Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt
Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt
Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
eugel vastgemaakt, bekleed met een net van grofmazige, glad<strong>de</strong> vitrage. Het net dient zo diep te zijn dat <strong>de</strong> punt over <strong>de</strong> beugel<br />
kan wor<strong>de</strong>n geslagen ( bijvoorbeeld 60cm bij een mid<strong>de</strong>llijn van 35cm). Hierdoor is het voor <strong>de</strong> gevangen dieren niet meer mogelijk<br />
te ontsnappen. Om beschadig<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> libel te voorkomen dient <strong>de</strong> punt van het net afgerond te zijn. Dergelijke netten zijn natuur-<br />
lijk ook kant en klaar te koop.<br />
Eens gevangen, dient het vastpakken van libellen zorgvuldig te gebeuren. Ze kunnen het best bij <strong>de</strong> vleugels vastgenomen wor<strong>de</strong>n,<br />
gezien dan <strong>de</strong> kans op beschadig<strong>in</strong>g het kle<strong>in</strong>st is. Pas uitgeslopen exemplaren mogen juist niet bij <strong>de</strong> vleugels wor<strong>de</strong>n vastgepakt,<br />
<strong>de</strong>ze zijn nog te teer en week en <strong>de</strong> kans dat ze aan elkaar blijven plakken is groot. Grotere libellen kunnen eventueel ook bij het<br />
borststuk of met drie of meer poten tussen <strong>de</strong> v<strong>in</strong>gers wor<strong>de</strong>n gehou<strong>de</strong>n.<br />
Bij het vangen van libellen bestaat steeds <strong>de</strong> kans dat ze<br />
beschadigd raken. Zelfs al is dit niet het geval, een gevangen<br />
libel wordt allesz<strong>in</strong>s verstoord. Vangst moet met an<strong>de</strong>re<br />
woor<strong>de</strong>n zo veel mogelijk verme<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n.<br />
Na enige ervar<strong>in</strong>g met het <strong>de</strong>term<strong>in</strong>eren <strong>in</strong> <strong>de</strong> hand, zal het<br />
niet altijd meer nodig zijn om een libel te vangen en zal dit met<br />
behulp van een verrekijker kunnen gebeuren.<br />
Niet alle verrekijkers komen hiervoor echter <strong>in</strong> aanmerk<strong>in</strong>g,<br />
<strong>de</strong> scherpstelafstand – <strong>de</strong> afstand die mimimaal tussen waar-<br />
nemer en libel moet zitten om kunnen scherp te stellen - moet<br />
m<strong>in</strong><strong>de</strong>r dan vier meter bedragen. Verrekijkers met een sterkte<br />
van 8X30 of 8X42 zijn hierdoor en door hun betrekkelijk<br />
ger<strong>in</strong>ge gewicht zeer geschikt. Neem naast een verrekijker<br />
toch steeds een net mee.<br />
Libel vastgenomen bij <strong>de</strong> vleugels – Foto Joost Mertens<br />
Larven wor<strong>de</strong>n verzameld met schepnetten, die ook gebruikt wor<strong>de</strong>n voor het nemen van monsters van macrofauna.<br />
Dit zijn zware netten met een stevige rand en een maaswijdte van maximaal 2 mm, voorzien van een twee meter lange steel.<br />
Hiermee kan men vanaf <strong>de</strong> kant bemonsteren, of wa<strong>de</strong>nd door ondiep water. De <strong>in</strong>houd van een schepbeurt wordt uitgegoten <strong>in</strong><br />
grote witte plastic schalen, die het v<strong>in</strong><strong>de</strong>n van larven vergemakkelijken. Larven kunnen ter plaatse ge<strong>de</strong>term<strong>in</strong>eerd wor<strong>de</strong>n maar<br />
kunnen ook op alcohol bewaard wor<strong>de</strong>n om later te <strong>de</strong>term<strong>in</strong>eren.<br />
Bij het verzamelen van larven is het van belang zoveel mogelijk microhabitats te bemonsteren. Dus niet alleen <strong>in</strong> het water, maar<br />
ook op waterplanten of <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m zowel langs <strong>de</strong> kant van het water als wat ver<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> oever.<br />
On<strong>de</strong>rzoek naar larven kan ook <strong>in</strong> <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> dat imago’s er niet of nauwelijks zijn, zij het dat vele soorten larven hebben die <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
w<strong>in</strong>ter wegkruipen <strong>in</strong> <strong>de</strong> mod<strong>de</strong>r en dus moeilijker te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n zijn.<br />
Voor het verzamelen van larvenhuidjes ten slotte zijn geen “<strong>in</strong>strumenten” nodig, zij kunnen gewoon van <strong>de</strong> grond of <strong>de</strong> vegetatie<br />
wor<strong>de</strong>n geplukt. De meeste larvenhuidjes zitten tot op enkele tientallen centimeters boven <strong>de</strong> waterspiegel <strong>in</strong> <strong>de</strong> oevervegetatie.<br />
Het zoeken naar larvenhuidjes vereist een speciaal zoekbeeld, maar met enige oefen<strong>in</strong>g is het vrij gemakkelijk om ze te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n.<br />
De vegetatie kan vanaf <strong>de</strong> landzij<strong>de</strong> wor<strong>de</strong>n afgespeurd, maar nog beter en productiever is het om vanuit het water te zoeken.<br />
Om een groot <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> larvenhuidjes te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n, moet een gebied meer<strong>de</strong>re keren afgezocht wor<strong>de</strong>n. Vele soorten hebben een<br />
korte uitsluipperio<strong>de</strong> en larvenhuidjes zijn kwetsbaar - regen en w<strong>in</strong>d maken dat ze snel van <strong>de</strong> vegetatie verdwijnen.<br />
Wie herhaal<strong>de</strong>lijk zoekt op één plaats krijgt een i<strong>de</strong>e van <strong>de</strong> aantallen en ook van <strong>de</strong> geslachtsverhoud<strong>in</strong>gen van <strong>de</strong> uitgeslopen<br />
<strong>in</strong>dividuen.<br />
Hou er ook reken<strong>in</strong>g mee dat niet alle huidjes te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n zijn <strong>in</strong> <strong>de</strong> vegetatie aan <strong>de</strong> oever, maar dat sommige soorten uitsluipen op <strong>de</strong><br />
grond of op enige afstand van het water. In het beg<strong>in</strong> zal het ook niet altijd lukken aan <strong>de</strong> hand van zo’n larvenhuidje tot op soort te<br />
<strong>de</strong>term<strong>in</strong>eren. Zorg dus voor een goed <strong>de</strong>term<strong>in</strong>atiewerk, en vergeet niet: al doen<strong>de</strong> leert men.<br />
Op zoek naar larven…<br />
en vervolgens <strong>de</strong> vangst bekijken – Foto’s Bruno De Bruyn<br />
14<br />
Op zoek naar libellen