Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

More documents

Recommendations

Info

Coenagrion pulchellum (Vander Linden, 1825) Variabele waterjuffer Biotoop Een soort van meer of minder voedselrijke stilstaande wateren en laagveenplassen, gekenmerkt door een goed ontwikkelde en structuurrijke wateren oeverplantenvegetatie van zowel drijvende als ondergedoken waterplanten en vrij helder water. Sterk verlande wateren waar geen open wateroppervlak meer zichtbaar is, met kroos dichtgegroeide sloten en wateren met een homogene rietkraag worden gemeden. In laagveenmoerassen duidt het voorkomen van de soort op een redelijke waterkwaliteit. Aan vennen kan de soort ook voorkomen maar dan steeds in kleine aantallen. Imago’s Jonge imago’s houden zich vooral op in hogere grasvegetaties en riet. Geslachtsrijpe mannetjes zijn bij het water te vinden en zijn niet territoriaal. Zij wachten tot er een vrouwtje verschijnt. De paring duurt ongeveer een kwartier. De vrouwtjes zetten de eieren meestal af in tandem met het mannetje. Soms verdwijnt de tandem geheel onder water, wat een half uur kan duren. De eieren worden afgezet in de onderzijde van levende drijvende waterplanten als Gele plomp (Nuphar lutea), Witte waterlelie (Nymphaea alba), Kikkerbeet (Hydrocharis morsus-ranae) en Fonteinkruiden (Potamogeton spp.). Eiafzettende tandems trekken andere tandems aan, waardoor groepen ontstaan. Dit gedrag verlaagt mogelijk de individuele kans op predatie door vissen of kikkers. Biotoop van de larven De larven leven tussen wateren oeverplanten en in modderige bodems. Volgroeide larven zijn in het voorjaar tussen drijvende af- gestorven delen van waterplanten te vinden. De levenscyclus duurt gewoonlijk één jaar, soms twee. Vliegtijd Van eind april tot eind augustus met een hoofdvliegtijd tussen begin mei en begin juli. Verbreidingsvermogen Recente waarnemingen in Nederland laten vermoeden dat de Va- Mannetje Variabele waterjuffer - Foto Eelke Schoppers riabele waterjuffer zich goed kan verbreiden. Gekende waarnemingen voor 1996 DUMONT stelde voor het eerst de aanwezigheid van de Variabele waterjuffer vast in 1960. Tot dan was Coenagrion puella zeer algemeen aan ieder type water. De intrede van pulchellum had echter een aanzienlijke afname van individuen van puella tot gevolg aan de Zavelputten. Coenagrion pulchellum was daar opeens zeer algemeen in mei en juni, terwijl de gereduceerde populatie van puella zich voortplantte in juli en augustus. Aan de bomputten bleef puella zeer algemeen. Tijdens het bezoek van VAN NOORDWIJK aan de Zavelputten (in 1974) bleek het evenwicht opnieuw hersteld, en vlogen beide soorten in gelijke aantallen in min of meer dezelfde periode. Waarnemingen in de periode 1996-2007 Coenagrion pulchellum blijkt volledig van zijn vroegere vliegplaatsen verdwenen. Op 5 en 7 mei 2000 werden aan en in de omge- ving van WMD69 ( privé-vijver) enkele juffers gevangen die met zekerheid gedetermineerd werden als vrouwtjes Coenagrion pulchellum. Er werden echter toen geen bijbehorende mannetjes gevonden, wel waren mannetjes van Coenagrion puella in groot aantal aanwezig. Deze vijver is een van de jongste qua leeftijd in het gebied (uitgegraven in 1975) en is anno 2009 nog steeds privéeigendom. Herbezoek in de daaropvolgende jaren leverde echter niets meer op. Tussen 19 en 24 mei 2004 werden verspreid over het gebied zowel mannetjes als vrouwtjes in kleine aantallen aangetroffen. Bescherming De Variabele waterjuffer heeft te lijden onder biotoopvernietiging door vermesting (toenemende troebelheid), ontwatering en