WET EN MENS - van Dick Wortel

anenpool was bestemd voor iedereen die minimaal drie jaar werkzoekend was en voor wie
geen ander arbeidsmarktinstrument, zoals scholing of een werkervaringsproject, met als doel
om bemiddeling naar een reguliere baan mogelijk te maken.
De regelgeving schreef voor dat gemeenten verantwoordelijk waren voor het opzetten van
een stichting, waarin de banenpool werd ondergebracht. In het bestuur daarvan hadden veelal
ook maatschappelijke groeperingen en/of werknemers- en werkgeversorganisaties zitting.
Op 26 juli 1991 werden de statuten van de Stichting Weerwerk gepasseerd voor notaris
Stöger te Den Haag ten overstaan van de burgemeesters van Leiden, C.H. Goekoop, van
Voorschoten, P. Cannegieter en van Leiderdorp, A.J.A.L. Bruggeman. Doel van de stichting
was betaald werk te bieden aan moeilijk bemiddelbare werkloze jongeren en het bevorderen
van werkervaring, vorming en scholing van de werknemers ter versterking van hun positie op
de arbeidsmarkt en doorstroming naar ander werk. Zij trachtte haar doelstelling te bereiken
door het aanbieden van een dienstverband voor onbepaalde tijd, het detacheren van werknemers,
het bevorderen van “boventallige” arbeidsplaatsen, het scheppen van voorwaarden voor
het ontwikkelen van scholingsmogelijkheden en samenwerking met al die organisaties die
kunnen bijdragen aan het doel van de stichting. Het bestuur werd voorgezeten door de wethouder
van de gemeente Leiden die de werkloosheidsbestrijding in zijn portefeuille had.
Voorts bestond het bestuur uit twee leden te benoemen door de burgemeesters en wethouders
van de gemeenten Alkemade, Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude,
één lid, voor te dragen door een representatieve werkgerversorganisatie en één lid, voor te
dragen door een representatieve werknemersorganisatie.
De banenpool
De banenpool was een redelijk succes. In Rotterdam waren in 1995 3100 personen in dienst,
dat betekende dat er gemiddeld 100 banen per maand gecreëerd werden; landelijk werden er
in de periode 1990-1994 21.400 banen gerealiseerd. Een banenpoolmederwerker had een contract
voor onbepaalde tijd met de banenpoolstichting, die zijn werkgever was. Kwam iemand
zonder werk te zitten, dan was de stichting verplicht om naar een nieuwe banenpoolbaan op
zoek te gaan. Het dienstverband bleef gedurende die periode in stand. De banenpoler
verdiende blijvend het minimumloon en bouwde geen pensioen op. De minster redeneerde dat
de doorstroming naar hetr vrije bedrijf belemmerd zou worden, wanneer de banenpooler meer
zou gaan verdienen.
De banen dienden ‘additioneel’ te zijn, dat wil zeggen toevoegd, niet bestaand. De medezeggenschapscommissie
of de OR moet voor een baan zijn instemming verlenen. Daarna
werd de baan nog getoetst door een toetsingscommissie. Voorts waren de eisen dat het werk
op functieschaal 1 stond, omdat het minimumloon betaald moest worden. Hoger
gekwalificeerd werk werd afgewezen, omdat men anders onderbetaald zou zijn. Om dezelfde
reden mocht de banenpooler nooit eindverantwoordelijkheid dragen en werden er ook geen
opleidings- en ervaringseisen gesteld. De betrokken instelling diende het personeelsverloop
van de laatste drie jaar op te geven. Nam bijvoorbeeld het aantal reguliere plaatsen in een
bedrijf af en het aantal additionele toe, dan zou dat kunnen duiden op verdringing en werd de
baan “afgetoetst”. De baan mocht dan ook niet regulier in de organisatie voorkomen of
onlangs wegbezuinigd zijn. Ook daarbij was drie jaar de norm. Een congiërgebaan op een
school, die tien jaar daarvoor was wegbezuinigd, kon dus door middel van de banenpool weer
terugkeren. Tenslotte mochten de banen niet concurrerend zijn naar de markt, zo was men
terughoudend met betrekking tot schoonmaakfuncties in de schoonmaak, omdat men anders
61