WET EN MENS - van Dick Wortel

de Bedrijfsvereniging “Centraal Beheer”. De voorzitter van deze commissie werd J.A.A.
Berger, secretaris van het N.V.V.
In de loop van 1952 kwam de commissie met haar rapport. Hierin was zij eenstemmig van
mening dat de mindervaliden, die in werkplaatsen te werk zijn gesteld onder de sociale verzekeringswetten
konden worden gebracht; dat daartoe arbeidsovereenkomsten dienden te
worden afgesloten, die bekrachtigd door het College van Rijksbemiddelaars de bezwaren
wegnamen, die tot nu toe bestonden tegen opname van mindervaliden onder de bepalingen
van de sociale wetten; dat het loon, dat in deze arbeidsovereenkomsten werden genoemd, zou
worden gevormd door “prestatieloon” en “behoefteloon”; dat de verzekering zou dienen te
worden gebaseerd op het aldus gevormde totaalloon; dat het wenselijk zou zijn, dat de regering
de werkplaatsen subsidieerde om het prestatieloon aan te vullen tot het bedrag aan
behoefteloon, opdat dit loon aan de mindervaliden als het aan hun toekomede loon, kon
worden uitbetaald.
De oud-secretaris van het N.V.V, Coen van der Lende, die al zijn krachten wijdde aan de
behartiging van de belangen van de mindervalide arbeiders, was zeer tevreden over dit
resultaat van de commissie-Berger, omdat dit resultaat “er toe zal bijdragen, de mindervaliden
op te heffen uit de zeer moeilijke positie, waarin zij buiten hun schuld verkeren” (De
Vakbeweging 1952, 293).
De eerste jaren van de Commissie
Van Mastrigt deelde mee dat in 1952 een aantal objecten waren goedgekeurd voor uitvoering,
zoals het verven van plantsoen-afscheidingen, het schoffelen en wieden van wegen, het
vergroten van de vijver in het Kooipark, het verbeteren van het plantsoen in de Vondellaan,
het verlagen van de berm langs de Hoge Morsweg, het schoonmaken van de walmuren en het
straatmeten voor het bestratingsregister. Aan deze objecten werkten ongeveer vijftig
mindervalide arbeiders. Het aantal “mandagen” dat was gewerkt sinds de invoering bedroeg
9275 en het totale loonbedrag was f 81.516,02. Op het einde van 1952 bestonden er nog twee
objecten waarbij 22 personen werkzaam waren. Van Mastrigt benadrukte dat de Commissie er
nauwlettend op toe zag dat geen werk kon worden uitgevoerd dat aan het vrije bedrijf werd
onttrokken.
Daarnaast vertegenwoordigde Van Mastrigt de vakbeweging in de Commissie Werkverruiming
Hoofdarbeiders. Op 4 juni 1952 werd deze commissie geïnstalleerd door de wethouder
van Sociale Zaken. Hier werden objecten uitgevoerd als het inrichten van het depot van de
medische afdeling van het Museum van de Geschiedenis der Natuurwetenschappen, het rangschikken
van biografische gegevens van Nederlandse artsen en het maken van afschriften van
oude vergunningen, reglementen e.d. van de polders in het Zuid-Hollandse deel van Rijnland.
In de vergadering van 12 november besprak de Commissie het plan ‘Sociologisch Onderzoek’
van een gedeelte van de stad. Ook hier zag de Commissie er op toe dat al die werkzaamheden
niet zonder deze regeling zouden zijn uitgevoerd (Jaarverslag 1952, 15).
De vakbeweging uitte bij monde van de Raad van Vakcentrales reeds in 1952 ernstige
kritiek op de regeling voor werkloze hoofdarbeiders. Zij betichtte de gemeenten, die de regeling
uitvoerden, ervan deze oneigenlijk te gebruiken. Zij stelde vast dat in veel gemeenten
was begonnen met het aanleggen van schaduwarchieven van de burgerlijke stand. Voor deze
extra administratieve arbeid werd echter niet personeel van de gemeente ingezet, die dat werk
zouden moeten verrichten tegen een salaris dat voor soortgelijk werk werd betaald. Men
gebruikte de ‘Regeling Tewerkstelling Hoofdarbeiders’. “Het is toch veel voordeliger om dit
10