Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

More documents

Recommendations

Info

Izenburua: Eibarko euskara. Gure hizketaren doinuak eta berbak. Egileak: Asier Sarasua Aranberri, Aintzane Agirrebeña Ubera, Leire Zenarruzabeitia Alonso. Azala: Maite Rementeria Totorika. Azaleko argazkiak: Jose Luis Irigoien, Asier Sarasua eta Eibarko udal artxiboa. Mapak: Luis Lonbide Sagastizabal. Argitaratzailea: Eibarko udala. Maketazioa eta inprenta: Gertu, Oñati. Ikusentzunezkoak: Eibartarren Ahotan bilduma (Eibarko udal artxiboa) eta Badihardugu Euskara Elkartea. Ikusentzunezkoen aukeraketa: Itziar Alberdi Bilbao. © Asier Sarasua, Aintzane Agirrebeña eta Leire Zenarruzabeitia (lanarena) © Eibarko udala (edizioarena) © Luis Lonbide Sagastizabal (maparena) © Eibarko udala eta Badihardugu Euskara Elkartea (ikusentzunezkoena) Lege Gordailua: SS-1462/05 ISBN: 84-89696-40-3 Harremanetarako: asier@eibar.org (Asier Sarasua) euskera.i@eibar.net (Eibarko udala, Euskara Saila)
Aitxitxa Koldo eta aitona Antonio euskaltzale amorratueri; Maddi eta Manexi Amari, esker onez Juan Luis Mugerzari, bihotz-bihotzez Gure ibilbide laburrian beti albuan izan dittugun Toribio Etxebarriari eta Juan San Martini Asier Sarasua Aranberri Aintzane Agirrebeña Ubera Leire Zenarruzabeitia Alonso
Page 1 and 2: Eibarko euskara Gure hizketaren doi
Page 3: Eibarko Euskara Gure hizketaren doi
Page 8 and 9: 2.2.5.- IGURZKARIAK: J eta F . . .
Page 10 and 11: 4) -DI (-ti). . . . . . . . . . . .
Page 12 and 13: 5.- SINTAXIA. . . . . . . . . . . .
Page 14 and 15: 9.6.- GAZTEEN ARTEAN ALDATZEN ARI D
Page 17 and 18: HITZAURREA Serafin Basauri Arteaga
Page 19: Azentua da ukitu ez den arloa. Iman
Page 23 and 24: I - SARRERA Sarrera Dagoeneko gure
Page 25 and 26: Sarrera Juan San Martin eta Toribio
Page 27 and 28: 1.1.- ITURRIAK Sarrera Liburu honet
Page 29 and 30: Sarrera Hauek dira kontsultatu ditu
Page 31 and 32: Sarrera José Agirregomezkorta, 191
Page 33 and 34: Sarrera 1.2.- IKUSENTZUNEZKOAK Libu
Page 35 and 36: Sarrera 6. Bustidurak adierazi egin
Page 37 and 38: Sarrera aldamenean duten Soraluze-E
Page 39 and 40: Sarrera Bizkaiera barneko azpieuska
Page 41: Eibar inguruko hizkerak. Berbeta-es
Page 44 and 45: Sarrera etan. Eibar ere halakoxea z
Page 46 and 47: Sarrera Euskalkiaren egoera Euskalk
Page 48 and 49: 48 Sarrera 1.4.3.- EUSKARAREN EGOER
Page 50 and 51: HIZKUNTZA-EREDUEN BILAKAERA, IKASKE
Page 52 and 53: Sarrera EUSKARAREN ERABILERA BELAUN
Page 55:
Ezaugarri fonetikoak Eta gero, ba,
Page 58 and 59:
2.1.- BOKALISMOA 2.1.1.- HIATOAK 58
Page 60 and 61:
E amaieradun berbak Ezaugarri fonet
Page 62 and 63:
62 Ezaugarri fonetikoak Hala ere, b
Page 64 and 65:
2.1.1.2.- Berba barruko aldaketak H
Page 66 and 67:
2.1.2.- DIPTONGOAK Silaba berean bi
Page 68 and 69:
• -au- > -eu- Bizkaia aldeko zenb
Page 70 and 71:
• -ai- eta -ei-: txandakatzeak et
Page 72 and 73:
Adibideak oraindik urriagoak dira -
Page 74 and 75:
Hemen aldaera nagusiak besterik ez
Page 76 and 77:
Normalean e>a irekidura aipatzen de
Page 78 and 79:
Estación > estasiño Celebración
Page 80 and 81:
2.1.4.11.- Zenbait monosilaboren de
Page 82 and 83:
elarea /d/ horzkaria baino errazago
Page 84 and 85:
arinaren ondorio besterik ez, eta E
Page 86 and 87:
Ezaugarri fonetikoak 2.- ero (edo)
Page 88 and 89:
• Berba batzuen amaierako n Mende
Page 90 and 91:
• -l-/-r- eta -lk-/-rk- Kasu hone
Page 92 and 93:
dardarkaria galtzea: etxeik, mutill
Page 94 and 95:
Ezaugarri fonetikoak (ferixa, front
Page 96 and 97:
2.2.7.- AFRIKATUAK Eibarren, mendeb
Page 98 and 99:
Batzuetan balio bereizlea ere badu
Page 100 and 101:
Bestalde, talde honetako kasu berez
Page 102 and 103:
2.2.9.6.- j + z > jx baina i + z >
Page 104 and 105:
2.2.9.10.- ilt, int > iltt, intt On
Page 106 and 107:
2.2.10.1.- EZ + aditza: • ez + b-
Page 108 and 109:
es san > esan (‘ez zen) es siran
Page 110 and 111:
Aipatzekoa da geroaldiko hikako for
Page 112 and 113:
Ezaugarri fonetikoak 2.- Aditz nagu
Page 114 and 115:
Gainontzeko hitzetan, ostera, luze
Page 116 and 117:
2.2.11.- TOPONIMOEN BILAKAERA Amait
Page 118 and 119:
arpegi arronka / arraunka (‘costr
Page 120 and 121:
pekotz / pekorotz perretxikotalari
Page 122 and 123:
122 Ezaugarri fonetikoak Eibarko Eu
Page 125 and 126:
3 - EZAUGARRI MORFOLOGIKOAK Atal ho
Page 127 and 128:
AldaparIA bajau, panaderixIA hor Er
Page 129 and 130:
• Mugagabean eta mugatu singularr
Page 131 and 132:
Eman ditugun adibideetan ikus daite
Page 133 and 134:
6) Instrumentala [ZEREZ] Aditzak ad
Page 135 and 136:
... ugezaba ta bihargiñak tabernar
Page 137 and 138:
Oro har, jabetza-genitiboan azaldut
Page 139 and 140:
11) Leku-denborazko genitiboa [NONG
Page 141 and 142:
12) Inesiboa [NON/NORENGAN] a) Bizi
Page 143 and 144:
AlabiaNIAN laga dot boltsia. Lehen
Page 145 and 146:
• Mugatu singularrean, bizigabeet
Page 147 and 148:
Gure aitta juaten zan manzanillatar
Page 149 and 150:
) Bizidunen deklinabidea (NORENGANA
Page 151 and 152:
3.1.3. IZENEN DEKLINABIDE-TAULAK 3.
Page 153 and 154:
2. Mugatu singularra 3. Mugatu plur
Page 155 and 156:
3.1.3.4. Leku-izenen deklinabide-ta
Page 157 and 158:
Gu Txontakuok eta [matadero] ta Bar
Page 159 and 160:
Erakusle indartuak Erakusle indartu
Page 161 and 162:
Ezaugarri morfologikoak Erakusleen
Page 163 and 164:
3.2.2.1. Zenbatzaile zehaztuak edo
Page 165 and 166:
X-(r)en bat Oseake, harek ekarten e
Page 167 and 168:
Pixkat Apur bat Txarra zan bestia,
Page 169 and 170:
Dana Esan bezala, Eibarren ez da ar
Page 171 and 172:
Pertsona-izenordain arruntak Ezauga
Page 173 and 174:
Eskribidu tarjetia, bota buzoian ta
Page 175 and 176:
Neri aittak dozena bat urterako ein
Page 177 and 178:
3.3.2.1. Galderazko izenordainak: z
Page 179 and 180:
Galderazko izenordainetatik eratorr
Page 181 and 182:
Zerbait eta zeozer (zer edo zer) Iz
Page 183 and 184:
3.3.3.2.- Bihurkaria: X-en burua Iz
Page 185 and 186:
Aldetik Antzera Aparte Arte Artian
Page 187 and 188:
Behera Bittartez Eta okotsetik behe
Page 189 and 190:
Kontra Lez Moduan Onduan Ezaugarri
Page 191 and 192:
3.5.- ADJEKTIBOAK: ADJEKTIBOAK MAIL
Page 193 and 194:
3.5.3.- ADJEKTIBOAK ERREPIKATZEA Bi
Page 195 and 196:
Ezaugarri morfologikoak ATZAPARKADA
Page 197 and 198:
3) -ARI/-KARI/-LARI/-TARI (-dari) E
Page 199 and 200:
SANTOLARI: santero SOIÑULARI: mús
Page 201 and 202:
FAMELIXADUN [familiadun]: que tiene
Page 203 and 204:
JARKERA (2): postura del baile JOKE
Page 205 and 206:
LOTSAGARRI (1): vergonzoso LOTSAGAR
Page 207 and 208:
13) -GINTZA Izenak adierazten duena
Page 209 and 210:
TXOTXOLOKERIXA [txotxolokeria]: ped
Page 211 and 212:
DAMUKIZUN: cosa arrepentible DUDAKI
Page 213 and 214:
Ezaugarri morfologikoak EROSTAILLE
Page 215 and 216:
21) -MEN (1) Aditzari lotutako ekin
Page 217 and 218:
25) -TASUN/-ASUN Kualitate abstrakt
Page 219 and 220:
Ezaugarri morfologikoak LIXOTASUN [
Page 221 and 222:
27) -TI Oinarriak dioena egiteko oh
Page 223 and 224:
KAKATSU (1): fastidioso KAKATSU (2)
Page 225:
31) -TZA (3) Ogibidea edo jarduera
Page 229 and 230:
Aditz sintagma 4 - ADITZ SINTAGMA 4
Page 231 and 232:
4.1.4.- *egin erroa, *ezan orokorra
Page 233 and 234:
4.1.9.- Pluralgile ia bakarra -z da
Page 235 and 236:
4.1.11.- Plurala bikoiztuta: forma
Page 237 and 238:
4.1.16.- Ibili eta erabili aditzeta
Page 239 and 240:
Aditz sintagma 4.1.20.- Aditz trink
Page 241 and 242:
Aditz sintagma Holan azukria urakin
Page 243 and 244:
Aditz sintagma 4.1.26.- Nor saileko
Page 245 and 246:
4.1.30.- Baldintzan, ondorioarena d
Page 247 and 248:
Aditz sintagma Joera honek bigarren
Page 249 and 250:
• u amaieradun aditzen kasuan ere
Page 251 and 252:
Aditz sintagma Aditz laguntzaileen
Page 253 and 254:
• ten: Honako aditzek hartzen dut
Page 255 and 256:
4.1.41.- Mendebaleko -n amaierako a
Page 257 and 258:
Laurak inguruan edo lau eta erdiak
Page 259 and 260:
Ipiñi zeben, baiña errial bi eta
Page 261 and 262:
Eta hango nausixak, aurrian eguazen
Page 263 and 264:
Eta kentzen jakue errez-errez. Aidi
Page 265:
Aditz sintagma • Gogoan izan aurr
Page 269:
NOR IZAN/*EDIN Pluraleko kasuetan (
Page 273 and 274:
INDIKATIBOA ORAINALDIA INDIKATIBOA