omzetting van laagveenplassen in vooral visvijvers. De soort is dan ook gebaat bij de bescherming van vegetatierijke, eutrofe plassen en het tegengaan van bemesting en van omzetting naar visvijvers. Een gevarieerde oevervegetatie is van belang. In het maaibeheer kan hiermee rekening gehouden worden door gefaseerd te maaien en altijd stroken oeverplanten te laten staan. Besluit Het staat vast dat de Coenagrion pulchellum van haar vroegere vliegplaatsen is verdwenen mogelijk door competitie met andere juffers (Coenagrion puella in de eerste plaats) of door de verandering in het biotoop. De soort heeft met name te lijden onder biotoopvernietiging door toenemende vermesting (troebelheid), ontwatering en omzetting van laagveenplassen in vooral visvijvers. De zavelputten waar de soort voorkwam werden in de jaren volgend op Dumonts’ onderzoek vrij intensief bevist door lokale vissers en vissersclubs. Vermoedelijk waren de aangetroffen specimen in 2000 en 2004 zwervende dieren op zoek naar geschikt biotoop. Opvallend is dat het telkens ging om waarnemingen vroeg in het jaar, vermoedelijk van dieren die elders (in de nabijheid) na het uitkomen uitzwierven. 36 Coenagrion pulchellum
Rode lijst Vlaanderen Bedreigd Aantal records: 9 Aantal inventarisatieblokken : 9 Uiterste waarnemingsdata : 5 mei (2000) en 24 mei (2004) SUMMARY Coenagrion pulchellum first appeared in the area in 1960. This led to a marked reduction of Coenagrion.puella on the sand pools. In reinvestigating the area in 1974 van Noordwijk found that the numbers of Coenagrion puella had recovered and the two species of Coenagrion were flying more nearly the same time. Based on the records in the period 1996-2007 Coenagrion pulchellum has fully disappeared from its former habitats. Overall this species has shown a significant decline in Flanders due to loss of its biotope. This could be the case in our reserve, seen the intensive fishing activity since the 70’s, but it might as well be fully outcompeted by Coenagrion puella. In may 2000 en 2004 some specimen were seen throughout the area. Since no settling followed they can be considered as dwelling specimen. 37 Coenagrion pulchellum
Page 1 and 2: Danny Van Schandevyl Libellen in de
Page 3 and 4: 1. Kennismaking met het natuurreser
Page 5 and 6: Op stafkaarten uit 1871 en 1884 tre
Page 7 and 8: Hydrologie Hydrologisch zijn voor h
Page 9 and 10: Avifauna Belangrijke broedvogels in
Page 11 and 12: 3. Leefgebieden voor libellen. Alge
Page 13 and 14: In 2003 werd na een bodemonderzoek
Page 15 and 16: 4. Op zoek naar libellen. Algemeen
Page 17 and 18: 5. Methodiek en algemene resultaten
Page 19 and 20: Stockering en verwerking van de geg
Page 21 and 22: Soort 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Page 23 and 24: Fig. 3 Fig. 4 Methodiek en algemene
Page 25 and 26: - de waarnemingen van Aeshna affini
Page 27 and 28: - oranje stip = waarnemingen in de
Page 29 and 30: Rode lijst Vlaanderen Momenteel nie
Page 37: Rode lijst Vlaanderen Momenteel nie
Page 55 and 56: Rode lijst Vlaanderen Onvoldoende g
Page 61 and 62: Rode lijst Vlaanderen Met uitsterve
Page 67 and 68: Rode lijst Vlaanderen Niet beschouw
Page 69 and 70: Rode lijst Vlaanderen Kwetsbaar Aan
Page 73 and 74: Rode lijst Vlaanderen Bedreigd Aant
Page 83 and 84: Rode lijst Vlaanderen Kwetsbaar Aan
Page 89 and 90:
Rode lijst Vlaanderen Momenteel nie
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Geraadpleegde literatuur Bellmann,
Page 104:
Het natuurreservaat de Wellemeersen
show all

Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?