Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

Enallagma cyathigerum (Charpentier, 1840)
Watersnuffel
Biotoop
De Watersnuffel is een soort van allerlei grote tot kleine stilstaan-
de, voedselrijke tot voedselarme plassen. Het water is echter nooit
volledig bedekt met waterplanten. Ook langs beken, grachten,
kanalen en rivieren kan de soort gevonden worden. Ze kan zeer
talrijk voorkomen aan zure vennen en verzuurde plassen met een
geringe waterplantenvegetatie en is er één van de weinige soorten
die er voorkomen.
Imago’s
Imago’s worden pas bij het water aangetroffen als ze geslachtsrijp
zijn. Tot dan leven ze ver van het water bijvoorbeeld langs bosranden.
De soort kan in grote dichtheden worden aangetroffen langs
de waterkant, soms honderden individuen per 50m. De mannetjes
vliegen vlak boven open water en rusten op delen van waterplan-
ten die net boven het wateroppervlak uitsteken. De paring duurt
enkele tientallen minuten en gebeurt overwegend bij warm en
zonnig weer. De eieren worden in tandem afgezet. Wanneer het
vrouwtje helemaal onder water verdwijnt, laat het mannetje los.
De eieren worden onder water afgezet op allerlei waterplanten en
komen kort na het afzetten uit.
Biotoop van de larven
De larven overwinteren in modderige bodems. Na de winter leven
ze ook tussen ondergedoken waterplanten. De larven zijn in tegen-
stelling tot veel andere juffersoorten niet territoriaal of kannibalis-
tisch, waardoor ze dus in grote dichtheden kunnen voorkomen.
Meestal sluipen ze uit op uit het water stekende plantenstengels.
Ze kunnen echter ook horizontaal uitlsuipen.
Vliegtijd
De watersnuffel is een zomersoort met een lange vliegtijd en vliegt
Mannetje Watersnuffel - Foto Eelke Schoppers
van begin mei tot eind september. Tijdens de hele periode sluipen
er watersnuffels uit, de hoogste aantallen vindt men in de maanden
juni tot en met augustus.
Verbreidingsvermogen
De soort kan snel nieuwe biotopen koloniseren. Bij aanhoudend
warm weer kunnen er op tal van plaatsen zwervende dieren
worden aangetroffen. Ook op lokale schaal is ze zeer mobiel.
Gekende waarnemingen voor 1996
Pas in 1966 voor het eerst in de Wellemeersen door DUMONT
waargenomen waar zij onmiddellijk zeer algemeen voorkwam aan
de Gatesvijver, wat er op wees dat deze soort er waarschijnlijk al
eerder voorkwam.
Deze “indringer” slaagde er hier de daaropvolgende jaren zelfs in
andere juffers als Coenagrion puella en Coenagrion pulchellum
volledig te verdringen.
Slechts enkele geïsoleerde mannetjes werden gevonden aan de
Kleine Zavelput en de Mannekesput. DUMONT vermoedde echter
dat er zich ook hier belangrijke kolonies zouden vormen.
Waarnemingen in de periode 1996-2007
In deze situatie werd tijdens de periode 1996-2007 weinig verschil
vastgesteld. De Watersnuffel komt nog steeds algemeen tot zeer
algemeen voor aan de Gatesvijver, maar wordt op de overige
plaatsen slechts uitzonderlijk waargenomen en in kleine aantallen.
Het voorkomen is wel zeer duidelijk beperkt tot de grotere vijvers.
Ook waargenomen aantallen van Coenagrion puella zijn aan de
Gatesvijver zeer duidelijk lager dan elders in het reservaat, wat nog
steeds de sterke concurrentie van Enallagma cyathigerum laat
vermoeden.
De beste periode om Watersnuffels waar te nemen in de Welle-
meersen is midden juli tot midden augustus.
Bescherming
De Watersnuffel is in België altijd al een algemene tot zeer
algemene soort geweest en is wijdverspreid over het gehele land.
Er is momenteel geen reden om specifieke beschermingsmaatre-
gelen te treffen.
Besluit
De door DUMONT voorspelde kolonisatie van de zavelputten door
Enallagma cyathigerum is er niet gekomen. Er werd geen verschil
vastgesteld met de voorgaande waarnemingsperiode. Het blijft
een soort die binnen het reservaat de grotere wateroppervlakken
bewoont en enkel algemeen tot zeer algemeen is aan de Gatesvijver.
50
Enallagma cyathigerum