Page 275 and 276:
AHALEZKOA (*edin) ORAINA-HIPOTETIKO
Page 277:
aditz-taulak nor-nork
Page 280 and 281:
BALDINTZA ONDORIOA Alokutiboa eratz
Page 282 and 283:
SUBJUNTIBOA ORAINALDIA SUBJUNTIBOA
Page 285:
aditz-taulak nor-nori nork * eutsi
Page 288 and 289:
INDIKATIBOA LEHENALDIA (singularra)
Page 290 and 291:
ONDORIOA «a» eredua (singularra)
Page 292 and 293:
AHALEZKOA ORAINA-HIPOTETIKOA (singu
Page 294 and 295:
SUBJUNTIBOA ORAINALDIA (singularra)
Page 296 and 297:
AGINTERA (singularra) (*egin) AGINT
Page 299 and 300:
EGON Hitz egiteko orduan, gehieneta
Page 301 and 302:
EUKI - INDIKATIBOA ORAINALDIA EUKI
Page 303 and 304:
EROAN - INDIKATIBOA ORAINALDIA EROA
Page 305 and 306:
ERABILI - INDIKATIBOA ORAINALDIA ER
Page 307 and 308:
JAKIN - INDIKATIBOA ORAINALDIA JAKI
Page 309:
JARDUN - INDIKATIBOA ORAINALDIA JAR
Page 313 and 314:
5. SINTAXIA Sintaxia Era askotako p
Page 315 and 316:
Hari emon netsan errekaua. Errekaua
Page 317 and 318:
Subjuntibozkoak Subjuntiboa erabili
Page 319 and 320:
“Beste leku baten lagako heban”
Page 321 and 322:
Aukera ematen dutenak Kasu honetan
Page 323 and 324:
Ikusi niñuen, da nik berari, eskop
Page 325 and 326:
Bestalde, edo juntagailu hautakaria
Page 327 and 328:
5.2.3.- AURKARITZAKO JUNTAGAILUAK E
Page 329 and 330:
5.3.- PERPAUS MENDERATUAK Juntadura
Page 331 and 332:
Sintaxia Esan bezala, -(e)la da osa
Page 333 and 334:
5.3.1.3.- Subjuntiboko perpaus osag
Page 335 and 336:
Hala ere, ondorengo izena desagertz
Page 337 and 338:
tzat erabiltzen den beste hitz bat:
Page 339 and 340:
Batzuek askoz bizkorrao garbitzen d
Page 341 and 342:
5.3.4.- Ondorio-perpausak Sintaxia
Page 343 and 344:
Txakurrak horra behera lagundu esku
Page 345 and 346:
Noiz arte Ta, pentseizu, frailliak
Page 347 and 348:
Ezinda Egitura honek ere modua adie
Page 349 and 350:
Ba, orduan, hemendik mutillak kriau
Page 351 and 352:
-(e)lako Nahiko erabilia da oro har
Page 353 and 354:
Zelan… -n Zegaittik eze ezin leik
Page 355 and 356:
Baiña abilidadia bazeukazun, háre
Page 357 and 358:
-ez gero Hau izan balitza oin lau u
Page 359 and 360:
Sintaxia Dena dela, mugak ez dira e
Page 361 and 362:
Eibarrek ekan Casadepueblo haundi b
Page 363 and 364:
Hárek ba, burua galtzen dabe. Buru
Page 365 and 366:
Formari dagokionez, forma bakarra d
Page 367 and 368:
Igarri, berriz, zer daguen… Bueno
Page 369 and 370:
geldittu giñan, “ene, baiña lan
Page 371 and 372:
Orduan Egon zan herri txiki bat —
Page 373:
Eske eze Eta harek emoten eskun dir
Page 377 and 378:
6.- LEXIKOA Lexikoa Eibarren hainba
Page 379 and 380:
Lexikoa 6.2.- GURE BERBAK ERE EUSKA
Page 381 and 382:
hein / neurri heldu / oratu heze /
Page 383 and 384:
Eibarko Euskara. Gure hizketaren do
Page 385 and 386:
Eibarko Euskara. Gure hizketaren do
Page 387:
Eibarko euskaraz idatzitako testuak
Page 390 and 391:
7.1.- Contubarribat suçediduda Hem
Page 392 and 393:
Ordenanza Municipalac Eusqueras, El
Page 394 and 395:
7.3.- Juan Antonio Mogel (1745-1804
Page 396 and 397:
396 kako asko artu eragin, erremien
Page 398 and 399:
398 Eibarko euskaraz idatzitako tes
Page 400 and 401:
Page 402 and 403:
Page 404 and 405:
Page 406 and 407:
