Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

Aeshna grandis (Linnaeus, 1758)
Bruine glazenmaker
Biotoop
De Bruine glazenmaker is te vinden aan allerlei stilstaande wateren
in bosrijke gebieden. De voorkeur gaat uit naar rijk begroeide wa-
teren, zoals laagveensloten en plassen, oude rivierarmen, vennen,
vijvers, verlande meanders van grote rivieren en kleiputten.
Deze wateren kunnen sterk variëren in grootte, diepte, voedselrijk-
dom, begroeiing en zuurtegraad. Bij de biotoopkeuze lijken vooral
een niet te dichte bebossing en een gevarieerd landschap van be-
lang. Er is een voorkeur voor oudere wateren.
Imago’s
Imago’s jagen voornamelijk op kleine insecten, maar ook op dag-
vlinders en zelfs juffers. Hierbij vliegen zij op enkele meters hoogte
langs boskanten en open plekken. Opvallend hierbij is dat zij mo-
gelijks op gunstige dagen ook ’s nachts actief zijn, met een periode
van mindere activiteit in de namiddag.
Mannetjes bezetten een vrij groot territorium langs de oever (ong.
50 m). Waar Aeshna grandis en Aeshna cyanea samen voorko-
men vliegt de eerste boven open water en de tweede langs de
oever. Tandems worden zelden gezien, de paring eindigt in de
vegetatie of op de grond. Het vrouwtje zet de eitjes alleen af in
stengels van water- en oeverplanten, halfvergane plantenresten,
modderige oevers en houtmolm.
Vrouwtje Bruine glazenmaker – Foto Eelke Schoppers
Op veel verschillende plaatsen worden kleine hoeveelheden eitjes
afgezet, waardoor de kans vergroot dat er toch enkele in gunstige
omstandigheden terechtkomen, de zgn. “spreidingsstrategie”.
Biotoop van de larven
De larven zijn minder beweeglijk dan deze van andere Aeshna-
soorten en leven vooral in donkere hoekjes tussen waterplanten
en detritus op de bodem. Vergeleken met de larven van Aeshna
cyanea jagen zij dicht bij de oppervlakte en bestaat hun voedsel
vooral uit muggen en hun larven, vliesvleugeligen en kevertjes. Er
zijn zelfs waarnemingen waarbij eiafzettende waterjuffers werden
gegrepen.
Verbreidingsvermogen
Door zijn krachtige vliegstijl gekenmerkt door een trage, glijdende
vlucht is de Bruine glazenmaker in staat over grote afstanden te
zwerven. Mogelijk gebeurt dit zelfs in groep.
Vliegtijd
Van begin juli tot midden september, met een piek vanaf eind juli
tot eind augustus.
Gekende waarnemingen voor 1996
Regelmatig waargenomen door DUMONT langs de Gatesvijver,
Kleine en Grote zavelput maar steeds zeldzaam. Ook gevonden
aan de toenmalige bomputten op het Arendsveld (WMD101).
Waarnemingen in de periode 1996-2007
De Bruine glazenmaker werd tweemaal waargenomen vliegend
over de Gatesvijver en verder jagend op de omliggende percelen
met kleinere wateren. Deze zichtwaarnemingen betreffen steeds
tot max. 2 individuen in vlucht en over het gehele libellenseizoen
gespreid. Een eerder uitzonderlijke en enige waarneming van een
eiafzettend vrouwtje dateert van 9 november 2006(!) aan de Kleine
zavelput. Vermoedelijk kon dit late specimen nog gebruik maken
van de afwezigheid van andere glazenmakers die er de rest van de
zomer en najaar ook vrij grote territoria verdedigen (Anax
imperator, Aeshna mixta). Alles wijst er op dat er van deze soort
nog steeds een kleine populatie aanwezig is in de Wellemeersen.
Bescherming
De Bruine glazenmaker is over heel België een algemene soort
met een stabiele verspreiding. Er is weinig reden om aan te
nemen dat dit in de nabije toekomst zal veranderen. Gezien hun
voorkeur voor oudere wateren en een gevarieerd landschap met
successie van vegetatie, zal zij in het reservaat de geschikte
biotopen blijven vinden.
Besluit
De Bruine glazenmaker is een zeldzame bewoner van de Welle-
meersen. Het aantal waarnemingen blijkt door de jaren heen
steeds laag te zijn geweest. Een kleine populatie weet er zich in
stand te houden ondanks de grote concurrentie van de steeds
toenemende aantallen van andere Aeshnasoorten.
56
Aeshna grandis