Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

Ischnura elegans (Vander Linden, 1820)
Lantaarntje
Biotoop
Het Lantaarntje is aan te treffen bij vrijwel alle watertypes. In som-
mige biotopen (brak water in kreken en poldersloten) is het zelfs de
enige libel. De hoogste aantallen worden waargenomen bij vrij hel-
der, matig voedselrijk water met een goed ontwikkelde oevervege-
tatie, onder andere brede gordels van Riet (Phragmites australis),
Lisdodde (Typha sp.) en Zeggen (Carex sp.). Maar de soort kan
zich ook voortplanten in kale, pas gegraven vijvers. Ze mijdt zuur-
dere en zeer voedselrijke wateren en ook stromend water.
Imago’s
In tegenstelling tot andere juffersoorten blijven zowel jonge als ge-
slachtsrijpe imago’s dichtbij de waterkant. Hun activiteit wordt wei-
nig bepaald door de weersomstandigheden : Lantaarntjes zijn ook
actief bij bewolkt of fris weer.
Bekend zijn ook de slaapgezelschappen van soms honderden tot
duizenden volwassen mannetjes tussen stengels van dichte oever-
vegetatie, zoals biezen en zeggen. Vergeleken met andere water-
juffers duurt de paring ongewoon lang : gemiddeld vijf uur tot soms
wel acht uur. De paring vindt meestal plaats bij het water. Het
vrouwtje zet de eieren af zonder begeleiding van het mannetje,
meestal in drijvende delen van levende waterplanten, zelden in
ondergedoken delen (JURZITZA 1986).
Biotoop van de larven
De eieren komen kort na het afzetten uit. De larven houden zich
op tussen waterplanten en op de bodem, maar zijn ook te vinden
tussen plantenresten, dood hout en op de onderzijde van drijvende
bladeren. Ze voeden zich met juffer-, vliegen- en keverlarven.
In aanwezigheid van predators (o.a. vissen) fourageren ze minder
Mannetje Lantaarntje - Foto Marc Borms
actief en groeien ze minder hard.
In de regel wordt de levencyclus in één jaar doorlopen, waarbij de
larven dus éénmaal overwinteren. Afhankelijk van de temperatuur
tijdens het groeiseizoen, kan zich een tweede generatie ontwik-
kelen, zonder dat de larven overwinteren.
Vliegtijd
De hoofdvliegtijd van het Lantaarntje loopt van begin mei tot half
september, met een piek begin augustus.
Verbreidingsvermogen
Het Lantaarntje is een zwerflustige soort die in staat is grote
afstanden af te leggen, bijna overal voorkomt en weinig eisen stelt
aan zijn biotoop. Ze is vaak één van de eerste libellen die nieuwe
biotopen bevolkt.
Gekende waarnemingen voor 1996
Door DUMONT over de gehele periode en in ieder biotoop waarge-
nomen. Vooral in grote aantallen aanwezig op de drie zavelputten
en de Gatesvijver. In de zeggengordel rond deze vijvers trof hij
grote slaapgezelschappen aan van duizenden individuen.
Waarnemingen in de periode 1996-2007
Het Lantaarntje is zonder twijfel de meest algemene libel in de Wel-
lemeersen. De soort is nog steeds zeer algemeen te vinden aan de
Kleine en Grote zavelput en de Gatesvijver, maar kan ook op elke
plaats binnen het reservaat worden gezien. Mogelijk is ze ietwat
minder algemeen dan de vorige observatieperiode, maar sommige
slaapgezelschappen tellen toch nog steeds een groot aantal indivi-
duen. Het Lantaarntje werd ook in iedere verschijningsvorm
aangetroffen.
Vermoedelijk zijn er twee generaties per jaar maar met een zekere
overlapping.
Bescherming
Aangezien het Lantaarntje een zeer algemene, talrijke soort is en
bovendien weinig eisen stelt aan zijn leefgebied, is het niet nodig
speciale beschermingsmaatregelen te treffen.
Besluit
Het lantaarntje is de meest algemene van alle libellensoorten in de
Wellemeersen. Grote aantallen kunnen waargenomen worden aan
de grotere vijvers, maar men kan deze juffer in vrijwel elk deel van
het gebied aantreffen. Wie ’s avonds het gebied bezoekt kan grote
slaapgezelschappen vinden in de begroeiing langs de vijvers en in
de zeggenvegetaties in de omgeving. Het Lantaarntje is ook het
hele libellenseizoen aanwezig.
46
Ischnura elegans