Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier
17.06.2013 • Views
Share Embed Flag

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
eibarko.euskara.com

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

2.2.7.- AFRIKATUAK<br />

Eibarren, mendebal gehienean moduan, tz <strong>eta</strong> tx dira erabiltzen diren afrikatu<br />

bakarrak. Hirugarrena (ts), tz-ren alde neutralizatzen da. Izan ere, lau txistukariak<br />

bitara ekartzea da euskalki honen bereizgarri fonologiko (ia) bakarra 56 : z <strong>eta</strong> s, biak<br />

egin dira s, <strong>eta</strong> tz <strong>eta</strong> ts, biak tz. Salbuespen dira jatxi, atxur, itxu, intxusa, itxaso <strong>eta</strong><br />

besteren bat, baina hori<strong>eta</strong>n -i osteko bustiduraren ondorio da ahoskera hori (ikus,<br />

2.2.9. atala).<br />

2.2.7.1.- Afrikatua galtzea<br />

Aurreko puntuan aipatu dugu nola afrikatzen diren berez hitz hasieran z- duten<br />

hainbat berba. Aurkako fenomenoa ere arrunta da Eibarren ingurune batzu<strong>eta</strong>n.<br />

• -ns-, -ls-, -rs- <strong>eta</strong> antzeko multzoak sarri ez dira afrikatzen<br />

Euskaraz, erdaratik hartutako berb<strong>eta</strong>n, n, l <strong>eta</strong> r osteko frikariak afrikatu egiten<br />

dira gehien<strong>eta</strong>n. Eibarren ez da hain argia kontu hori:<br />

1.- berri<strong>eta</strong>n ia sekula ere ez: konsonantia, ansiedadia, unibersidadia, garsak...<br />

2.- zaharr<strong>eta</strong>n forma afrikatuak arruntagoak diren arren (pentzau, antzar, kantzau,<br />

bertzolarixak, saltzia...), hori<strong>eta</strong>n ere denetik entzuten da, sarritan hitz bera modu<br />

bi<strong>eta</strong>ra ere esaten baita: bersolarixak/bertzolarixak, salsia/saltzia...<br />

• Beste ingurune batzuk<br />

Gainera, beste ingurune batzu<strong>eta</strong>n ere, desafrikatzeak agertzen dira, ts afrikatua s frikari<br />

bihurtuz, adibideak urriagoak diren arren, esaterako: ames<strong>eta</strong>n, ausi (‘hautsi’)...<br />

Aurrerago arau morfofonologikoen atalean ikusiko dugun bezala, hitzen arteko bilkur<strong>eta</strong>ra<br />

ere hedatzen da frikarien aldeko joera, <strong>eta</strong> aditz laguntzaileak ez dira afrikatzen<br />

beste hainbat hizkeratan moduan. Hau da, il san, juan siran, jan seben... <strong>eta</strong><br />

antzekoak entzungo ditugu beti Eibarren.<br />

Horren alboan, hiztun batzuek kontrako joera ere badute, frikariak afrikatuz: erretza<br />

(‘erraza’), orratzi... Hala ere, hitz gutxi batzu<strong>eta</strong>n, <strong>eta</strong> hiztun gutxi batzuen<br />

kasuan besterik ez. Elgoibar aldeko joera dirudi gehiago.<br />

96<br />

56 Hualde et al., 1994; Rotaetxe, 1978; Zuazo, 2003.<br />

Ezaugarri fonetikoak<br />

<strong>Eibarko</strong> Euskara. <strong>Gure</strong> <strong>hizk<strong>eta</strong>ren</strong> <strong>doinu</strong>ak <strong>eta</strong> <strong>berbak</strong>

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!