WET EN MENS - van Dick Wortel

was hij nauw betrokken bij de sociale werkvooziening. Hij overleed op 15 februari 1999.
Inleiding
De wetgever vond het bij de instelling van de SW in het begin van de jaren vijftig van belang
dat de vakbeweging betrokken werd bij de bestuurlijke kant van de SW en bij de invulling
van haar doelstelling, zoals de wet die voorschreef. De vakcentrales F.N.V. -- voor de fusie in
1976 N.V.V. en N.K.V. -- en C.N.V. werden door de wetgever aangewezen om zitting te
nemen in de gemeentelijke commissies, die zich met de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening
bezig hielden. De SW is trouwens altijd een zaak geweest, die door vakcentrales,
door de Raad van Vakcentrales (bij het C.N.V. steeds ‘vakcentralen’) gezamenlijk werd
behartigd.
Waarom eigenlijk? En waarom gingen de besturen van de vakcentrales op die uitnodiging
van de wetgever in. De vakbeweging is immers traditioneel een maatschappelijke organisatie
die zich principieel bezig houdt met de belangenbehartiging van mensen die actief deel uitmaken
van het arbeidsproces. Wat moest de vakbeweging nu met personen die juist, om allerlei,
dikwijls persoonlijke redenen, buiten het arbeidsproces stonden.
De vakbeweging stond dus eigenlijk altijd enigszins ambivalent tegenover de SW. Over
die ambivalentie gaat dit boek. Het verhaal is niet altijd even mooi. In het begin stelden de
centrales zich de taak om er op toe te zien dat de WSW-ers niet de banen in de reguliere
arbeidsmarkt inpikten. In de jaren zeventig verandert die houding en komt er een
belangenbehartiging op specifiek voor deze ‘zwakkeren in de samenleving’.
Er komt dan ook meer aandacht voor deze groep van de vakbeweging en er ontstaat beleid.
Doch de nadruk op de belangenbehartiging van de ‘normale’ werknemers bleef de primaire
taak van de vakbeweging. De spanning bleef voortbestaan en bestaat eigenlijk nog steeds.
Het ontbreken van een landelijk beleid van de vakcentrales dan wel de vaagheid daarvan gaf
daarom juist extra ruimte aan een persoonlijke invulling van de opvatting van de taak van de
vertegenwoordiger van de vakcentrales in de commissies. Een verzet tegen de hardheid van
het bedrijfsleven en tegen het ‘lozen’ van waardevolle mensen naar een sociale voorziening
wanneer zij niet meer konden voldoen aan de eisen van lichamelijke of geestelijke
gezondheid, -- of aan die van het moordende arbeidstempo in het vrije bedrijf -- en de
daardoor ontstane noodzaak om onvoorwaardelijk op te komen voor mensen die zich in de
zwakste positie bevonden en zich moeilijk konden verdedigen, gaf aan een
vakbondsvertegenwoordiger ruimschoots gelegenheid om de belangen van deze
maatschappelijk groep te behartigen.
De SW is ingebed in een ingewikkeld wettelijk stelsel rond de gesubsidieerde arbeid,
arbeid die geheel of gedeelte door de rijksoverheid wordt gesusidieerd of op ‘de markt’ moet
worden verdiend.
2