Eibarko euskara Gure hizketaren doinu eta berbak Asier

Antzera, ekialderagoko beste hizkera batzuetan dauden biguin, asuin, lurruin,
muin... formak, ezezagunak dira Eibarren eta bigun, asun, lurrun... egiten dira. -uin
gorde duten hitz bakarretan (guk adibide bi besterik ez ditugu aurkitu), beste bilakaera
bat izan dute: ipuin > ipoiñ eta higuin > igoiñ.
• -ae > -ai eta -oe > -oi
Inguruko zenbait herritan oraindik entzun omen daitezke -ae amaieradun hitzen
forma zaharrak: anae, gastae, limoe.... Antzuolan (Larrañaga, 1998), esate baterako,
nagusienek oraindik gordetzen omen dute, gazteen artean galtzen ari den arren.
Eibarren ere jaso dugu adibide bakanen bat, eta Aretak (2003) ere aipatzen ditu zenbait
adibide, baina ia erabatekoa da -ae > -ai eta -oe > -oi bilakaera, euskal jatorriko
hitzetan, zein maileguetan. Adibidez:
meloe > meloi
anae > anai
kanpae > kanpai
hegoe > egoi
gastae > gastai
2.1.2.2.- Goranzko diptongoak
Ezaugarri fonetikoak
Diptongo hauetan lehenengo bokala da itxiena, eta hauexek dira kasuak: ja, je, jo,
wa, we 30 . Aditu askoren ustez, euskarari arrotzak zaizkio eta gehienetan maileguz
hartutakoak dira. Azkueren ustez, esaterako, erdarari hartutakoak edo erdararen
kutsuz erantsitako diptongoak dira. Horren adierazle, mailegatutako hainbat eta
hainbat hitz euskarak monoptongatu izana: portu, kontu, porru, errobera...
Eibarren, behintzat, hala dela dirudi. Adibide gehienak gaztelaniatik hartutako berbetan
agertzen dira; euskarazkoen kasuan, ia beti, kontsonanteak galtzearen ondorioz
sortutakoak edo aldaketa fonetikoren baten ondorio dira. Aurkitu ditugun
bakarretakoak hauexek dira: jwan (‘joan’), gwasen (‘goazen’), egwardi (‘eguerdi’),
sewek (‘zeuek’), egwen (‘eguen’, ‘ostegun’), egwasten (‘eguasten’, ‘asteazken’).
Antzera gertatzen omen da inguruko herri guztietan, adibidez, Ermuan, Bergaran
edo Antzuolan.
30 ‘wa’ eta ‘ja’ erara adieraziko ditugu hemendik aurrera goranzko diptongoak. Hau da: ua, ue, ia, ie, io >
wa, we, ja, je, jo.
Eibarko Euskara. Gure hizketaren doinuak eta berbak
71