WET EN MENS - van Dick Wortel

gewoonte om zo spoedig mogelijk zelfstandig te worden en het eigen loon te verdienen”. Zij
pleitte daarom ook voor dat “de hoogste prioriteit in de gemeentelijke
werkloosheidsbestrijding (zal) moeten gegeven aan vergroting van de werkgelegenheid in de
industriële sector en in de bouw”. Zij ondersteunde de gemeente hartstochtelijk in haar beleid
om nieuwe bedrijven en industrieën aan te trekken. Zij realiseerde zich ook dat dat echter een
moeilijke zaak in in een tijd van economische regressie.
Een van de vele in dit beleidsplan aan de orde gestelde voornemens ten aanzien van de
verbetering van de werkgelegenheid in Leiden was het beleid ter bestrijding van de stedelijke
langdurige werkloosheid. De gemeente dacht hierbij onder meer aan de verdere uitbouw van
de samenwerking met het Gewestelijk Arbeidsbureau, de vakbeweging, werkgeversorganisaties,
gemeentelijke instellingen op maatschappelijk gebied, onder andere via de Commissie
Arbeidsmarkt Overleg. Ook dacht zij aan het toepassen van regelingen, waarbij jeugdige
werklozen met behoud van uitkering aan werk geholpen kunnen worden, waarbij zij
nadrukkelijk aantekent, dat deze vorm niet concurrerend mag zijn met “gewone”
werkgelegenheid. Voorts dacht zij aan het ontwikkelen “van specifieke instrumenten”.
Uitgebreid werd in deze beleidsnota twee bijzondere groepen langdurig werklozen genoemd:
de “voortijdige schoolverlaters” en onder de noemer “grote-stadswerkloosheid” de
groep “moeilijk plaatsbaren”. Ten aanzien van de eerste groep werd de verwachting geopperd,
dat het aantal ongediplomeerden onder de jeugdige werklozen en de geconstateerde werkloosheid
onder de ongediplomeerde schoolverlaters zal gaan toenemen. Met betrekking tot de
tweede groep werd gesteld, dat als belangrijke component van de werkloosheid die van de
moeilijk plaatsbaren of de mindergeschikten bestond. Deze groep maakte circa de helft uit
van de totale werkloosheid. Gezien de gemiddelde duur van de werkloosheid was er sprake
van een “harde kern”, waarvoor het scheppen van arbeid niet een directe oplossing leek, maar
meer enige voorwaarden in de maatschappelijke sfeer van belang schenen te zijn. Als factoren
die nauw verband hielden met het probleem van de moeilijk plaatsbaren waren de
werkgelegenheidsstructuur, die met name in het verleden van invloed was geweest, op het
opleidings- en scholingsniveau van grote groepen van de beroepsbevolking en de zwakke
bevolkingsstructuur in de oude stadsdelen. Er was het probleem van de oudere
leeftijdsgroepen, die werk zochten. Met name de omschakeling naar ander werk was vaak
moeilijk, omdat door de aard van de werkzaamheden, die men lange tijd had verricht, een
zekere specialisatie was bereikt. Ook daardoor was deze categorie moeilijk plaatsbaar
geworden, zeker in een periode waarin er sprake was van een gering vraag naar arbeid ten
opzichte van het aanbod. De relatie tussen woonomstandigheden, opvoeding, scholing,
werken, ontslagen worden, nieuw werk moeten zoeken, afgewezen worden, moedeloosheid,
verzet, fatalisme en verdwijnende arbeidsmotivatie speelde een belangrijke rol en het
verschijnsel van de “tweede generatie” werklozen -- de jongeren, die in een milieu zonder
arbeid opgroeiden. 25 à 30% van de kinderen op scholen in de binnenstad van Leiden was
afkomstig uit gezinnen met werkloosheid, zo stelde de gemeente vast. De stad Leiden
herbergde een specifieke categorie personen die als kansarm kon worden getypeerd. Deze
categorie bevond zich in een klemsituatie: in de stad verdween immers de industriële
werkgelegenheid. Niet voor niets wees het beleidsplan op het probleem van de
schoolverlaters, vooral ook als direct gevolg van de stagnerende economische ontwikkeling
en werkgelegenheid. Een belangrijke subgroep uit die categorie werd gevormd door de
“vroegtijdige schoolverlaters”; daardoor was er sprake van een bijzonder moeilijke
inpasbaarheid in de arbeidsmarkt.
De kritiek van de Leidse F.N.V. op het Ontwerp economisch beleidsplan was niet mals. De
wethouder van E.Z., mevouw J. Fase-Dubbelboer, nodigde de vakcentrale uit voor een ge-
53