Estrategiak euskararen ikaskuntzan eta irakaskuntzan

1.2.5. Metodo kognoszitiboa
Eredu kognoszitiboa, metodo audiolingualaren akatsei aurre egiteko sortu
zen. E. Lopetegik honela definitu du:
«Metodo audiolingualak mekanizistak baziren, mentalismorantz jotzen dute
kognoszitiboek.
Metodo kognoszitiboa razionalista bada ere, ez du enpirismoaren garrantzia
ukatzen; beharrezkotzat jotzen ditu ariketa estrukturalak, ikasleak nolabait
bere baitan dituen kategoria gramatikalak ager ditzan.
Hizkuntza baten jabe izatea ez da ohitura-arazoa, arau batzuk
menderatzearena baino. Metodo audiolinguala ikaslearen etengabeko
errepikapenean oinarritzen den bitartean, irakasleak arauak azaltzearen
aldekoa da kognoszitiboa.
Zilegitzat jotzen da nola itzultzea hala jatorrizko hizkuntza erabiltzea.
Kontrolatu egin behar da errepikapena: errepikatze hutsak ez du inolako
zentzurik.
Ixiltasunak badu bere garrantzia: pentsatzeko aukera ematen dio ikasleari.
Metodo kognoszitiboak konprentsiboa izan nahi du; batera hartu nahi ditu
hizkuntza menderatzeak eskatzen dituen oinarrizko lau trebetasunak:
entzumena, mintzamena, ulermena eta idazmena. Gramatika-arauak
aurkeztu ondoren batera landu behar dira hizkuntzaren lau alderdi horiek,
ezeini lehentasunik emateke.
Oso garrantzizkoa da ulermena: ikasleak ondo entzun eta ulertu behar du
esaten duena.
Ahoskerari ez dio gehiegizko garrantzirik ematen; ikaslea iritsiko baita
noizbait ondo ahoskatzera.
Normala da akatsak egitea.
Garrantzi handia ematen dio komunikatzeari. Hori dela eta, oso kontutan
hartzen ditu bigarren hizkuntzaren arau sozialak.
Asko lantzen du alderdi afektiboa: ikasteko bidea errazten duen pertsona da
ikaslea, ez agintzen duen norbait.» (1991: 109-111).
1.2.6. Eredu naturala: Natural approach
Eredu naturala 1970eko hamarkadaren bukaeran eta 1980ko hamarkadaren
lehen urteetan sortu zen batez ere S. Krashen-en eskutik 2 . P. Bogaards-ek
honela definitu du:
«Orain arte ez da ikaskuntzaren eta eskurapenaren arteko bereizketarik egin
izan. Baina ez dira gauza bera eta, zenbaiten aburuz elkarren kontrakoak ere
badira. (…) Eskurapenari begiratuz, ikaskuntza terminoak era askotako
gauzak dakartza burura. Lehenbiziko termino honek instituzio bat
gogorarazten du: eskolan ikasten da; ikaslea izateak esan nahi du aurrez
2
Krashen-en ekarpena, bere osotasunean, lan honetako 1.3.2. Hizkuntzen eskurapena, jabekuntza,
ikaskuntza atalean azaltzen da.
45