WET EN MENS - van Dick Wortel

uitgesloten om alle zaterdagen te sluiten. Echter dan moest de arbeidstijd van 9 uur en 12
minuten per dag worden opgevoerd. Dit leek de vakbeweging voor werknemers in de GSWregeling
te lang. Men zou dan ook plaatselijk zorgvuldig moeten overwegen of de werktijd zó
lang moet duren, temeer omdat men er vooral ook nog rekening mee moet houden, dat de
werknemers naar en van de werkplaatsen en de objecten vervoerd moeten worden. De lonen
van de GSW ondergingen dus geen wijziging als gevolg van de arbeidstijdverkorting.
Ongeacht hoe men de werktijd wilde spreiden, zullen 48 uurlonen per week worden betaald.
Overigens lag het in het voornemen van de staatssecretaris om met ingang van 1 januari 1962
de arbeidsduur terug te brengen tot 45 uur per week. Echter was er ook de bepaling dat in zeer
bijzondere gevallen een directe invoering van de 45-urige werkweek in overweging kon
worden genomen. Dit kon echter alleen maar gebeuren op grond van de plaatselijke situatie
en door tussenkomst van de betrokken rijksconsulent en vergezeld van een advies van de
GSW-commissie (De Vakbeweging 1961, 218).
Kritiek uitte de vakbeweging op die circulaire van de staatssecretaris in verband met de
invoering van de vijfdaagse werkweek. In deze circulaire drong hij aan op het treffen van
maatregelen, die er op moesten zijn gericht om productieverlies dat het gevolg kon zijn van
de arbeidstijdverkorting zo veel mogelijk tegen te gaan. Die maatregelen moesten volgens
hem vooral worden gezocht in de sfeer van een doelmatige organisatie van de uitvoering van
de diverse werkzaamheden, opvoering van de efficiëncy door o.a. geleidelijke verbetering van
productie- en werkmethoden en een goede selectie van werkobjecten. Hij achtte dit van
belang voor de sociale werkplaatsen en in het bijzonder voor een juiste revalidatie van de
werknemers. De vakcentrales benadrukten het grote belang van de leidinggevende staf, die
begrip moet hebben voor de velerlei psychologische en ethische facetten die aan de
tewerkstelling in GSW-verband zijn verbonden. “De leidinggevende leeft immers met de
geplaatste werknemers mee. Dat kan men altijd zeggen van de topleiding”, aldus de centrales,
“men dient toch niet uit het oog te verliezen, dat men het niet met gezonde werknemers te
doen heeft, maar met gehandicapten in al hun schakeringen, die mogelijk ook thuis met
moeilijkheden te kampen hebben en waarover men op het werk piekert” (Jaarverslag 1961,
36).
Per 1 januari 1962 werden de lonen voor de GWS-werknemers met 5% verhoogd. Tevens
werd de werktijd verkort van 46 tot 45 uur. In die nieuwe lonen en uitkeringsbepalingen
waren bepalingen opgenomen die op een week omgerekende invaliditeitsrente, inclusief de
toeslagen, niet hoger mocht zijn dan een bedrag gelijk aan het vastgestelde loon, inclusief de
huurcompensatie, vermeerderd met f 10,- per week. Aangezien de rente met toeslagen in takt
bleef en rechtstreeks aan de betrokkene werd uitbetaald, moest op het loon een aftrek worden
toegepast ter grootte van het eventuele surplus. Die maatregel van staatssecretaris Roolvink
had niet de instemming van de vakcentrales. Mensen die in de GSW-regeling waren opgenomen,
waren alleen gehandicapt en “het zou heus niet zo verschrikkelijk zijn wanneer zij op
grond van deze tekortkoming daarvoor een zekere compensatie zouden krijgen. Men zou
zulks kunnen zien als een soort smartegeld”, aldus secretaris Langezaal van de N.V.V.afdeling
(Jaarverslag 1961, 4). Dat de belangstelling voor deze mensen naar het vrije bedrijf
zou worden afgeremd, leek de vakbeweging onjuist: “Deze gehandicapten zullen over het
algemeen nimmer in het vrije bedrijf kunnen en mogen terugkeren”.
HOOFDSTUK 3
THEO DE WILDE IN DE WSW-COMMISSIE
23