Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

Libellula depressa (Linnaeus, 1758)
Platbuik
Biotoop
De Platbuik is een echte pioniersoort, zij wordt vaak aangetroffen
bij door de mens recent gecreëerde wateren, zoals weidepoelen,
leemkuilen, pas gegraven sloten en plasjes, steengroeven, tuin-
vijvers, (vis)vijvers en tijdelijke plassen. Vaak is het voortplantings-
water klein tot middelgroot, ondiep met weinig begroeiing op de
oevers en weinig waterplanten.
Bij toenemende successie verdwijnt de soort snel.
Imago’s
Jonge platbuiken ruilen het voortplantingsbiotoop voor bosranden
en houtwallen. Bij het water gedragen geslachtsrijpe mannetjes
zich uitermate agressief en territoriaal. Fanatiek verjagen ze
andere mannetjes. Dit gedrag en de meestal kleine voortplantings-
biotopen zorgen ervoor dat de aantallen er laag blijven. De paring
vindt plaats in de lucht en duurt slechts enkele seconden. Het
vrouwtje zet de eitjes af op het wateroppervlak door ritmisch haar
achterlijf in het water te dippen. Op die manier deponeert ze een
klomp eitjes in het water meestal op een plaats met ondergedoken,
smalbladige waterplanten. Het mannetje blijft in de buurt om rivalen
weg te houden.
Biotoop van de larven
De larven leven tussen plantenafval op de modderige bodem.
Jonge larven lopen rond op de bodem, oudere larven graven zich
regelmatig in. Zij zijn bestand tegen tijdelijk uitdrogen van hun biotoop.
Zij kunnen 53 dagen overleven in uitgedroogde modder
(GEIJSKES & VAN TOL 1983). Zij kunnen voor een hele dag het water
verlaten om op zoek te gaan naar een geschikter leefgebied.
Vrouwtje Platbuik - Foto Joost Mertens
De larven overwinteren ingegraven en ze overleven bevriezing van
de bodem. Zij overwinteren meestal tweemaal.
Verbreidingsvermogen
De Platbuik is een van de eerste soorten die nieuwe wateren kolo-
niseert, wat inhoudt dat de soort zich goed kan verbreiden.
Vliegtijd
Van begin mei tot half augustus. De hoogste aantallen echter tus-
sen eind mei en half juli.
Gekende waarnemingen voor 1996
Door DUMONT frequent, doch zeldzaam waargenomen aan de
bomputten op het Arendsveld. Naar het einde van zijn observatie-
periode (1970) ook teruggevonden aan de Mannekesput (WMD
143) en de Grote zavelput (WMD 156).
Waarnemingen in de periode 1996-2007
Tijdens de periode jaarlijks waargenomen. De soort is nu vrij alge-
meen verspreid in de Wellemeersen en kan vrijwel overal gezien
worden. De aantallen bleven ook stabiel over de hele periode.
Aan de Kleine zavelput (WMD 34) en op de Gallowayweide (WMD
39) werden larvenhuidjes gevonden. Eiafzet werd op verschillende
plaatsen vastgesteld, ook op de grotere wateren, zoals de Grote
zavelput en de Gatesvijver. Aan deze laatste vijver kan het aantal
individuen vrij groot zijn (tot 30!), omdat deze plaats niet alleen als
voortplantingswater dienst doet, maar de randen vaak ook als
jachtterrein door jonge imago’s wordt gebruikt.
De meest geschikte periode om de Platbuik waar te nemen in de
Wellemeersen is midden mei tot eind juli.
Bescherming
De Platbuik is niet bedreigd in Vlaanderen. Het uitgesproken
pioniersgedrag stelt de soort in staat om te profiteren van het vele
graafwerk van de mens. Beschermingsmaatregelen zijn dan ook
niet nodig.
Besluit
De Platbuik heeft zich de afgelopen jaren volledig ingeburgerd in
het reservaat. Ondanks het feit dat het hier om een pioniersoort
gaat is zij ieder jaar van de observatieperiode algemeen en in
stabiele aantallen gezien. De soort profiteert vermoedelijk ten volle
van de met regelmaat uitgevoerde beheerswerken in het reservaat.
74
Libellula depressa