Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

Gomphus pulchellus (Selys, 1840)
Plasrombout
Biotoop
De Plasrombout is in ons land vooral te vinden aan eerder grote
plassen, zoals in diverse groeven, oude rivierarmen en vijvers, bij
voorkeur op een zandige, maar ook en lemige of kleiige bodem.
De plassen hebben een spaarzame drijvende en ondergedoken
watervegetatie. Gedeelten van de oevers hebben een kale bodem.
In mindere mate ook kalmere delen van rivieren, beken en
kanalen. Van alle rombouten is de Plasrombout het minst af-
hankelijk van stromend water, maar heeft waarschijnlijk wel zuur-
stofrijk water nodig.
Imago’s
Imago’s worden vaak ver van het water waargenomen en bij het
water worden zelden grote aantallen gezien. Patrouillerende
mannetjes vliegen laag langs oevers van plassen, kanalen en
beekjes. Over het paringsgedrag is weinig bekend, waarneming
van tandems zijn uiterst zeldzaam. De paring vindt vaak plaats in
ruigtes op enige afstand van het water. De eieren kunnen door het
vrouwtje op twee manieren worden afgezet. Ze kan in de vegetatie
gaan zitten, waar ze een grote klomp eieren uitperst die aan het
achterlijf blijft plakken. Hierna vliegt ze naar het water en strijkt de
eieren met korte dopende bewegingen van het achterlijf op het
water, om hierop terug te vliegen en een nieuwe klomp te persen.
Copula Gomphus pulchellus – Foto Joost Mertens
Bij de tweede manier zet ze de eieren af met een frequentie van
één ei om de twee seconden. Mogelijk verkiest ze in stromend wa-
ter de eerste manier, in rustiger water de tweede. Het mannetje is
bij de eiafzet aanwezig. Het contact met het water maakt de eieren
kleverig, waardoor zij aan planten of op de bodem blijven vast-
zitten.
Biotoop van de larven
De larven leven ingegraven in een bij voorkeur bodem van leem of
ander fijn sediment. Zij zijn vaak met leem besmeurd en zoeken
vaak de plaatsen op waar een detrituslaag van afgestorven plan-
tenresten ligt. Vermoedelijk heeft dit te maken met het groter
voedselaanbod en bescherming tegen predatie van vissen.
Vliegtijd
Van begin mei tot eind augustus, maar de grootste aantallen tus-
sen eind mei en begin juli.
Verbreidingsvermogen
Uit onderzoek blijkt dat de Plasrombout tamelijk plaatstrouw is.
Zwervers buiten de populatiegebieden zijn zeldzaam. De uitbrei-
ding van de soort in de 20 e eeuw dankt zij voornamelijk aan weg-
aanleg en de bijhorende afgravingen. Hierdoor ontstonden heel
wat geschikte biotopen en kon het areaal noordwaarts worden
uitgebreid.
Gekende waarnemingen voor 1996
Een zwervend mannetje werd door DUMONT waargenomen op
18/06/1964, jagend langs de spoorwegberm aan de Kleine
Zavelput (WMD 34).
Waarnemingen in de periode 1996-2007
Tussen 2 en 9 juni 2002 werd een mannetje gezien aan de Kleine
Zavelput (WMD 34). Tussen 12 en 15 augustus 2002 verbleven
twee individuen, vermoedelijk ook mannetjes, aan de Depotvijver
(WMD 18). Gezien geen tekenen van voortplanting werden
gevonden, ging het ook hier om zwervende dieren.
Bescherming
In het algemeen gaat de Plasrombout er niet op achteruit en is een
directe bescherming niet nodig.
Besluit
De waargenomen Plasrombouten in de Wellemeersen betreffen
stuk voor stuk zwervende dieren.
68
Gomphus pulchellus