Scarica il full-text della pubblicazione in PDF - Istituto Superiore di ...
Scarica il full-text della pubblicazione in PDF - Istituto Superiore di ...
Scarica il full-text della pubblicazione in PDF - Istituto Superiore di ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Rapporti ISTISAN 12/47<br />
cont<strong>in</strong>ua<br />
Agente eziologico Periodo <strong>di</strong><br />
<strong>in</strong>cubazione<br />
Shigella Da 12 ore a una<br />
settimana<br />
(generalmente<br />
1–3 giorni)<br />
Vibrio cholerae<br />
O1 or O139<br />
Da poche ore a<br />
5 giorni<br />
(generalmente<br />
2–3 giorni)<br />
Adenovirus 1-12 giorni <strong>in</strong><br />
base al tipo <strong>di</strong><br />
malattia<br />
S<strong>in</strong>tomi cl<strong>in</strong>ici Fonte <strong>di</strong> esposizione Conferma <strong>di</strong><br />
malattia<br />
trasmessa<br />
dall’acqua<br />
Batteri<br />
Crampi addom<strong>in</strong>ali, febbre e<br />
<strong>di</strong>arrea acquosa compaiono<br />
generalmente presto dopo<br />
l’<strong>in</strong>gestione. Tutte le specie<br />
possono causare una<br />
malattia severa, ma quella<br />
dovuta a S. sonnei è <strong>in</strong><br />
genere relativamente<br />
moderata e autolimitante.<br />
Nel caso <strong>di</strong> S. dysenteriae, le<br />
manifestazioni cl<strong>in</strong>iche<br />
possono proseguire <strong>in</strong> un<br />
processo <strong>di</strong> ulcerazione, con<br />
<strong>di</strong>arrea sangu<strong>in</strong>olenta ed<br />
elevate concentrazioni <strong>di</strong><br />
neutrof<strong>il</strong>i nelle feci. La<br />
produzione <strong>della</strong> toss<strong>in</strong>a <strong>di</strong><br />
Shiga gioca un ruolo<br />
importante nell’esito <strong>della</strong><br />
malattia.<br />
I s<strong>in</strong>tomi <strong>in</strong>iziali del colera<br />
sono un aumento <strong>della</strong><br />
peristalsi seguito dalla<br />
produzione <strong>di</strong> feci molli,<br />
acquose e chiazzate <strong>di</strong><br />
muco “ad acqua <strong>di</strong> riso” che<br />
possono causare una<br />
per<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> più <strong>di</strong> 10–15 litri <strong>di</strong><br />
liqui<strong>di</strong> al giorno. Ceppi non<br />
tossigeni <strong>di</strong> V. cholerae<br />
possono causare<br />
gastroenteriti autolimitanti,<br />
<strong>in</strong>fezioni delle ferite e<br />
batteriemia.<br />
Virus<br />
Gli adenovirus causano un<br />
ampio range <strong>di</strong> <strong>in</strong>fezioni,<br />
<strong>in</strong>cluse gastroenteriti,<br />
malattie respiratorie acute,<br />
polmoniti, febbre<br />
far<strong>in</strong>gocongiuntivale,<br />
cervicite, uretrite, cistite<br />
emorragica,<br />
cheratocongiuntivite<br />
epidemica (“occhio da<br />
cantiere navale”), e febbre<br />
far<strong>in</strong>gocongiuntivale<br />
(“congiuntivite da pisc<strong>in</strong>a”).<br />
Sierotipi <strong>di</strong>fferenti sono<br />
associati con malattie<br />
specifiche; per esempio, i tipi<br />
40 e 41 sono le pr<strong>in</strong>cipali<br />
cause <strong>di</strong> patologie enteriche.<br />
118<br />
Contam<strong>in</strong>azione causata<br />
dall’<strong>in</strong>gresso <strong>di</strong><br />
contam<strong>in</strong>anti <strong>di</strong> orig<strong>in</strong>e<br />
fecale attraverso guasti<br />
nel sistema <strong>di</strong><br />
<strong>di</strong>stribuzione o <strong>di</strong><br />
trattamento dell’acqua.<br />
Esposizione attraverso<br />
l’<strong>in</strong>gestione <strong>di</strong> acqua<br />
contam<strong>in</strong>ata da feci.<br />
Contam<strong>in</strong>azione causata<br />
dall’<strong>in</strong>gresso <strong>di</strong><br />
contam<strong>in</strong>anti <strong>di</strong> orig<strong>in</strong>e<br />
fecali attraverso falle nel<br />
sistema <strong>di</strong> <strong>di</strong>stribuzione<br />
o <strong>di</strong> trattamento<br />
dell’acqua.<br />
Esposizione attraverso<br />
l’<strong>in</strong>gestione <strong>di</strong> acqua<br />
contam<strong>in</strong>ata da feci.<br />
Contam<strong>in</strong>azione causata<br />
dall’<strong>in</strong>gresso <strong>di</strong><br />
contam<strong>in</strong>anti <strong>di</strong> orig<strong>in</strong>e<br />
fecale attraverso guasti<br />
nel sistema <strong>di</strong><br />
<strong>di</strong>stribuzione o <strong>di</strong><br />
trattamento dell’acqua.<br />
Molteplici vie <strong>di</strong><br />
trasmissione, <strong>in</strong>clusi<br />
l’<strong>in</strong>gestione, l’<strong>in</strong>alazione<br />
e <strong>il</strong> contatto con acqua<br />
contam<strong>in</strong>ata da feci.<br />
Colture cl<strong>in</strong>iche e<br />
isolamento<br />
dall’acqua sospetta<br />
Isolamento <strong>di</strong> V.<br />
cholerae tossigeno<br />
O1 o O139<br />
dall’acqua<br />
implicata e alle feci<br />
o dal vomito dei<br />
malati, o aumento<br />
significativo (4<br />
volte) degli<br />
anticorpi vibrioci<strong>di</strong>.<br />
Identificazione del<br />
virus nelle feci<br />
me<strong>di</strong>ante meto<strong>di</strong><br />
colturali.<br />
Identificazione<br />
attraverso PCR,<br />
ELISA o test <strong>di</strong><br />
agglut<strong>in</strong>azione al<br />
lattice.<br />
Identificazione<br />
nell’acqua tramite<br />
PCR o meto<strong>di</strong><br />
colturali.<br />
segue