Caleco biarguiñac Basarricueri Ele
Page 408 and 409:
7.6.- Toribio Etxebarria (1887-1968
Page 410 and 411:
Baiña ez zan ala izan albidade guz
Page 412 and 413:
Retoria eta Katalin mira einda zego
Page 414 and 415:
7.7.- Antonio Iturrioz (1900-1984)
Page 416 and 417:
Page 418 and 419:
- Ikusten dok zer ein duan, tonto-l
Page 420 and 421:
-Hi, baña, murgilla eitxekotan gel
Page 423 and 424:
8 - GAUR EGUNGO HIZTUNEN LEKUKOTZA
Page 425 and 426:
Ehiza kontuak PEDRO ARRIZABALAGA
Page 427 and 428:
zuan sakoneraiñok eta hor urtetzen
Page 429 and 430:
Perretxikotara Gaur egungo hiztunen
Page 431 and 432:
Maria zapaterianera ze neri ez jata
Page 433 and 434:
- Kastigua! Klaro! Iñork ez genkix
Page 435 and 436:
e ikusi eitten dot ha gizona! […]
Page 437 and 438:
Maltzagara juaten ziran igarixan ei
Page 439 and 440:
- Kandillakin! Karburuakin! Karburu
Page 441 and 442:
- Donostiara ez? - Ez, ez, sekula b
Page 443 and 444:
Gaur egungo hiztunen lekukotza - Os
Page 445 and 446:
- Kuletrua gitxi daok! Joe…! Hort
Page 447 and 448:
- Eta ikatza be eitten zan? - (…)
Page 449 and 450:
guk. Morokil hotzari esnia bero-ber
Page 451 and 452:
Txahalgintzia VICENTE ARETA Mendigo
Page 453 and 454:
ein ta sei ordura. Ta eitten ez bad
Page 455 and 456:
- Eta hori holan izaten zan baillar
Page 457 and 458:
- Harixa; trefiladoretan harixa. Ha
Page 459 and 460:
Keixapian eitten eben Gaur egungo h
Page 461 and 462:
- Bai ! Hartzen genduan, ta gu por
Page 463 and 464:
zerak, ongo batzuek be bai, onguak
Page 465 and 466:
Bien. Baiña hiruretan prest bai ne
Page 467 and 468:
tzen gauzak: “Horrek A esaten dau
Page 469 and 470:
- Ez, han koziñia ipiñi eben. Eta
Page 471 and 472:
(…) Gaur egungo hiztunen lekukotz
Page 473 and 474:
aten etxian eta juan nintzan akadem
Page 475 and 476:
Gaur egungo hiztunen lekukotza BENI
Page 477 and 478:
neban— “atzera juaten bagaittuk
Page 479 and 480:
Gaur egungo hiztunen lekukotza - Ba
Page 481 and 482:
zan… Hasi nintzan lanian. Zaldiba
Page 483 and 484:
Gaztetatik panaderixan JUSTO LARRA
Page 485 and 486:
Garixan biharrak EMILIO AZURMENDI
Page 487 and 488:
(...) Gari-joteko makiñia adelantu
Page 489 and 490:
Ardixak eta gaztaia - Gaztairik eit
Page 491 and 492:
- Orduan oiñaztarrixak eta tximist
Page 493 and 494:
- Eta zeuen aittajaunak-eta kontatz
Page 495 and 496:
Errekan eta Deban igarixan ROSARIO
Page 497 and 498:
Ixu Eguna eta Gaztaiñerre MERCEDES
Page 499 and 500:
Kruzetaneko zinia JOSE MARI KRUZETA
Page 501 and 502:
JOSE BERGARA “AGARRAZPI” Agarre
Page 503 and 504:
- Et-et-et-et… ke ba! Ke ba! Ezeb
Page 505 and 506:
Oillandak, oillaskuak, txitxak - Tx
Page 507:
jateko asko mingotsak dittuk. Ta sa
Page 511 and 512:
Eibarko euskararen kokagune dialekt
Page 513 and 514:
9.1.4.- SINTAXIA Eibarko euskararen
Page 515 and 516:
Page 517 and 518:
Page 519 and 520:
Page 521 and 522:
Page 523:
Page 527 and 528:
10 - BIBLIOGRAFIA Bibliografia Agir
Page 529 and 530:
Bibliografia Etxabe, K. eta L. Garm
Page 531 and 532:
Bibliografia Leon, J. 2004. Elgoiba
Page 533 and 534:
Liburu hau Gertu Inprimategian amai
show all

Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?