketara juan aurretik: hamasei urtekin grabau nittuan.
Eibarko Euskara. Gure hizketaren doinuak eta berbak
343