WET EN MENS - van Dick Wortel

Het door de gemeenteraad goedgekeurde Economisch beleidsplan en de nota Zicht op werk
werd in 1984 en 1985 geëvalueerd. In augustus van het laatstgenoemde jaar werd de nota
Zicht op werk II in de gemeenteraad aan de orde gesteld om vastgesteld te worden. De nota is
ten opzichte van het economisch beleidsplan uit 1980 geactualiseerd, vooral waar het
cijfermateriaal betreft, maar bevat verder geen echte nieuwe ideeën.
Ook in deze nota kwam het probleem van de langdurige werkloosheid aan de orde. De
werkloosheid was in Leiden het sterkst geconcentreerd in de oudere arbeiderswijken. Blijkens
cijfers, van welk jaar is niet duidelijk (maar de contekst suggereert 1982), kwam de hoogste
werkloosheid voor in de binnenstad, de stationsbuurt en De Kooi. Hoewel daar ongeveer een
derde van de bevolking woonde, bevond zich in die wijken meer dan de helft van de werklozen.
Ook werd vastgesteld dat het werkloosheidspercentage bij vrouwen niet hoger was dan
bij de mannen, maar dat zij wel relatief langer werkloos waren en dat het aantal werkloze
vrouwen sneller steegg dan bij de mannen. Jongeren waren vaker werkloos, maar in het
algemeen minder langdurig. Hun arbeidsmarktvooruitzichten waren wel sterk afhankelijk van
de scholing. Wat betreft de buitenlanders: ongeveer 7% van hen was werkloos, van hun was
43% van Marokkaanse afkomst en 30% van Turkse. Hun werkloosheid werd in belangrijke
mate bepaald door hun geringe opleidingsniveau. Ook het ‘buitenlander’ zijn was een extra
handicap. Uit een onderzoek van het ministerie van Sociale Zaken naar de grootstedelijke
werkloosheid bleek, dat de meeste arbeidsmarktinstrumenten niet effectief waren. Ze kwamen
te weinig of helemaal niet bij de doelgroepen terecht en waren bij het aannemen van
personeel voor de bedrijven niet doorslaggevend. Bovendien waren ze niet efficiënt. Het
rendement was te laag: het leverde te weinig duurzaam werk op. De toepassing van de
W.V.M., de werkverruimende maatregelen, die door het Gewestelijk Arbeidsbureau werd
uitgevoerd, was geheel gericht op jongeren benden de 23 jaar. In 1984 had Leiden een budget
voor 120 W.V.M.-plaatsen.
De arbeidsbemiddeling van het G.A.B. werd onder landelijke invloed meer en meer gericht
op de kansrijkere groepen werklozen. Het werd gezien als de enige mogelijkheid om door
werkgevers als serieuze bemiddelingsinstantie te worden beschouwd. De F.N.V.-afdeling was
in haar reactie op de nota “verbijsterd” over dat beleid van het G.A.B., dat weinig geeft om de
minder kansrijke groepen en deze “aldus nog minder kansrijk maakt”.
De F.N.V.-afdeling reageerde voorts niet afwijzend op de gemeentelijke nota. Zij begreep,
dat de speelruimte van de gemeente beperkt was en dat het landelijke beleid met betrekking
tot de werkloosheidsbestrijding de uitvoering van een plaatselijk beleid in de weg stond. De
afdeling was “ingenomen” met het startersbeleid van de Stichting Werkgelegenheid. Toch
meende de afdeling dat de economische structuur ongezond was, omdat er te weinig bedrijven
waren. Bovendien had de Leidse bevolking “gemiddeld te weinig opleiding om mee te
kunnen gaan in een economie waarin juist hooggeschoolde arbeid belangrijk is”. Scholing die
vroeger was opgedaan, moest aangevuld worden. Voor werklozen was dat extra urgent, omdat
hun kans op (her)plaatsing daarvan afhankelijk was, meende de F.N.V. Zij vond het
“onverstandig” dat Leiden zich tot “diensteneconomie” ontwikkelde. Voorstander was zij
voor “aanvulling van de diensteneconomie met herindustrialisatie”. De uitwerking daarvan op
toeleverings- en servicebedrijven zou nog eens extra werkgelegenheid opleveren.
In 1987 trad de voorzitter van de F.N.V.-afdeling Van Iersel af en werd opgevolgd door B.
Nievaart. D. Cossée had in 1986 het secretariaat van J. Bakker al overgenomen en in 1988
droeg hij het op zijn beurt over op P. Batelaan.
De komst van de niewe welkoosheidswet (NWW) in 1989 betekende het einde van enkele
gemeentelijke commissies. De WWV- en de RWW-commissie, waarin de vakbeweging sinds
hun instelling door wethouder Menken op 6 augustus 1965 werd vertegenwoordigd door Th.
56